Polscy wybrani na Nagrode Nobla

Pierwszą Polką uhonorowaną Nagrodą Nobla była Maria Skłodowska-Curie (1867-1934). Jako fizyk i chemik pracowała nad promieniotwórczością pierwiastków i stała się prekursorem tej dziedziny nauki. Przyczyniła się do powstania pracowni radiologicznej Warszawskiego Towarzystwa Naukowego, a później Instytutu Radowego w Warszawie. Była jedną z najpopularniejszych postaci świata naukowego. Otrzymała wiele nagród i wyróżnień. Była członkiem honorowym setek towarzystw naukowych oraz profesorem honorowym wielu wyższych uczelni. Nagrodę Nobla w 1903 r. otrzymała wraz z mężem Piotrem Curie w dziedzinie fizyki za odkrycie polonu i radu. Po raz drugi wręczono Nobla naszej rodaczce w 1911r. w dziedzinie chemii, za pracę nad chemicznymi i fizycznymi właściwościami polonu i radu, oczyszczania i pomiaru aktywności pierwiastków promieniotwórczych.

W 1905r. Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury dostał jeden z najwybitniejszych powieściopisarzy i nowelistów polskich drugiej połowy XIX wieku, Henryk Sienkiewicz (1846-1916). Wyróżniono go za wybitne osiągnięcia w dziedzinie epiki. Docenione zostały jego powieści tłumaczone na wiele języków świata. Olbrzymi autorytet społeczny zjednały mu zwłaszcza powieści historyczne o silnych tendencjach patriotycznych. W Trylogii przedstawił barwny obraz życia i wydarzeń dziejowych w XVII-wiecznej Polsce, w „Krzyżakach” - za czasów Władysława II Jagiełły, „Quo vadis” jest z kolei wizją upadku imperium rzymskiego za czasów Nerona.

Drugą Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury i czwartą dla Polaka dostał w 1924 roku pisarz Władysław Reymont (1867-1925). Otrzymał ją za powieść "Chłopi" ukazującą wszechstronny i wierny obraz wsi polskiej ujęty w ramy czterech pór roku. Reymont oceniany jest jako powieściopisarz i nowelista dysponujący bezpośrednią i rozległą znajomością życia różnorodnych środowisk społecznych. Obok „Chłopów” jego najbardziej znane utwory to "Ziemia obiecana", "Komediantka" oraz zbiory nowel "Spotkanie", "Z pamiętnika".

Literacką Nagrodę Nobla otrzymał też w 1980 roku Czesław Miłosz (ur.1911). Tym razem wyróżnienie przyznano Polakowi za wybitne wartości humanistyczne całokształtu twórczości poetyckiej. Większość dorobku Miłosza powstała poza granicami naszego kraju. Po wojnie pracował w dyplomacji (Nowy Jork, Paryż). W związku z sytuacja polityczną w kraju podjął decyzję o wyjeździe z Polski na stałe. W Polsce jego utwory publikowane były dopiero od 1980 roku, po uzyskaniu Nagrody Nobla. W dorobku Miłosza znajdziemy poezję, eseistykę, prozę powieściową i przekłady. Jest autorem m.in. tomów poetyckich "Trzy zimy", " "Świat", "Poema naiwne".

Trzy lata później, za wybitny wkład w propagowanie i utrzymanie pokoju na świecie, Nagrodą Nobla uhonorowano Lecha Wałęsę (ur. 1943) - polityka, działacza związkowego, współzałożyciela Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i Tymczasowej Rady NSZZ "Solidarność". Zasłynął pokojowymi działaniami na rzecz demokracji m.in. poprzez dialog z komunistycznym rządem dla rozładowania społecznego napięcia. Swoim uporem zapoczątkował zmiany, które potem lawinowo objęły inne kraje Europy Wschodniej i spowodowały bezkrwawy rozpad radzieckiego imperium. Kiedy w 1983 roku Lech Wałęsa otrzymał pokojową Nagrodę Nobla, władze nie zgodziły się na jego wyjazd po odbiór nagrody. W Sztokholmie reprezentowała go żona Danuta z synem. Sam Wałęsa nie starał się o wyjazd. Zdawał sobie sprawę, że gdyby opuścił Polskę władze ludowe nie wpuściłyby go z powrotem.

Rok 1996 okazał się ponownie wielkim świętem literatury i kultury polskiej. Królewska Akademia przyznała Nagrodę Nobla Wisławie Szymborskiej (ur. 1923) za całokształt twórczości poetyckiej. Twórczość Szymborskiej oceniono jako mistrzostwo artystyczne nawiązujące do doświadczeń poezji XX wieku oraz tradycji humanistycznej. Cechuje ją precyzja słowa, posługiwanie się ironią i paradoksem, przetworzone poetycko treści filozoficzne. Wydała m.in. tomy poezji: "Dlatego żyjemy", "Pytania zadawane sobie. Poezje", "Ludzie na moście", "Koniec i początek".

