Нұсқа1. Ұ ғ ымдарғ а логикалық сипаттама берің із: «Еуропа», «бала», «қ абілетсіздік», «ата», «жалмауыз кемпір». 2. Ұ ғ ымдар арасындағ ы қ атынастарды анық таң ыз жә не оларды Эйлер шең берімен бейнелең із: «Кітапхана», «Александрия кітапханасы», «кітапханашы». 3. Анық тау тү рін, оның қ ұ рылымын, дұ рыстығ ын кө рсетің із (егер қ ате болса оны да кө рсетің із): «Қ ылмыс деген қ оғ амғ а қ ауіпті ә рекет». 4. Ұ ғ ымдарды шектең із жә не жалпылаң ыз: « Қ азақ стан Республикасы». 5. Бө лу тү рін кө рсетің із: «Метр сантиметрлерге бө лінеді». 6. Мына қ арапайым пайымдаудың тү рін анық таң ыз, схемасын келтірің із, терминдер арасындағ ы қ атынасты Эйлер шең бері арқ ылы кө рсетің із: «Бұ л адам — менің ә кем». 7. Берілген кү рделі пайымдауды символикалық тү рде жазың ыз: «Егер куә герлік мә ліметтердің шындық дә режесі кү дік туғ ызатын болса, ү кім ө з кү шінде қ алуы мү мкін емес». 2 нұ сқ а 1. Ұ ғ ымдарғ а логикалық сипаттама берің із: «Қ ылмыскер», «дө ң гелек квадрат», «тобыр». 2. Ұ ғ ымдар арасындағ ы қ атынастарды анық таң ыз жә не оларды Эйлер шең беріменбейнелең із: «Заң ғ ылымы», «криминалистика», «криминалист». 4. Ұ ғ ымды шектең із жә не жалпылаң ыз: «Ата заң». 5. Бө лу тү рін, кұ рылымын кө рсетің із, схемасын келтірің із дұ рыстығ ын анық таң ыз (қ атесі болса оны да кө рсетің із): «Дү кендер азық -тү ліктік, ө ндірістік, валюталық жә не жекеменшіктелген деп бө лінеді». 6. Предикат сипатына қ арай қ арапайым пайымдау тү рін кө рсетініз, схемасын келтірің із: «Ескі дос жаң а екі достан артық». 7.Пайымдаудың модальдігін анық таң ыз: «Келтірілген мә ліметтерді соттық дә лелдеулер ретінде тануғ а болады».
3 нұ сқ а 1. «Бұ зу кұ ралы»ұ ғ ымының логикалық сипаттамасының қ айсысы бұ рыс екенін анық таң ыз: Бос емес, жалқ ы, оң, нақ ты, ажыратушы, салыстырмалы емес. 2. Ұ ғ ым дұ рыс шектелген бе, тексерің із: Адам — ер адам — заң гер. 3. Тө мендегі сө йлемдердің қ айсысы пайымдау, қ андайы пайымдау емес, ө з пікірің ізді дә лелдең із: а) «Логика заң дары — бұ л дұ рыс ойлау заң дары»; ә) «Мағ ан ертең ө зің нің логика дә птерің ді ә келіп бер»; б) «Бізде келесі семинар сабағ ы қ ашан болады?» 4. Кү рделі пайымдауды символдармен кө рсетің із: «Егер тө ртбұ рыш — не ромб не параллелограмм болмаса, онда олардың диагоналдары ө зара перпендикуляр емес». 5. «Кейбір заң дар заң и болып табылады»пайымдауына қ айшы 6. Келесі пайымдаудың модальдік тү рін анық таң ыз: «Қ оғ амдық кө лікте тез тұ танатын жә не жарылу қ аупі бар заттарды алып жұ руге тыйым салынады». 7. Келесі пайымдаудан логикалық квадрат бойынша ой тұ жырымын жасаң ыз: «Ақ ылды адамдар ө згелердің алдында ө здерінің артық шылық тарын кө рсетпейді».
