Негізгі капиталдың бар болуы, күйі және қозғалысының статистикасыНегізгі капитал деген не? Негізгі капиталдың қ ұ рамдас элементтері қ андай? Негізгі капитал (негізгі қ аражаттар) - ол ө ндіріс процесінде жиі немесе ү здіксіз пайдаланылатын, пайдалану ұ зақ тығ ы бір жылдан жоғ ары жә не ө з қ ұ нын дайын ө німге амортизация тү рінде бө ліп сің іретін қ аржылық емес экономикалық активтер. Негізгі капитал материалдық жә не материалдық емес болып бө лінеді. Олардың қ ұ рамы 4-кестеде кө рсетілген. 4-кесте Негізгі капиталды сыныптау
Негізгі капиталдың ә ртү рлілігі ө ндірісте бірдей рө л атқ армайды. Сондық тан негізгі капитал белсенді жә не белсенді емес болып бө лінеді. Негізгі капиталдың актив бө лігі ең бек ө німіне тікелей ә сер ететін негізгі капиталды қ ұ райды: машиналар, жабдық тар, қ ұ ралдар, т.б. Негізгі капиталдың пассив бө лігіне қ алыпты ұ йымдастыру жә не ө ндіріс процесін қ амтамасыз ету шарттары қ ызметтерін іске асыратын негізгі капитал тү рлері жатады: ү йлер, ғ имараттар. Негізгі капиталдың статистикалық міндеттері қ андай? 1. Ақ паратты жинау жә не негізгі капиталдың кө лемін анық тау; 2. Негізгі капиталдың қ ұ рылымы мен қ ұ рамын зерттеу; 3. Негізгі капиталды бағ алау, қ айта бағ алау; 4. Негізгі капиталды пайдалануының жә не қ озғ алысының, кү йінің, бар болуының статистикалық талдауы. Статистикада негізгі капиталды мына белгілер (бойынша топтастырады: а) кә сіпорындардың меншігінің формасы; ә) экономика саласы; б) аймақ. Негізгі капитал туралы статистикалық ақ параттың алғ ашқ ы кө зі — баланс. Негізгі капитал балансының мазмұ ны неде? Негізгі капиталдың статистикалық баланстары микродең гейдегі, макродең гейдегі, толық бастапқ ы жә не қ алдық тық қ ұ нынан қ ұ ралады. Макростатистикалық баланстың схемасы 5-кестеде кө рсетілген. 5-кесте
|