Leonid Hurwicz (1917-2008) – ekonomista. Pochodził z rodziny polskich Żydów. Urodził sie w Moskwie, okres międzywojenny spędził w Warszawie. Skończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim, a także studiował ekonomię w London School of Economics, a następnie w Genewskim Instytucie Wyższych Studiów Międzynarodowych, na Uniwersyteciew Chicago i Uniwersytecie Harvarda. Od II Wojny Światowej pracował i mieszkał w Stanach Zjednoczonych współpracując z prestiżowymi uniwersytetami w kraju i za granicą. W roku 2007 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii (wraz z Erikiem S. Maskinem i Rogerem Myersonem).

Józef Rotblat (1908-2005) – fizyk, laureat pokojowej nagrody Nobla. Pochodził z rodziny polskich Żydów. Doktorat z fizyki obronił na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował w Pracowni Radiologicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Jest autorem wielu prac naukowych z dziedziny fizyki atomowej i jądrowej. W 1955 roku podpisał słynny manifest Russela – Einsteina, wzywający do zaprzestania produkcji broni jądrowej. W roku 1957 roku założył pacyfistyczny ruch naukowców Pugwash, wraz z którym dostał Nagrodę Nobla w 1995 roku.

89. Jakie zwierzę symbolizuje Puszczę Białowieską? Ответ: tur (Zubr)

90. Wymień znanych ci kompozytorów polskich Ответ:

Fryderyk Franciszek Chopin (ur. 22 lutego lub 1 marca 1810 w Żelazowej Woli, zm. 17 października 1849 w Paryżu) – polski kompozytor i pianista. Przedstawiciel muzyki okresu romantyzmu, nazywany poetą fortepianu. U źródeł jego twórczości leżała wrażliwość artystyczna oraz umiejętność czerpania wzorców z polskiej muzyki ludowej. Jego przyjaciółką i towarzyszką życia była pisarka George Sand.

Stanisław Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) – polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ok. 268 pieśni, operetek, baletów i oper. Do jego najsłynniejszych dzieł należą opery: Halka, Straszny dwór i Paria.

Karol Szymanowski (1882-1937) – kompozytor i pianista

91. Wymień znanych ci reżyserów filmowych i teatralnych Ответ:

Jerzy Hoffman (ur. 15 marca 1932 w Krakowie) - polski reżyser i scenarzysta filmowy.

1999 - Ogniem i mieczem

1982 – Znachor

Andrzej Wajda (ur. 6 marca 1926 w Suwałkach) – polski reżyser filmowy i teatralny, współtwórca polskiej szkoły filmowej, laureat honorowego Oscara.

Człowiek z żelaza (1981)

Krzysztof Zanussi (ur. 17 czerwca 1939 w Warszawie) – polski reżyser i scenarzysta filmowy.

Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową, 2000

Roman Polański (urodzony jako Raymond Roman Liebling, 18 sierpnia 1933 w Paryżu) – polski reżyser, scenarzysta, aktor teatralny (sporadycznie filmowy) oraz producent filmowy, który w 1975 przyjął obywatelstwo francuskie.

Pianista (The Pianist, 2002)

Nóż w wodzie (1962), nominacja do Oscara

92. Co Polacy jedzą w tłusty czwartek? Ответ: Tłusty czwartek: ulubione święto wielbicieli pączków i nalesników (ostatni czwartek karnawału). Tłusty czwartek – w kalendarzu chrześcijańskim ostatni czwartek przed Wielkim Postem, znany także jako zapusty. W Polsce oraz w katolickiej części Niemiec, wedle tradycji, w tym dniu dozwolone jest objadanie się. Najpopularniejsze potrawy to pączki i faworki, zwane również w niektórych regionach chrustem lub chruścikami. Ponieważ data tłustego czwartku zależy od daty Wielkanocy, dzień ten jest świętem ruchomym. Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła – mówi staropolskie przysłowie. Karnawal – to okres od Trzech Kroli do wtorku diabelskiego, czyli kusego, przed Sroda Popielcowa, poprzedzajacy Wielki Post.

93. W jaki sposób eleganccy Polacy witają się z kobietami? Ответ: Zasady polskiego savoir vivre’u nie różnią się szczególnie od reguł przyjętych w innych krajach europejskich. Na powitanie podaje się sobie rękę, czasami wystarczy zaś powiedzieć po prostu „Dzień dobry” lub „Cześć”. Za wyjątkowo uprzejmy uznaje się zwyczaj całowania kobiety w dłoń, popularny szczególnie wśród starszego pokolenia. Częstą formą powitania jest także pocałunek w policzek. I tutaj nie obowiązuje żadne normy, może to być jeden buziak (opcja młodzieżowa), a czasami dwa lub trzy (opcja rodzinna)

94. Którą z następujących potraw można uznać za typowo polską: hot doga, soliankę czy bigos? Ответ: bigos

95. Jak tradycyjnie ubiera się pan młody w dniu ślubu? Ответ:

Zazwyczaj wybierają oni klasyczny garnitur, choć wbrew pozorom mają bardzo duży wybór i różne alternatywy dla garnituru.

