Студопедия — Гемагглютинация реакциясының кестесі
Студопедия Главная Случайная страница Обратная связь

Разделы: Автомобили Астрономия Биология География Дом и сад Другие языки Другое Информатика История Культура Литература Логика Математика Медицина Металлургия Механика Образование Охрана труда Педагогика Политика Право Психология Религия Риторика Социология Спорт Строительство Технология Туризм Физика Философия Финансы Химия Черчение Экология Экономика Электроника

Гемагглютинация реакциясының кестесі






Гемагглютинация реакциясы дегеніміз – кейбір вирустардың вирустық гликопротеинді кірпікшелерінің гемагглютининнің арқ асында эритроциттердің агглютинациясын (жабысу) шақ ыруын айтамыз.

 
 


 

Гемадсорбция реакциясы

Вирустармен инфицирленген жасуша дақ ылдарының ө з беткейіне эритроциттерді адсорбирлеуі.

«Тү рлі тү сті» реакция дақ ылданғ ан қ оректік ортадағ ы индикатордың тү сі ө згеруімен бағ аланады. Егер вирустар қ оректік ортада кө беймесе, тірі жасушалар метаболизм процесінің нә тижесінде қ ышқ ыл ө німдер бө леді, ал ол ортаның рН ө згеруіне алып келеді, яғ ни индикатордың да тү сі ө згереді. Егер вирустар қ оректік ортада кө бейсе, тірі жасушалар метаболизмі бұ зылып (жасушалар ө ліп), тү сі сол бойы қ алады.

ТАҚ ЫРЫП БОЙЫНША СИТУАЦИЯЛЫҚ ЕСЕПТЕР:

1. Адам мә иіті нейронының цитоплазмасында (Аммонов мү йізі қ иығ ында) (домалақ формалы қ ызыл тү сті) Бабеш- Негри денешіктері табылады. Олардың пайда болуы қ андай ауруғ а тә н?

2. Осповакцинамен залалданғ ан қ оян кө зінің мү йізді қ абық шасы қ иығ ының эпителиальды жасушасын микроскопиялағ анда ядро жанында дө ң гелекше келген денешіктер табылды. Қ андай денешіктер табылды жә не олар немен сипатталады?

МЕДИЦИНАЛЫҚ - ЛАТЫН ТЕРМИНОЛОГИЯСЫ:

1. Вирустар-лат. vіrus – у

2. Прокариот - лат. pro – алғ ашқ ы karyon - ядро.

3. Эукариот - гр. eu – ақ сы karyon - ядро.

4. Капсид-лат. capsa -қ орапша.

 

Тақ ырыбы: Бактериялардың генетикасы. Генетикалық ақ параттың горизонтальды берілу жолдары. Модификация. Гендік инженерия жә не биотехнология бойынша реферат.

Тақ ырыптың ө зектілігі:

Дә рігердің тә жірибесінде жұ қ палы ауруларды дұ рыс жә не рациональды емдеу барысында микроорганизмдердің дә рілік тұ рақ тылығ ының генетикалық механизімінің білудің маң ызы зор.

Тақ ырыптын мақ саты:

Бактериальды популяциялардың рекомбинаттары мен мутанттары селекциясының ә дістерін, сондай-ақ бактерия плазмидаларын айқ ындау ә дістерін толық мең гере білу.

Тақ ырып бойынша бақ ылау сұ рақ тары:

1. Бактериялардың генетикасының ерекшеліктері- бұ л олардың табиғ атта тү р ретінде анық талуының негізгі талабының бірі. Бактериялардағ ы ДНҚ репликациясының ерекшеліктері, олардың типтері- вегетативті, конъюгативті, сексдукция.

2. Бактериялардың генетикалық информациясының ерекшеліктері.

3. Бактериялардың генетикалық материалдары мен алмасу тү рлері: трансформация, трансдукция, конъюгация, сексдукция.

4. Бактериялардың ө згергіштігінің молекулалық механизмі. Геномдардың ұ йымдасуы.

5. Транспонирлеуші генетикалық элементтер, олардың класстары: элементтер, транспозондар жә не эписомалар.

6. Бактериялардың плазмидтері ө те қ арапайым организмдер ретінде.

7. Бактериялардың хромосомдар кестесі, геномдардың ұ йымдасуын зерттеу.

8. Плазмидтердің таралуы, олардың бактерия жасушаларының арасында тасымалдаушының генетикалық механизмдері.

