Инвестиция статистикасы

Ұ лттық байлық ты қ айта ө ндіру инвестиция есебінен жү зеге асады. Инвестициялар — бұ л табыс алу, не ә леуметтік тиімділікке жету мақ сатында мемлекет ішінде жә не шетелде қ ұ рылыс пен қ аржылық емес активтерге салынатын (жұ мсалатын) ақ шалай капитал.

Инвестиция статистикасының міндеттері:

1. Мә ліметтер жинау, жалпы инвестиция мө лшерін анық тау;

2. Инвестицияның динамикасын, қ ұ рылымын, қ ұ рамын статистикалық зерттеу;

3. Инвестицияны пайдалану мен игерудің статистикалық талдауы.

Инвестщиялар қ андай қ аржылық емес активтердің тү рлеріне салынады?

Ақ шалай капитал келесідей қ аржылық емес активтерге инвестиция ретінде салынады:

1) негізгі капиталғ а - ү йлер, ғ имараттар, машиналар, қ ұ рал-жабдық тар, мал, екпе ағ аштар, пайдалы қ азбаларды барлау, компьютерлік бағ дарламалармен қ амту, ә деби жә не кө ркем шығ армалардың тү п нұ сқ алары, жаң а мә лімет, арнайы білімдер;

2) материалдық айналым қ аражатының қ орын толтыруғ а - ө ндірілген қ орлар, аяқ талмағ ан ө ндіріс, дайын ө нім, қ айта сатуғ а арналғ ан тауарлар;

3) қ ұ ндылық тарғ а—қ ымбат тастар, қ ымбат металдар, ө нер бұ йымдары, коллекциялар, зергерлік бұ йымдар;

4) ө ндірілмеген материалдық активтерді иемденуге - жер учаскелері, жер қ ойнауы учаскелері, жерді пайдаланудың басқ а да объектілері;

5) ө ң дірілмеген материалдық емес активтерге - патенттер, лицензиялар, авторлық қ ұ қ ық тар, сауда маркалары, тауар белгілері жә не т.б.

Қ ұ рылысқ а салынатын инвестиция - экономиканың жаң а негізгі қ орларын қ ұ руғ а, сондай-ақ қ олданыстағ ы қ орларды кең ейтуге, қ айта қ ұ руғ а жә не техникамен қ айта жарақ тандыруғ а жұ мсалғ ан ақ шалай шығ ындар.

Статистика инвестицияның қ ұ рылымы мен қ ұ рамын сыныптаулардың келесі белгілері бойынша зерттейді:

А. Негізгі капиталды қ айта ө ндіру бағ ытына тә уелді шығ ын тү ріне қ арай:

1. Жаң а қ ұ рылыс;

2. Техникалық қ айта жарақ тану жә не жұ мыс істеп тұ рғ ан кә сіпорынды қ айта қ ұ ру;

3. Істеп тұ рғ ан кә сіпорынды ұ лғ айту;

4. Істеп тұ рғ ан қ уатты ұ стап тұ ру;

В. Негізгі капиталды қ ұ ру жә не жетілдіру ү шін жұ мыс пен шығ ын тү ріне байланысты инвестициялардың технологиялық қ ұ рылымына қ арай:

1. Қ ұ рылыс-монтаж жұ мыстары;

2. Жабдық тар, қ ұ рал-саймандарды сатып алу;

3. Басқ а шығ ындар (жобалау-іздену жұ мыстары, мал сатып алу жә не т.б.); С. Кә сіпорындардың, ұ йымдардың меншік формаларына қ арай:

1. Мемлекеттік;

2. Жеке;

3. Шетелдік;

Д. Қ аржыландыру кө здеріне қ арай:

1. Кә сіпорындар мен ұ йымдардың жеке қ аражаттары;

2. Бюджеттік қ аражаттар, соның ішінде республикалық жә не жергілікті бюджеттер есебінен;

3. Шетелдік инвестициялар;

Е. Салынып жатқ ан объектілердің экономикалық қ ызметінің тү рлеріне қ арай (қ осымша 4).

Ғ. Қ Р-дың аймақ тары бойынша.

Инвестицияны пайдалану мен игеру қ андай кө рсеткіштермен сипатталады?

Инвестицияны пайдалану мен игеру кө рсеткіштері:

Негізгі капиталды іске қ осу

1. Инвестицияны игеру дә режесі = -------------------------------------------------

Негізгі капиталғ а салынғ ан инвестиция

2. Негізгі капиталды іске қ осу кө рсеткішіне:

- есептегі кезең де қ ұ рылысы аяқ талғ ан жә не іске қ осылғ ан кә сіпорындар, ү йлер, ғ имараттар қ ұ ны;

- іске қ осылғ ан жабдық тар, машиналар, кө лік қ ұ рал-жабдығ ының барлық тү рлерінің қ ұ ны;

- негізгі капитал қ ұ рал-жабдық тарының есебіне жатқ ызылатын аспаптардың жә не басқ а заттардың қ ұ ны;

- кө п жылдық екпе ағ аштар қ ұ ны;

- жерді суару жә не қ ұ рғ ату жұ мыстарының қ ұ ны;

- бұ рғ ылауы аяқ талғ ан жә не іске қ осылғ ан мұ най, газ пайдалану скважиналарының (ұ ң ғ ымаларының) қ ұ ны;

- жерді жақ сарту жө ніндегі кү рделі қ аржы шығ ындары мен негізгі капитал қ ұ рал-жабдық тарының қ ұ нын кө бейтуге байланысты басқ а да шығ ындар қ осылады.

3. Мердігерлік жұ мыс кө лемінің қ ұ рылысқ а салынғ ан инвестицияғ а ара қ атынасы.[68]