Несие № 5Тақ ырыбы 1. Сот – химиялық сараптамада газ – сұ йық хроматографиямен бірге селективті детекторларды қ олдана отырып, мә йіт ағ заларынан ФОҚ анық тау. Мақ саты: Сот – химиялық сараптамада газ – сұ йық хроматографиямен бірге селективті детекторларды қ олдана отырып, мә йіт ағ заларынан ФОҚ анық таумен танысу. Тапсырма: 1. Фосфорорганикалық пестицидтер. ФОП қ атты кристалды заттар, тү ссіз немесе сары – қ оң ыр тү сті майлы сұ йық тық тар.Олардың кө бісінде спецификалық жағ ымсыз иісі бар, бу қ ысымы тө мен, суда аз ериді, липидтерде жақ сы ериді.ФОП-нің ұ шқ ыштығ ы тө мен (дихлорфостан басқ асының), суда гидролизге ұ шырайды, улы емес қ оспалар тузеді жә не бұ л заттармен улану қ аупі тө мен хлорорганикалық пестицидтерге қ арағ анда, ХОП ағ зағ а созылмалы тү рде ә сер етеді 2. Газ хроматографияcы. Ә діс жоғ арғ ы сезімталдығ ына байланысты кең інен қ олданыста, бұ л ә діс ө сімдік текті жә не жануар текті тағ амдарда, сыртқ ы ортаның ә ртү рлі объектілерінде, техникалық препараттарда пестицидтердің микросанын анық тауғ а жә не сандық талдауғ а мү мкіндік береді. Газ хроматографиясының эффективтілігі детектордың типіне жә не жұ мыс уақ ытына, бө лгіш колонкасына, хроматографирлейтін қ оспалардың қ асиетіне, қ олданылатын аппаратурағ а байланысты анық талады.Анық талуы капиллярлы калонкаларда полярлығ ы ажыратылатын қ озғ алмалы сұ йық фазаларда жү реді.Ә р жү ргізілетін тапсырыста қ озғ алмалы сұ йық фазаны таң дау жеке жү реді.Детекторды таң дау анализ мақ сатына жә не жү ргізілетін жағ дайына байланысты. Газ хроматографиясы масс – селективті детектормен. ГХ – МС жү йесі библеотекамен жабдық талғ ан, олар пестицидтердің спектрі, метаболиттері жә не ыдырау ө німі туралы ақ параттар береді.Қ азіргі кезде ГХ-МС ә дісімен анық тауғ а жә не сандық талдауғ а бірнеше комплексті жү йелер шығ арылғ ан.Олардың кө бісі алынғ ан ақ паратты ең жаң а математикалық ә дісті пайдалана отырып анық тайды. Орындау тү рі: тақ ырыпты ө зі мең геру, реферат Орындау критерилері: · Сұ рақ тар бойынша ә дебиеттермен жұ мыс · Рефератты дайындау жә не график бойынша тапсыру · Максимальды балл алу Тапсыру мерзімдері: 2-ші апта Дебиет 1. Токсикологическая химия: метаболизм и анализ токсикантов: учебное пособие + СD/ под ред. Н.И. Калетиной. – М., 2008. – 1016 с. Переплет. 2. Токсикологическая химия: учебник / под ред. Т.В. Плетеневой. – 2-ое изд. – М., 2008. – 512 с. Переплет. 3. Крамаренко В. Ф. Токсикологическая химия / В. Ф. Крамаренко. - Киев, «Высшая школа», 1989.- 272 с. Бақ ылау (сұ рақ тар) 1. Фосфорорганикалық пестицидтер, сипаттамасы, токсикологиясы. 2. Бө ліп алу жә не тазалау ерекшеліктері. 3. ФОП анық тау ә дісі. 4. ФОП сандық талдауы. 5. Сот–химиялық сараптамада мә йіт ағ засынан ФОП-ді газ-сұ йық хроматографиясының селективті детекторларымен анық тау. Тақ ырыбы 2. Металло-лигандты гомеостаз: рекомбинациондық принцип бойынша жә не антагонисттік регуляция принципі бойынша микроэлементтердің механизмі. Мақ саты: ағ заның металло-лигандтық гомеостазымен жә не оның мағ ынасымен танысу. Тапсырма: Ағ за – бұ л динамикалық полилигандтық жә не полиметаллдық жү йе, оның функциясы ү шін металло-лигандтық гомеостаз (МЛГ) қ ажет. Алмасу, циркуляция, металл иондарының депонирлеуі олардың табиғ и эндогенді (нуклеин қ ышқ ылы, кө мірсулар, аминқ ышқ ылдар, пептидтер, ақ уыздар, витаминдер, гормондар) жә не экзогенді лигандалармен (дә рілік препараттар, ас тағ амдары) комплекс тү зу процесімен тү сіндіріледі. Кейбір кездері металл қ осылыстардың жиілігі, интенсивтілігі немесе ә сердің ұ зақ тығ ы адаптациялық сиымдылығ ы механизмінен жоғ ары болады. Сол кезде металлдың токсикологиялық дә режесінің эксперттік бағ асы туралы сұ рақ туындайды. Металлдың жә не басқ а элементтердің (мысалы, селен, кү шә ла) токсикалық ә серін анық тау ү шін, осы топ токсиканттардың ерекшк жә не ә ртү рлі физикалық жә не химиялық қ асиеттерін ескеру қ ажет. Қ оршағ ан ортада элементтердің бар болуы, олардың ө сімдік жә не жануар ағ заларына ә ртү рлі химиялық формада болуы (элеметтік, иондық, коваленттік) химиялық жә не токсикологиялық қ асиеттеріне байланысты болады 2.