4 нұ ска 1. Келесі пайымдаудан логикалық квадрат бойынша ой тұ жырымын жасаң ыз: «Қ ателесу адамғ а тә н қ асиет». 2. Келесі пайымдаудан тура ой тұ жырымын жасаң ыз (айналдыру, ауыстыру, предикатқ а қ арсы қ ою): «Ш. Қ ү дайбердиевтің кейбір шығ армалары орыс тіліне аударылмағ ан». 3. Ой тұ жырымын дұ рыс формағ а келтірің із, қ арапайым кесімдісиллогизмге толық талдау жасаң ыз: қ ұ рамын, фигурасын, модусын анық таң ыз, терминдері арасың дағ ы қ атынастарды шең берлі схемада бейнелең із, қ ажеттілікпен нанымды қ орытынды шығ аруғ а бола ма, соны барлық амалдармен анық таң ыз: «Кейбір тең із жә ндіктері — сутқ оректілер, себебі барлық киттер — тең із жә ндігі, олардың бә рі де — сутқ оректілер». 4. Ой тұ жырымы тү рін анық таң ыз, оны символикалық тү рде жазың ыз. Егер пайымдау айқ ын емес болса, оның айқ ын логикалық формасын қ ұ рың ыз. Міндетті шешуде кейбір алғ ышарттардың кү рделі аралас пайымдау екенін ескерің із. «Егер қ ыс қ арлы, кө ктем жаң бырлы болса, онда тау ө зендері арнасынан асады. Егер олар арнасынан асса, онда ол жолдарды бузады, олай болса жолмен қ атынау мумкін болмауының нә тижесінде кө птеген қ оныс мекендері азық -тү ліксіз, шикізатсыз қ алады». 5. Ой тұ жырымы тү рін анық таң ыз, оның символикалық жазылуын берің із жә не нанымды қ орытынды қ ажеттілікпен шығ а ма, анық таң ыз: Ә дейі жасалғ ан жә не шаруашылық тағ ы қ ылмыс болады. Бү л қ ылмыс ә дейі жасалмаган. Ендеше ол шаруашылық тагы қ ылмыс болады. 6. Ой тұ жырымының тү рін анық таң ыз, оның символикалық жазылуын берің із жә не нанымды қ орытынды қ ажеттілікпен шығ ама екен тексерің із: Атрибутивтік пайымдаулар санына қ арай жалпы жә не жекеленген болады. Мына пайымдау жалпы емес. Ендеше ол жекеленген.
БАҚ ЫЛАУ ТЕСТТЕРІ 1. Кө лемі бойынша жалпы ұ ғ ымды табың дар: Американы алғ аш ашкан адам: 1. Саяхатшы. 2. Ә ділдік. 3. Христофор Колумб. 4. Салыстырмалылық теориясын жасаушы. 2. Кө лемі бойынша жалқ ы ұ ғ ымды кө рсетің із: 1. Қ ала. 2. Материк. 3. Австралия. 4. Кітап. 5. Тең із. 3. Тө мендегілердің ішінен тіркеуші ұ ғ ымды табың ыз: 1. Шекара. 2. Келісімшарт. 3. Парақ. 4. Миллионер-қ ала. 5. Конверт. 4. Бос (нө лдік кө леммен) ұ ғ ымды табың ыз: 1. Кесте. 2. Рокер. 3. Иероглиф. 4. Кентавр. 5. Карнавал. 5. Кай ұ ғ ым нақ ты болып табылады, анық таң ыз: 1. Планета. 2. Ә лсіздік. 3. Бірбеткейлік. 4. Сараң дық. 5. Сатылмаушылық. 6. Мазмұ ны бойынша абстрактілі ұ ғ ымды табың ыз: 1. Терезе. 2. Тазалық. 3. Ұ йя 4. Автомобиль. 5. Мұ рағ ат. 7. Салыстырмалы ұ ғ ымды кө рсетің із: 1. Ә ке 2. Сан. 3. Ине. 4. Ананас. 5. Бомба. 8. Мына ұ ғ ымдардың қ айсысы салыстырмалы емес: 1. Ақ қ ала. 2. Мұ ғ алім. 3. Тең дік. 4. Ата-бабалар. 5. Оң тү стік полюс. 9. Тө мендегілердің ішінен жинақ тық ү ғ ымды табың ыз: 1. Сурет. 2. Аң ыз. 3. Адвокаттар алқ асы. 4. Ел басы. 5. Елтаң ба. 10. «Дос» ұ ғ ымының бұ рыс сипаттамасын табың ыз: 1. Жалпы. 2. Абстрактілі. 3. Оң. 4. Ажыратушы. 5. Салыстырмалы. 11. «Қ ылмыскер» ұ ғ ымының қ айсы сипаттамасы бұ рыс? 1. Жалпы. 2. Нақ ты. 3. Терістеуші. 4. Салыстырмалы емес. 5. Ажыратушы. 12. Мына ұ ғ ымдардың қ айсысы тіркеуші емес: 1. Мұ хит. 2. Держава. 3. Вулкан. 4. Материк. 5. Хат. 13. «Парламент» — «КР парламенті» ұ ғ ымдары ө зара қ андай қ атынаста болады? 1. Бағ ының қ ы. 2. Тең мағ ыналы. 3. Қ иылысатын. 4. Қ атар бағ ының қ ы. 5. Қ арама-қ арсы. 14. «Кө рші» — «оқ ытушы» ұ ғ ымдары ө зара қ андай қ атынаста болады? 1. Бағ ының қ ы. 2. Тең мағ ыналы. 3. Қ иылысатын. 