9. Плазмидтердің жіктелуі, олардың медициналық маң ызы.

10. Мутация, оның жіктелуі.

11. Бактериялардың модификациясы ө згергішітігінің сипаты? ө згеруді анық тайтын белгілер.

12. Бактериальды жасушадағ ы репарацияның процесі.

13. Бактериялардың диссоциациясы? Оның биологиялық маң ызы.

Қ осымша ақ парат:

1865 жылы Мендель гендерде тұ қ ымқ уалаушылық тың дискретті бірлігі ретінде анық талды.

1869 жылы Мишер алғ аш рет ДНҚ – ң таза кү йінде бө ліп алады.80 ж.ө ткен соң гендердің тасымалдаушысы ДНҚ екендігін дә лелдеді.Оғ ан дейін мұ ндай қ ызмет атқ арушы белок деп тү сінген еді. 1928 ж. Грифитс пневмококктарғ а жү ргізген тә жірибе вирулентті пневмококктарғ а айналатындығ ына кө з жеткізгенмен генетикалық ақ параттарының трансформациясының мұ ндай механизмдерін тү сіндіре алмады. 16 ж. соң Эйвери, Мак – Мот жә не Мак Карти бұ л механизмді іс жү зінде тү сіндіреді. Олардың тә жірибесі капсуласыз вирулентті емес пневмококктар дақ ылына капсула вируленттік пневмококктардың ДНҚ -н қ осқ анда пневмококк дақ ылы вирулентті қ асиетке ие болғ анына кө з жеткізді, осылайша тұ қ ым қ уалаушылық бірлігінің тасымалдаушысы ДНҚ екенін дә лелдеді. 1953 жылы Крик пен Уотсон ДНК қ ос спираліне негізделген ген қ ұ рылымын ашты.

Бактериялардың генетикалық жү йесі осы организмдерге тә н 4 ерекшелікке ие:

1) Бактериялардың хромосомасы цитоплазмада бос орналасқ ан, бұ л мембранамен шектелмеген, бірақ цитоплазманың мемебранадағ ы белгілі рецепторларымен тығ ыз байланысқ ан.

2) Бактериялардың генетикалық ақ паратты тасымалдауы тек қ ана вертикальды ғ ана емес, горизонтальды жолмен, де тү рлі механизмдер кө мегімен жү реді: Конъюгация, сексдукция, трансдукция, трансформация.

3) Бактериялар гаплоидты организдер болып табылады.

4) Бактерияларда қ осымша плазмидті геном бар, олар маң ызды биологиялық қ ұ рамымен ерекшеленеді. Олардың ө зіндік кө бею жылдамдығ ын реттеу мү мкіндігі, бактериялардың қ оршағ ан ортадағ ы тіршілігі жә не табиғ атта тү рдің сақ талуы ү шін маң ызды орын алады..

Бактериялардағ ы ДНҚ репликациясын 3 типке ажыратады:

1) Хромосомалық жә не плазмидтік ДНҚ -ң вегетативті репликациясы генетикалық ақ параттың вертикальды берілуін қ амтамасыз етеді.

2) Конъюгативті репликация генетикалық материалдың -конъюгативті қ иылысу алмасуымен іске асады.

3) Репаративті репликация ДНҚ -дан зақ ымдалғ ан қ ұ рылымдық бө лімін немесе генетикалық рекомбинацияның аяқ таушы механизмі.Бұ л процесс хромосомалық немесе плазмидалық гендермен бақ ыланады.

Генетикалық ақ параттың пайда болуы гендердің жұ мысы - жасуша тіршілік циклінің аз уақ ытында іске асады. Ол бір-бірімен байланысқ ан кө птеген биохимиялық репликациядан тұ рады. Бұ л ген жұ мысындағ ы хромосоманың структуралық функционалдық бірлігі оперонмен белгілі бір тура жә не қ атаң басқ аруын тұ жырымдайды. Ол ген оператормен байланысқ ан қ ұ рылымдық ген топтары дистроннан тұ рады. Ол кезегінде оперон немесе олардың тобы бір ген реттеуші басқ аруында болады. Осылайша кү рделі структуралы функционалдық бірлік-аперон пайда болады.