GARNITUR może być jedno lub dwurzędowy, z kamizelką lub bez, zapinany wysoko lub nisko. Wybierając garnitur należy kierować się główną zasadą: garnitur musi dobrze leżeć. Marynarka powinna sięgać poniżej pupy, a rękawy nawet przy wyciągniętych rękach do nadgarstka. Mankiet koszuli musi odrobinę wystawać. Spodnie od garnituru mogą mieć prosty krój, lub mogą być marszczenie w pasie. Nogawka spodni powinna spoczywać lekko na bucie. Obcas buta musi być w połowie zakryty.

96. Kim jest Andrzej Wajda? Ответ: Andrzej Wajda (ur. 6 marca 1926 w Suwałkach) – polski reżyser filmowy i teatralny, współtwórca polskiej szkoły filmowej, laureat honorowego Oscara, senator I kadencji w latach 1989–1991.

Pochodzi z rodziny zawodowego wojskowego – Jakuba, syna Kazimierza Waydy oraz Anieli, nauczycielki. Dzieciństwo spędził w miastach, w których stacjonował jego ojciec: Suwałkach i Radomiu. Ojciec, w stopniu kapitana, brał udział w kampanii wrześniowej, trafił do niewoli radzieckiej i padł ofiarą zbrodni katyńskiej. Latem 1939 Andrzej Wajda bez powodzenia zdawał do Korpusu Kadetów we Lwowie. W czasie wojny uczęszczał w Radomiu na tajne komplety, a także rozpoczął naukę malarstwa. Według własnych wspomnień wojnę spędził w domu braci ojca w Krakowie, gdzie też przez pewien czas pobierał nauki malarstwa. Po zakończeniu wojny, w latach 1946–1950 studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a następnie reżyserię w Szkole Filmowej w Łodzi. Studia ukończył w 1953, a dyplom otrzymał w 1960. Jest uważany za czołowego przedstawiciela kina polskiego oraz jednego z twórców polskiej szkoły filmowej. Twórczość artystyczna Andrzeja Wajdy ma charakter kina autorskiego o dużej różnorodności, która czerpie z malarstwa i literatury polskiej oraz polskiej i europejskiej tradycji kulturowej. Stworzył on wiele filmowych adaptacji dzieł literackich i obrazów o tematyce współczesnej, jak również kameralnych dramatów psychologicznych.

Zajmuje się także reżyserią teatralną, pozostaje związany z krakowskim Starym Teatrem i warszawskim Teatrem Powszechnym. Jest reżyserem 38 przedstawień teatralnych w teatrach Warszawy, Krakowa, Moskwy, Sofii, Berlina, Zurychu, Tel Awiwu, Tokio, Budapesztu. Reżyserował przedstawienia oparte na prozie Fiodora Dostojewskiego (Biesy, Zbrodnia i kara, Nastasja Filipowna czyli wersja Idioty). Jest autorem także takich spektakli, jak Dwoje na huśtawce, Kapelusz pełen deszczu, Noc listopadowa, Wesele, Sprawa Dantona, Emigranci, Play Strindberg, Gdy rozum śpi, Z biegiem lat, z biegiem dni, Dybuk czy Antygona.

Jest doktorem honoris causa kilku uczelni (m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Warszawskiego, Gdańskiego i Łódzkiego) oraz kawalerem orderu Legii Honorowej. W 1981 otrzymał Złotą Palmę na Festiwalu Filmowym w Cannes, w 1982 nagrodę Césara, w 1987 nagrodę Kyoto, w 1990 Felixa, a w 2009 Nagrodę FIPRESCI. Od 1997 należy do "Grona Nieśmiertelnych" francuskiej Akademii Sztuk Pięknych (fr. Académie des Beaux-Arts).

W 2000 za całokształt twórczości został uhonorowany Oscarem. Nominację do tej nagrody otrzymał także wyreżyserowany przez niego film Katyń. 15 lutego 2006 również za całokształt twórczości otrzymał na 56. Międzynarodowym Festiwalu Filmów w Berlinie nagrodę Złotego Niedźwiedzia. W 2007 redakcja "Gazety Wyborczej" wyróżniła go tytułem "Człowieka Roku". Laudację na cześć laureata wygłosił Janusz Tazbir.

97. Jakie święto obchodzi się w Polsce 1 listopada? