Студопедия — Літаратурнага твора
Студопедия Главная Случайная страница Обратная связь

Разделы: Автомобили Астрономия Биология География Дом и сад Другие языки Другое Информатика История Культура Литература Логика Математика Медицина Металлургия Механика Образование Охрана труда Педагогика Политика Право Психология Религия Риторика Социология Спорт Строительство Технология Туризм Физика Философия Финансы Химия Черчение Экология Экономика Электроника

Літаратурнага твора






У кожнага, хто звяртаецца да разгляду літаратурна-мастацкага тво­ра, выпрацоўваюцца нейкія свае ўласныя падыходы і ўстаноўкі. Ра­зам з тым ніводзін сур’ёзны вучоны не можа не арыентавацца на шэ­раг уні­вер­сальных і агульнапрынятых момантаў, выпрацаваных ме­тадалогіяй і ме­тодыкай літаратуразнаўства.

Пры разглядзе любога літаратурнага твора неабходна падыхо­дзіць да яго як да з’явы перш за ўсё мастацкай, г. зн. вызначыць сту­пень эстэ­тыч­най вартасці твора. Такім чынам, першым момантам-прын­цыпам раз­гляду літаратурнага твора з’яўляецца эстэтычны прын­цып, які па­тра­буе «звяртаць увагу не толькі на тое, што ў ім вы­яўлена (тэматыка, праб­ле­матыка, матывы, ідэйная скіраванасць, па­фас), якая вобразная кан­цэп­цыя асобы ў ім увасоблена, але і як гэ­та здзейснена пісьменнікам: ці ад­па­вядае ідэйнай задуме жанр і ўся стылістыка твора, наколькі пра­ду­ма­ны яго сюжэт, кампазіцыя, воб­разная сістэма, наколькі багатая і на­ту­раль­ная моўная палітра і г. д. Эстэтычныя пачуцці абуджаюцца не толькі аб’ек­там і прад­ме­там выяўлення, але і мастацкай формай. Эстэтычны ідэ­ал, ува­соб­ле­ны ў літаратурным творы, і ступень мастацкай дас­ка­на­ла­сці гэтага тво­ра, майстэрства пісьменніка — вось два галоўныя моманты, якія вы­значаюць эстэтычную вартасць літаратурнай творчасці» [186].

Наступным важным прынцыпам навуковага даследавання мас­­тац­ка­га твора з’яўляецца прынцып гістарызму, што «патрабуе раз­глядаць лі­та­ратурныя з’явы ў сувязі з канкрэтнымі сацыя­куль­тур­нымі і гіс­та­рыч­ны­мі ўмовамі, якія іх нарадзілі, ва ўзае­ма­да­чы­нен­ні з такімі ж іншымі з’ява­мі, а таксама ў іх развіцці» [187]. Прынцып гіс­тарызму нацэльвае на кан­тэк­стуальнае вывучэнне мастацкай твор­часці. Кантэксты творчасці пісь­менніка, будучы даволі шмат­пла­навымі, «заслугоўваюць самай піль­най увагі літаратура­знаў­цаў. <...> Вывучэнне кантэкстаў літаратурнай твор­­часці — гэта не­аб­­ход­ная ўмова пранікнення ў сэнсавыя глыбіні тво­раў, адна з іс­тот­ных перадумоў спасціжэння як аўтарскіх канцэпцый, так і пер­­шас­ных інтуіцый пісьменнікаў» [188].

Наступны прынцып — гэта прынцып сістэмнасці, які на­цэль­вае «ба­чыць у літаратурным творы сістэму — комплекс узаема­пад­па­­рад­ка­валь­ных кампанентаў, што характарызуюцца іх узаема­звя­за­на­сцю, узае­ма­дзеяннем, асаблівым адзінствам сістэмы з асяроддзем (гра­мадскім, мас­тацкім), уключэннем гэтай сістэмы ў сістэмы больш высокага па­рад­ку (творчасць пісьменніка, нацыя­нальная лі­та­ратура, грамадская свя­до­масць і інш.), праяўленнем кожнага кам­па­нента як самастойнай сістэмы ні­жэйшага ўзроўню» [189].

Прынцып усебаковасці патрабуе ад даследчыка пры аналізе лі­та­ра­тур­нага твора арыентавацца на вывучэнне ўсіх яго кампа­нен­таў-склад­ні­каў (і змястоўных, і фармальных, а таксама змястоўна-фар­мальных альбо «двайнога падпарадкавання»), прычым з аба­вяз­ко­вым улікам іх не­па­рыўнага адзінства і ўзаема­абумоўленасці. Як вель­мі слушна зазначае В. Ра­гойша, «прынцып усебаковасці за­сце­ра­гае нас ад аднабаковасці ацэ­нак, патрабуе ўлічваць пры аналізе тво­ра як яго пазітыўныя якасці, так і негатыўныя. Нарэшце, гэты прын­цып сведчыць пра неабходнасць ар­ганічна паядноўваць пры ана­лізе літаратуры ўсе ранейшыя прын­цы­пы: эстэтычны, гіс­та­рыч­ны, сістэмнасці» [190].