Кә зіргі кездегі молекулярлы генетиканың жетістіктері генндік инженеряның ә дістерін дамытуғ а байланысты – жеке гендерді бө ліп алып прокариот немесе эукариот немесе басқ а жасушаларғ а тасмалдау. Осының арқ асында бактериялар мен вирустардың белгісіз генотиптерін бө ліп алуғ а, ең бастысы вакцина, интерферон, гормондар тағ ы басқ а биологиялық активті заттарды ө ндіру биотехнологиясының негізі болып табылады. Медициналық микробиологяның келесі даму кезең і, патогенді микроорганизмдердің жаң а тұ рлерінің ашылуының молекулярлы-генетикалық заң дылығ ымен байданысты.

а ) Трансформацияда ДНҚ молекулалы бір штамманың клеткасынан басқ а штамманың клеткасына ауысады. Генетикалық маркерлердің кө мегімен рецепиент фенотипі ө згереді.Трансформацияның механизміне тоқ талатын болсақ, онда алдымен донор клеткасының ортағ а ДНҚ молекуласы немесе оның фрагменті бө лінеді. ДНҚ молекуласы реципиент клеткасының қ абығ ына жиналып болғ аннан соң, ДНҚ ерекше белок кө мегімен клетканың ішіне енеді. Молекулалық массасы 5*15(5) аз ДНҚ клеткағ а ене алмайды. Бактерия енген қ ос тізбекті ДНҚ бір тізбекті ДНҚ -ғ а айналады. ДНҚ -ның бір тізбегі деградацияланады. Соң ғ ы стадияда жалғ ыз тізбекті фрагменттің реципиент клеткасы ДНҚ -сымен байланысуы ө теді. Трансформацияның барлық процессі 10-30 минут ішінде аяқ талады. Трансформация жиілігі ә ртү рлі бактерияларда шамамен 1 пайызғ а тең.

Кейбір бактерияларда трансформация табиғ и жағ дайда да ө тетіні дә лелденді, яғ ни, трансформация қ ұ былысы – генетикалық талдаудың экзотикалық ә дісі емес, табиғ и биологиялық процесс.

б) Трансдукция деп геннің бір бактериялық штамнан (донордан) басқ ағ а (реципиентке) бактериофагтың кө мегімен тасымалдануын айтады. Трансдукцияны орташа фагтар ғ ана іске асырады. Бұ л қ ұ былысты 1951 ж. Дж. Ледерберг жә не оның шә кірті Н.Циндер ашты. Трансдукцияның ү ш тү рін ажыратады: жалпы, ерекше жә не абортивті. Жалпы трансдукцияда фаг бактериялық хромосоманың кез келген фрагментін ү зіп, тасымалдайды. Кейбір профагтар донордан реципиентке бактериялық хромосоманың белгілі бө лігін ғ ана тасымалдайды. Мұ ны ерекше трансдукция деп атайды. Клеткағ а енген донор фрагменті реципиент хромосомасымен байланыспай қ алуы да мү мкін, сондық тан олар репликациялана алмайды.Бактериялар бө лінгенде мұ ндай фрагменттер бір ғ ана ұ рпақ қ а беріледі, мұ ны абортивті трансдукция деп атайды.Фагтардың қ атысуымен жү ретін алмасу формасы.

в ) Конъюгация бкатерия дегеніміз – генетикалық материалдың клетка-донорынан клетка-рецепиентіне ауысады.

Ерлер клеткасының қ ұ рамында F фактор бар, F фактор жоқ клеткалар ә йелдер клеткасы деп аталады. F факторды алғ анда ерлер клеткасына айналады, ө здері донор болып табылады.F фактор молекуласында хромосомасы аз ген болады, конъюгация процессін бақ ылайды, сонда F талшық синтезі болады. F талшық конъюгация кезінде еркек жә не ә йел клеткалары қ осылады. Клетка цитоплазмасындағ ы F фактор F (+) болып белгіленеді, F (-) белгіленуі донор қ асиетін жоғ алтпайды, F фактор кө шірмесін қ алдырады. Егер F фактор хромосомасына қ осылғ ан жағ дайда, бактерия ДНҚ хромосомасының фрагментін беру қ асиетіне ие болады, оларды Hjr клеткасы деп атайды. Конъюгация кезінде клеткасы Hfr жә не F(-) клеткасының хромосомасы ү зіледі жә не F(-) участігіне беріледі, ол ары қ арай реплицирленеді.

Хромосоманың тасымалдануы 100 минут жү реді. Конъюгация кезінде генетикалық материалдың кішкене бө лігі тасымалданады. Генетикалық ө згерудің негізгі факторы болып плазмидалар табылады.

