Тақырып. Ген туралы ұғымның негізгі даму кезеңдері

2. Мақ саты: Студенттерге геннің қ ұ рылысы қ ызметі туралы молекулалық дең гейде заманауи кө зқ арасты қ алыптастыру.

3. Тапсырмалар:

3.1. Молекулалық биологияның тарихы

3.2. Бір ген – бір белгі

3.3. Бір ген – бір фермент

3.4. Бір ген – бір полипептидтік тізбек

3.5. Геннің қ ұ рылысының бұ зылуынан пайда болатын адамның тұ қ ым қ уалайтын

аурулары

4. Орындау тү рі: реферат дайындау.

5. Орындалу критерийлері:

а) тақ ырыбы бойынша негізгі ә дебиеттерді оқ у жә не жинау;

б) ақ паратты жү йелеу жә не ө ң деу;

в) реферат жоспарын қ ұ ру;

г) библиография қ ұ растыру;

д) рефератты жазу жә не бездендіру.

 

Рефераттың қ ұ рылымы:

1) беттік парақ (талапқ а сай безендіру);

2) мазмұ ны (рефераттың бө лімдерін, бетін ретімен орналастырып номерлеу);

3) кіріспе (талданатын мә селеннің мә нін, маң ыздылығ ы мен ө зектілігін кө рсету жә не рефераттың мақ саты мен тапсырмаларын анық тау);

4) негізгі бө лім (рефераттың ә р бір бө лімі жеке мә селені немесе оның бір жағ ын қ амту керек жә не алдың ғ ы бө лімдермен логикалық байланысты болуы қ ажет, бұ л бө лігіне кестелер, сызбалар, графиктер, суреттер жә не т.б. енгізуге болады);

5) қ ортынды (тұ жырым жасалынып, реферат тақ ырыбының жалпы қ орытындылары беріледі, ұ сыныстар жасалынады);

6) ә дебиеттер тізімі.

Рефератты безендірудегі қ ойылатын талаптар:

а) рефераттың кө лемі 10-15 бет болу керек (қ осымша беттер реферат кө леміне кірмейді);

б) реферат сауатты тү рде орындалу қ ажет, баяндау мә дениеті сақ талу керек;

в) баяндалу барысында қ олданғ ан ә дебиетке сілтеу болуы керек;

г) библиография дұ рыс қ ұ растырылуы қ ажет.

 

6. Тапсыру мерзімі: «Молекулалық биология негіздері» бө лімі бойынша аралық бақ ылауғ а дейін.

7. Бағ алау критерийлері: 100 баллдық жү йесімен бағ аланады.

8. Ә дебиеттер:

8.1.Генетика. Под ред. Иванова В.И. М., 2006, с.40-49, 74-81.

8.2.Коничев А.С., Севастьянова Г.А. Молекулярная биология М., 2005, с. 73-114.

8.3.Медициналық биология жә не генетика. Е.Ө. Қ уандық овтың ред. 42-45 б.

8.4.Муминов Т.А., Куандыков Е.У. Основы молекулярной биологии. А., 2007, с. 13-20.

8.5.Мушкамбаров Н.Н., Кузнецов С.Л. Молекулярная биология. М., 2003, с. 87-91.

8.6.Щипков В.П., Кривошеина Г.Н. Общая и медицинская генетика. М., 2003, с.19-24.

8.7.Аманжолова Л.Е. Жалпы жә не медициналық генетиканың биологиялық негіздері. А., 2006, б. 42-47.

8.8.Қ азымбет П.Қ., Аманжолова Л.Е., Нұ ртаева Қ.С. Медициналық биология. А., 2002, б.68-72.

8.9.Қ уандық ов Е.Ө., Ә білаев С.А. Медициналық биология жә не генетика. А., 2006, б. 54-56.

8.10.Медициналық биология жә не генетика. Оқ у қ ұ ралы проф. Қ уандық ов Е.Ө. ред. А., 2004, б.44-54.

8.11.Қ уандық ов Е.Ө., Аманжолова Л.Е.. Молекулалық биология негіздері (дә рістер жинағ ы), А., 2008, 12-20 б.