І, нарэшце, апошні важны прынцып аналізу мастацкага твора, на які па­вінен абавязкова арыентавацца даследчык літаратуры ў сва­ёй пра­цы, — гэта прынцып спалучэння аналізу з сінтэзам. Атры­ма­ныя ў кан­чат­ко­вым выніку заключэнні, вывады і абагульненні ад­нос­на твора (ці гру­пы твораў) імянуюцца ў літаратуразнаўстве ін­тэр­прэтацыямі. Як вя­до­ма, яны могуць быць самымі рознымі, што з’яў­ляецца ў прынцыпе зра­зу­ме­лым і наогул нармальным. Разам з тым В. Халізеў лічыць неабходным сфар­муляваць тры агульна­тэа­рэ­тычныя палажэнні адносна літаратура­знаў­чых інтэрпрэ­тацый. «Па-першае: мастацкі змест не можа быць вы­чар­паны якой-небудзь адзін­кавай трактоўкай твора. Літаратуразнаўчыя ін­тэр­прэтацыі (як і ўсе іншыя формы навуковых ведаў) здольныя ўбі­раць у сябе толькі ад­­носныя ісціны. Ніякаму акту асэнсавання твора мас­тац­тва (нават са­маму пранікнёнаму і глыбокаму) не дадзена стаць адзін­ка­ва і вы­чар­пальна правільным. Працэс спасціжэння сэнсу вялікіх мас­тац­кіх тва­рэнняў бясконцы. <...> Па-другое: нельга не лічыцца з неад­на­ра­­­зо­ва выказанымі меркаваннямі <...> аб тым, што літара­туразнаўчыя трак­­­тоўкі славесна-мастацкіх тварэнняў павінны быць перш за ўсё ар­гу­мен­таванымі і дакладнымі, улічваць складаныя і шматпланавыя су­вязі з цэ­лым кожнага тэкставага элемента. Такое абавязковае па­тра­баванне, што прад’яўляецца да інтэрпрэтацый, калі яны хоць у якойсь­ці ступені прэ­тэндуюць на навуковасць. Літаратуразнаўчым пра­чытанням су­праць­па­казаны як бясконцы паўтор відавочных іс­цін, так і адвольнае фан­та­зі­ра­ванне па слядах мастацкіх тэкстаў, якое адводзіць ад сутнасці вы­ра­жа­на­га пісьменнікам і ідзе з ім ураз­рэз. <...> І, нарэшце, па-трэцяе: лі­та­ра­ту­ра­знаўчыя інтэрпрэтацыі на­бы­ваюць ёмістасць і глыбіню, калі іма­нен­т­нае вывучэнне <...> су­пра­ваджаецца кантэкстуальным разглядам» [191].







Дата добавления: 2014-11-10; просмотров: 699. Нарушение авторских прав; Мы поможем в написании вашей работы!



Функция спроса населения на данный товар Функция спроса населения на данный товар: Qd=7-Р. Функция предложения: Qs= -5+2Р,где...

Аальтернативная стоимость. Кривая производственных возможностей В экономике Буридании есть 100 ед. труда с производительностью 4 м ткани или 2 кг мяса...

Вычисление основной дактилоскопической формулы Вычислением основной дактоформулы обычно занимается следователь. Для этого все десять пальцев разбиваются на пять пар...

Расчетные и графические задания Равновесный объем - это объем, определяемый равенством спроса и предложения...

Значення творчості Г.Сковороди для розвитку української культури Важливий внесок в історію всієї духовної культури українського народу та її барокової літературно-філософської традиції зробив, зокрема, Григорій Савич Сковорода (1722—1794 pp...

Постинъекционные осложнения, оказать необходимую помощь пациенту I.ОСЛОЖНЕНИЕ: Инфильтрат (уплотнение). II.ПРИЗНАКИ ОСЛОЖНЕНИЯ: Уплотнение...

Приготовление дезинфицирующего рабочего раствора хлорамина Задача: рассчитать необходимое количество порошка хлорамина для приготовления 5-ти литров 3% раствора...

Почему важны муниципальные выборы? Туристическая фирма оставляет за собой право, в случае причин непреодолимого характера, вносить некоторые изменения в программу тура без уменьшения общего объема и качества услуг, в том числе предоставлять замену отеля на равнозначный...

Тема 2: Анатомо-топографическое строение полостей зубов верхней и нижней челюстей. Полость зуба — это сложная система разветвлений, имеющая разнообразную конфигурацию...

Виды и жанры театрализованных представлений   Проживание бронируется и оплачивается слушателями самостоятельно...

Studopedia.info - Студопедия - 2014-2024 год . (0.011 сек.) русская версия | украинская версия