Трансфекция - жасуша қ абығ ынан айырылғ ан бактерия жасушасының трансформация тірі. Ол вирустық нуклеин қ ышқ ылының кө мегімен іске асады. Трансфекция кө мегімен мұ ндай бактерияларда вирустық инфекция туғ ызуғ а болады.

Бактерия ө згергіштігі негізіне мутация жә не генетикалық рекомбинация жатады. Транспонирлеуші элементтер қ атысына жү реді. Мутация- гемотиптегі ө згеру. Ол спонтанды немесе индуцирленген болуы мү мкін. Біріншісі яғ ни спонтанды арнайы ә сер етусіз болады, олар репликация жә не репарация кезіндегі қ атеден болады, екіншісі ө те жоғ ары бірлікте болады, олар ә ртү рлі мутагендер ә сер ету нә тижесінде туады.

Бактерия жә не басқ а организмдердің ө згергіштігінде транспонирлеуші генетикалық элемент негізгі роль атқ арады:

1) Элементтер - олар ақ уыз транспозоны қ олдайтын бір ғ ана ген тасымалдайды. Нә тижеде 1-элементтер хромосомның қ р жеріне тізіледі.

2) Транспозон - ДНҚ -ң ү лкен сегменттері.

3) Эписома - оданда ү лкен жә не кү рделі ө зіндік реттеуші жү йе.

Хромосомада ген қ атарымен орналасады, сондық тан трансформация, трансдукция, конъюгация ә дістерінің кө мегімен олардың тұ қ ым қ уалаушылығ ын зерттеп жә не хромосомалық карта жасауғ а болады. Қ азіргі кезде геномды зерттеу гендік картамен ғ ана емес, сонымен қ атар ә ртү рлі гендегі нуклеотидтердің орналасуының тұ қ ым қ уалаушылығ ын зерттеуге мү мкіндік береді. Бұ л сұ рақ тарды шешуде, шешуші қ адам рестрикционды эпиденуклеаза ферменттерін пайдалану жә не гендерді клондау ә дісі пайда болады

Плазмидалар – хромосомалық емес, бактериялардың генетикалық қ ұ рылысы қ ос жіпті ДНҚ сақ инасын ұ сынады. Кө лемі жағ ынан ДНҚ хромосомаларының 0, 1-5% қ ұ райды. Плазмидтер автоматты тү рде репликациалданады жә не клетка цитоплазмасында болады, сондық тан плазмидтердің бірнеше кө шірмесі болады. Плазмидтер хромосомағ а ене алады жә не онымен реплицирленеді. Плазмидтер ген алып жү реді, бактерияларғ а қ осымша қ асиет береді. Бактерияның 2р тү рінде R – плазмидалар табылады, ген алып жү реді дә рілік препараттарғ а тұ рақ ты болады. Плазмидтер мутацияғ а ұ шырағ анда бактериядан бө лінеді, олардың қ асиетіне ә сер етпейді. Плазмидтер эксперименттерге ө те жақ сы, ә сіресе генетикалық инженерияда, рекомбинант штамды алу ү шін кең інен қ олданылады. Плазмидтер эволюция бактериясында ү лкен роль атқ арады.

Плазмидалар-ең қ арапайым организм. Қ абық шасы жоқ, ақ уыз жә не энергия синтезі болмайды, жасуша ішілік паразитке иелік бактерия пайдалы заттар бө леді.

Плазмидалар бактериялар арасында 2 жолмен тарайды: жасушалық бө ліну кезінде аналық жасушадан балалық жасушағ а вертикальды берілу жолымен жә не бактерия популяциясындағ ы жасушалық бө лінуге байланыссыз жасушалар арасында горизонтальды тасымалдау. Бактериялық жасушалар арасында плазмид тасымалдаудың бірнеше генетикалық механизмі бар:

· Трансформация жолымен.

· Конъгативті плазмида кө мегімен мобилизация жолымен.

· Трансдуцирлеуші фагтар кө мегімен.

· Спорағ а біріккен, ген жү йесімен реттелетін ө зіндік тасымалдау механизмі кө мегімен.

Плазмидаларды жіктеу негізіне олардың ерекше генетикалық қ ұ рамы жатады. Сайыспайтындығ ы туыс плазмидалардың бір жасушада болмауы, плазмидалар бір-бірімен сиыспайды. Ал басқ алармен биологиялық тү рге сә йкес бір тобына бірігеді. Плазмиданы медицинадағ ы маң ызы кө птеген бактериялардағ ы ә ртү рлі патогендік факторлар синтезін реттейді. Жалпы биологиялық маң ызы, олар 3 маң ызы қ ызмет атқ арады, бір мезгілде бактерия тіршілігін жә не қ ұ рамын қ амтамасыз етеді.