8.12. Қ уандық ов Е.Ө., Нұ ралиева Ұ.Ә. негізгі молекулалық -генетикалық терминдердің орысша – қ азақ ша сө здігі. Алматы-2012. 81, 87-107.

 

9. Бақ ылау сұ рақ тары:

9.1. Про – жә не эукариоттардың гендері қ алай ажыратылады?

9.2. Геном дегеніміз не?

9.3. Ген жә не геном қ алай ажыратылады?

 

Тақ ырып бойынша ү ш тілде тү сіндірме сө з:

	Қ азақ тілінде	Орыс тілінде	Ағ ылшын тілінде
	Ген- бiр полипетидтiк тiзбектiң, тРНҚ немесе рРНҚ -ның қ ұ рылысын анық тайтын ДНҚ молекуласының бө лiгi.	Ген- бiр полипетидтiк тiзбектiң, тРНҚ немесе рРНҚ -ның қ ұ рылысын анық тайтын ДНҚ молекуласының бө лiгi.	Gene portion of the molecule of DNA, defines the structure of a single polypeptide chains, tRNA or rRNA.
	Рекон- единица генетической рекомбинации, равна одной паре нуклеотидов	Рекон – бір жұ п нуклеотидтерге тең рекомбинацияның бірлігі	Рекон – бір жұ п нуклеотидтерге тең рекомбинацияның бірлігі
	Мутон- мутацияғ а қ абылеттiлiгi бар ДНҚ молекуласының ең кiшi бө лiгi	Мутон- мутацияғ а қ абылеттiлiгi бар ДНҚ молекуласының ең кiшi бө лiгi	Mouton - the smallest region the DNA molecule is able to mutate.
	Цистрон –единица функции, гена; последовательность нуклеотидов в ДНК, определяющая единичную функцию, выяляемую в цист-транс-тесте; один ген может содержать несколько цистронов, синтезирующих разные по составу белки с разными функциями	Цистрн -ген қ ызметінің бірлігі; цис-транс-тестте анық талатын, жеке қ ызметті анық тайтын ДНҚ нуклеотидтерінің қ атары; бір геннің қ ұ рамында бірнеше ә ртү рлі қ ұ рылымдық ақ уыздар синтезіне жауап беретін цистрондар болуы мү мкін.	Цистрон -ген қ ызметінің бірлігі; цис-транс-тестте анық талатын, жеке қ ызметті анық тайтын ДНҚ нуклеотидтерінің қ атары; бір геннің қ ұ рамында бірнеше ә ртү рлі қ ұ рылымдық ақ уыздар синтезіне жауап беретін цистрондар болуы мү мкін.
	Полипептид –цепь аминокислотных остатков (аминокислот, связанных между собой пептидной связью), синоним белка	Полипептид –аминқ ышқ ылдар қ алдығ ының тізбегі (ө зара пептидтік байланыс арқ ылы байланысқ ан аминқ ышқ ылдар), нә руыздың синонимі.	Полипептид –аминқ ышқ ылдар қ алдығ ының тізбегі (ө зара пептидтік байланыс арқ ылы байланысқ ан аминқ ышқ ылдар), нә руыздың синонимі.

 

 

 

Қ ұ растырушы: Қ.Е.Жү зжан

1. № 17 тақ ырып. Биоинформатика: пробирка мен компьютер аралығ ындағ ы молекулалық биологи я

 

2. Мақ саты: Студенттерде ДНҚ молекуласының нуклеотидтер қ атарын анық таудың заманауи ә дістері жайлы жә не оларды молекулалық биология мен медицинада қ олдануғ а қ ажетті білім қ алыптастыру.

 

3. Тапсырмалар:

3.1. Биоинформатиканың міндеттері.

3.2. Негізгі биоинформациалық бағ дарламалар.

3.3. Биоинформациалық жұ мыстардың негізгі принциптері.

3.4. Биоинформациялық бағ дарламаларды пайдаланып ДНҚ нуклеотидтер қ атарын анық тау.

3.5. Биоинформациялық зерттеулер нә тижелерінің медицинадағ ы маң ызы.

4. Орындалу тү рі: презентация дайындау