Табиғ атта координиталық ә сер элементтері таралғ ан. Биохимиялық процесстер жә не физиологиялық кө рсеткіштерге синергиялық жә не антогонисттік ә сер кө рсететін жұ п немесе ү штік элементтер кездеседі. Мысалы, Мо антогонистері Cu жә не Mn –тің жоғ ары дең гейі Mo –нің айқ ын жетіспеушілігіне ә келеді, ал Мо қ атерлі ісік ауруларын тудыратын факторларының бірі болып есептеледі. Элементтердің біріккен ішек қ абырғ асындағ ы фосфорлану процессіне немесе асқ орыту ферменттерінің белсенділігіне ә сер ету арқ ылы негізделген.Сонымен қ атар, тікелей емес те ә сер болуы мү мкін, мысалы асқ азан, ішек микрофлорасын белсендіру жә не кө беюді ынталандыру жолымен ә сер ету. Синергиялық механизмдер тіндік жә не жасушалық метаболизм дең гейінде жұ мыс атқ арады. МЛГ бұ зылыстары металлдар иондарының жетіспеушілігіне немесе кү рт кө беюіне, сонымен қ атар лигандтар концентрациясының жоғ арлауына немесе тө мендеуіне ә келеді. МЛГ рекомбинациялық принципке сү йенеді. Орындау тү рі: тақ ырыпты ө зі мең геру, реферат Орындау критерилері: · Сұ рақ тар бойынша ә дебиеттермен жұ мыс · Рефератты дайындау жә не график бойынша тапсыру · Максимальды балл алу Тапсыру мерзімдері: 2-ші апта Дебиет 1. Токсикологическая химия: метаболизм и анализ токсикантов: учебное пособие + СD/ под ред. Н.И. Калетиной. – М., 2008. – 1016 с. Переплет. 2. Токсикологическая химия: учебник / под ред. Т.В. Плетеневой. – 2-ое изд. – М., 2008. – 512 с. Переплет. 3. Крамаренко В. Ф. Токсикологическая химия / В. Ф. Крамаренко. - Киев, «Высшая школа», 1989.- 272 с. Бақ ылау (сұ рақ тар) 1. Токсикалық металлдардың негізгі факторлары. 2. Металлолигандты гомеостаздың негізі (МЛГ). 3. Табиғ и эндогенді лигандалар. 4. Экзогенным лигандаларғ а не жатады? 5. Рекомбинациялық принциптің кө рнектілігі. Тақ ырыбы 3. Клинико- токсикологиялық жә не сот-химиялық проблемалары, МЭ дефицитімен, кө п мө лшерде болуымен жә не дисбалансымен байланысты. Мақ саты: металл элементтердің клинико- токсикологиялық жә не сот-химиялық проблемаларымен танысу. Тапсырма: 1. Макро- жә не микроэлементтердің ағ задағ ы рө лі жә не мағ ынасы. Ағ задағ ы макро- и микроэлементтердің рө лі мен мағ ырасын ескере отырып, металл жә не металл емес элементтерді де ескеру керек. Металлдың жә не басқ а элементтердің (мысалы, селен, кү шә ла) токсикалық ә серін анық тау ү шін, осы топ токсиканттардың ерекшк жә не ә ртү рлі физикалық жә не химиялық қ асиеттерін ескеру қ ажет. Металлдар табиғ и жолмен деградацияғ а ұ шырамайды, сондық тан олардың ә серінің айқ ындығ ына ә келеді, басқ а тұ рақ ты табиғ и органикалық токсикалық заттарғ а қ арағ анда. Ерітінділерде металл қ осылыстары ионизацияғ а ұ шырауы абсорбцияғ а ық пал етеді, токсиканттардың бө лінуіне жә не шығ арылуына ә сер етеді. Химиялық жағ дайы жә не қ ышқ ылдану дә режесі металл қ осылыстардың токсикологиясына ә сер етеді. Басқ а жағ ынан, сыртқ ы орта жағ дайына (рН, температура, лигандтардың болуы) байланысты металлдар био- жә не экожү йеде болуына ә келеді. Металл тұ здарының (металдың иондық формасы) токсикологиялық қ асиеті бар, олар комплекс тү зетін металлдардан ерекше болады. Комплексті металлдар молекуланың геометриясына, табиғ и лигандтарына, тұ рақ тылық қ а жә не басқ а да факторларғ а байланысты ө зін ә ртү рлі кө рсетуі мү мкі, ол олардың абсорбциясына жә не ағ зада таралуына ә сер етеді. Металлома компоненттерінің сандық ө згерісі— ө німнің металлдардың иондық жә не атом формаларының нуклеотидтармен жә не нуклеозидтермен, ақ уыздармен жә не аминоқ ышқ ылдарымен, кө мірсулармен жә не жоғ арғ ы май қ ышқ ылдарымен, гормондармен жә не простагландиндермен ә рекеттесуі, кө бінде білінбей қ алады. Металл тірі жасушада кластер немесе комплекс кү йінде болуы мү мкін, жә не де иондық немесе молекулярлық формада болады. ВЭЖХ-ИСП-МС, КЭ-ИСП-МС-ЯМР немесе ВЭЖХ-ИСП-МС-ЯМР кешенді аналитикалық немесе тандемді, метабономиктер жә не метаболомиктер жү йелерінің ендірілуіне байланысты биологиялық белсенді амфотерлік элементтердің жасуша ішілік жә не жасуша аралық қ ұ рылымдарда (мысалы селен), сонымен қ атар биомаркерлерде (табиғ и органикалық метаболиттер) металлдардың орналасу қ алпын анық тауғ а мү мкіндік береді.Қ оршағ ан ортада металлдардың белгілі шарттарда бір қ алыптан екінші қ алыпқ а ауысуы биогеохимиялық циклдармен байланысты. Табиғ атта координиталық ә сер элементтері таралғ ан. Биохимиялық процесстер жә не физиологиялық кө рсеткіштерге синергиялық жә не антогонисттік ә сер кө рсететін жұ п немесе ү штік элементтер кездеседі.мысалы жұ п элементтер Ре/Мп, Ре/2п, 2п/Си, Сё/Си, Си/Мо жә не т.б., ү штік элементтер (I2, Са, РСу). (Мо. Си, S042). 2. Адам ағ засында 80-нен астам химиялық элементтер табылғ ан. Эксперименттермен патологияның 3 ү лкен мә селесін қ арастырады: элементтердің жетіспеушілігі, элементтердің интоксикациясы жә неэлементтердің дисбалансы. МЛГ бұ зылыстары металлдар иондарының жетіспеушілігіне немесе кү рт кө беюіне, сонымен қ атар лигандтар концентрациясының жоғ арлауына немесе тө мендеуіне ә келеді. Молекулярлық тан бү кілағ залық дең гейлердегі жү йе элементтерінің сандық ө згерістерімен қ атар, олардың топтық ауысуы сол жү йе қ аситтерінің трансформациясына соқ тырады. Дә рілік заттардың кө бісінде электронодонорлық топтар бар жә не олар белсенді лигандтар болып есептеледі. Кешеннің тұ рақ тылығ ы тұ рақ тылық константамен сипатталады, ал ол ө з кезегінде лиганд алмасу процесстерінің бағ ытын жоспарлауғ а мү мкіндік береді (тұ рақ ты кешен ең кіші тұ рақ сыздық константағ а ие). Биокешеннің тұ рақ тылығ ы кө птеген факторлармен анық талады: комплементарлық, стереоселективтік, микроэлементтер жә не лигандтардың табиғ аты, молекула ішілік жә не молекула аралық тұ рақ тандырушы жә не тұ рақ сыздандырушы ә серлері жә не т.б. Химиялық агенттер, жә не соның ішіндегі металл қ осылыстар, жасуша апоптозының қ алыпты жағ дайын бұ зуғ а бейім. Тікелей жә не тікелей емес генотоксикалық қ асиеті бар, табиғ аты ә ртү рлі металлдардың қ осылыстары биотеррористиялық актілерде жасырын тү рде қ олданылуы мү мкін. МЭ қ алпына келтіру ө те қ иын. Қ азіргі кезде жеке микроэлементтердің ағ задағ ы жетіспеушілігімен кү рес жү ргізіледі, оның бірінші қ атарда йод, селен, мырыш жә не темір микроэлементтеріне кө п кө ң іл бө лінеді. Орындау критерилері: · Сұ рақ тар бойынша ә дебиеттермен жұ мыс · Рефератты дайындау жә не график бойынша тапсыру · Максимальды балл алу Тапсыру мерзімдері: 2-ші апта Дебиет 1. Токсикологическая химия: метаболизм и анализ токсикантов: учебное пособие + СD/ под ред. Н.И. Калетиной. – М., 2008. – 1016 с. Переплет. 2. Токсикологическая химия: учебник / под ред. Т.В. Плетеневой. – 2-ое изд. – М., 2008. – 512 с. Переплет. 3. Крамаренко В. Ф. Токсикологическая химия / В. Ф. Крамаренко. - Киев, «Высшая школа», 1989.- 272 с. Бақ ылау (сұ рақ тар) 1. Макро- жә не микроэлементтердің адам ағ засындағ ы рө лі жә не мағ ынасы 2. Ә ртү рлі биохимиялық процеске жә не физиологиялық кө рсеткішке синергиялық жә не антогонисттік элементтердің ә сер етуі. 3. Ағ задағ ы элементтердің ө зара ә рекеттесуі.Апоптоз процесіне микроэлементтердің ә сері. 4. Металлдардың токсикалық ә серіне ә сер ететін факторлар. 5. Адам статусының элементтік бағ асы.
|