Мутирлеуші гендер арасына қ арай гендік жә не хромосомалық мутацияғ а жіктеді. Біріншісі бір ген жұ мсайды жә не жү йелік болып табылады. Екіншісі бірнеше генге тарайды, хромосомалық мутация жеке ДНҚ фрагментінің кү рделі ө згерістерінен тұ рады:

- Делеция-нуклеотидтердің аз жә не кө п санының тү сіп қ алуы.

- Инверсия-ДНҚ бө лімінің 180-қ а бұ рылуы.

- Дупликация-ДНҚ фрагментінің қ айталануы.

Фенотиптік тұ қ ым қ уалауына байланысты мутация: нейтрал, шартты летальды жә не летальды болып бө лінеді.

1) Микроорганизмдер бірнеше немесе бір белгісінің фенотиптік ө згеруін модификация деп атайды. Геном реттелуінде болса да мутациядан ерекшелігі ДНҚ -ы ү -реттік қ ұ рылымының ө згеруімен жү рмейді жә не таза арада жоғ алады. Модификация морфолоиялық жә не биохимиялық жә не т.б. белгілерінің ө згеруімен оның пайда болуын шақ ырғ ан фактор ә серін патогенсіз біріншілей фенотипке ізінше қ айта оралуымен кө рінеді.

2) Зақ ымданғ ан генетикалық материалдық қ алпына келуі репарациялық деп аталады. Ал жасушалық ДНҚ геномының қ алпына келуі-репарация деп аталады.

Репарация процесі мынадай жолмен ұ сынылады:

1) Эндонуклеазамен ДНҚ фрагментінің зақ ымданғ ан жерін табу жә не қ ө су.

2) Кесілген ДНҚ фрагментін полимераза1 алып тастау.

3) ДНҚ -полимераза 1 немесе ДНҚ -полимераза 2 сақ талғ ан жолымен нуклеотиптерді синтездеу.

4) Негізгі жолмен қ алпына келген ДНҚ фрагментінің тізілуі лигазамен іске асады.







Дата добавления: 2014-11-10; просмотров: 5405. Нарушение авторских прав; Мы поможем в написании вашей работы!



Кардиналистский и ординалистский подходы Кардиналистский (количественный подход) к анализу полезности основан на представлении о возможности измерения различных благ в условных единицах полезности...

Обзор компонентов Multisim Компоненты – это основа любой схемы, это все элементы, из которых она состоит. Multisim оперирует с двумя категориями...

Композиция из абстрактных геометрических фигур Данная композиция состоит из линий, штриховки, абстрактных геометрических форм...

Важнейшие способы обработки и анализа рядов динамики Не во всех случаях эмпирические данные рядов динамики позволяют определить тенденцию изменения явления во времени...

Растягивание костей и хрящей. Данные способы применимы в случае закрытых зон роста. Врачи-хирурги выяснили...

ФАКТОРЫ, ВЛИЯЮЩИЕ НА ИЗНОС ДЕТАЛЕЙ, И МЕТОДЫ СНИЖЕНИИ СКОРОСТИ ИЗНАШИВАНИЯ Кроме названных причин разрушений и износов, знание которых можно использовать в системе технического обслуживания и ремонта машин для повышения их долговечности, немаловажное значение имеют знания о причинах разрушения деталей в результате старения...

Различие эмпиризма и рационализма Родоначальником эмпиризма стал английский философ Ф. Бэкон. Основной тезис эмпиризма гласит: в разуме нет ничего такого...

Ваготомия. Дренирующие операции Ваготомия – денервация зон желудка, секретирующих соляную кислоту, путем пересечения блуждающих нервов или их ветвей...

Билиодигестивные анастомозы Показания для наложения билиодигестивных анастомозов: 1. нарушения проходимости терминального отдела холедоха при доброкачественной патологии (стенозы и стриктуры холедоха) 2. опухоли большого дуоденального сосочка...

Сосудистый шов (ручной Карреля, механический шов). Операции при ранениях крупных сосудов 1912 г., Каррель – впервые предложил методику сосудистого шва. Сосудистый шов применяется для восстановления магистрального кровотока при лечении...

Studopedia.info - Студопедия - 2014-2024 год . (0.009 сек.) русская версия | украинская версия