4. Қ атар бағ ының қ ы. 5. Қ арама-қ арсы. 15. «Ә лемнің ең биік шың ы — Эверест» ұ ғ ымы қ андай қ атынаста болады? 1. Бағ ының қ ы. 2. Тең мағ ыналы. 3. Қ иылысатын. 4. Қ атар бағ ының қ ы. 5. Қ арама-қ арсы. 16. «Ер адам» — «ұ л» ұ ғ ымы ө зара қ андай қ атынаста болады? 1. Бағ ының қ ы. 2. Тең мағ ыналы. 3. Қ иылысатын. 4. Қ атар бағ ының қ ы. 5. Қ арама-қ арсы. 19. Қ ай жерде ұ ғ ымның жалпылануы бұ рыс? 1. Сү йір бұ рыш — бұ рыш. 2. Жаз — жыл мезгілі. 3. Ү й — квартал. 4. Алакө л — кө л. 5. Пистолет — қ ару. 20.Қ айсысы генетикалық анық тама болып табылады? 1. Демократия — халық ө кіметі. 2. Легитимдік — бү л заң дылық. 3. Ұ рлық дегеніміз мү лікті білдірмей талан-таражғ а салу. 4. Талапкер — ө зінің бұ зылғ ан не даулы қ ұ қ ығ ын, не заң мен қ орғ алатын мү ддесін қ орғ ау ү шін сотқ а, арбитраж немесе қ алыс сотқ а шағ ымданушы тұ лғ а. 5. Салт — іс жү зінде ұ зақ уақ ыт бойы пайдалану тә жірибесі нә тижесінде туғ ан тә ртіп ережесі. 21. Тектү рлік анық таманы табың ыз: 1. Жала — бұ л кінә лі, зә бірленуші, не куә гердің басқ а адамды қ ылмыс жасады деп жалғ ан кө рсетуі. 2. Вакансия — ә лі ешкім тағ айындалмағ ан қ ызмет орны. 3. Квадрат — бұ л тең бү йірлі тікбұ рыш. 4. Шағ ым арыз беруді аппеляция дейді. 5. Консенсус — бұ л ортақ пікір, келісім. 22. Анық тамада қ андай қ ателік жіберілген? «Жоғ арғ ы сот — бұ л заң ды орган». 1. Тавтология. 2. Кең анық тама. 3. Тар анық тама. 4. Анық тама тек терістеуден тұ рады. 5. Бір мезгілде тар жене кең анық тама. 23. Анық тамада қ андай қ ателік жіберілген? «Ата заң — бұ л біздің мемлекетіміздің негізгі заң ы». 1. Тавтология. 2. Кең анық тама. 3. Тар анық тама. 4. Анық тама тек терістеуден тү рады. 5. Бір мезгілде тар жә не кең анық тама 24. Қ ай бө лу дихотомиялық? 1. Табиғ ат: тірі жә не ө лі. 2. Бү рыштар: тік, сү йір жә не доғ ал. 3. Адамдар: ақ сары, бидай ө ң ді жә не қ ара торы. 4. Кітаптар: кө ркем, ғ ылыми, оқ улық тар. 5. Ө сімдіктер: ағ аш, бұ та, шө п. 25. Белгінің тү рлік ө згеруі бойынша бө луді кө рсетің із: 1. Химия: органикалық жә не бейорганикалық. 2. Қ ылмыс: қ асақ ана жә не абайсыз. 3. Жоғ арғ ы оқ у орындары: университеттер, институттар, жоғ ары колледждер, академиялар. 4. Адамдар: сырқ ат, дендері сау. 5. Айыпталушы: кінә лі, кінә лі емес. 26. Бұ рыс бө луді табың ыз: 1. Келісімдер: екі жақ ты, кө п жақ ты. 2. Талан-тараж: ұ рлық, тонау, қ арақ шылық. 3. Орман: жапырақ ты, қ ылқ ан жапырақ ты, аралас. 4. Адамдар: ерлер жә не ә йелдер. 5. Сө йлем мү шелері: тұ рлаулы жө не тұ рлаусыз. 27. Кайсысы кү рделі пайымдау болады? 1. Қ ателесу адамдарғ а тә н қ асиет. 2. Кү н —жердегі тіршілік кө зі. 3. Жел тұ рмаса шө птің басы қ имылдамайды. 4. Зә бірленуші куә герден бұ рын сү ралады. 5. Барлық ағ ылшындар сү тті шай ішкендей ұ натады. 28. Релятивті пайымдауды табың ыздар: 1. Басқ арудың шылбырынан кө рі тізгінін ұ стағ ан жең іл. 2. Шегірткеден қ орық қ ан егін екпес. 3. СПИД — XX ғ асыр дерті. 4. Жергілікті ө зін-ө зі басқ ару органдары мемлекеттік ө кімет оргаң дары жү йесіне кірмейді. 29. «Машина жү ргізушісіне жол бағ ытының тек оң жағ ынан аялдауғ а рұ ксат етілген» деген пайымдаудың қ андай модальдык типке жататынын анық тандар: 1. Алетикалық. 2. Эпистемиялық. 3. Аксиологиялық. 4. Деонтикалық. 5. Уақ ыттық. 30. «Мү мкін, ертең ауарайы жаксы болатын шығ ар» пайымдаудың қ андай типке жататынын анық таң дар: 1. Алетикалық. 2. Эпистемиялық. 3. Аксиологиялық. 4. Деонтикалық. 5. Уақ ыттық.
|
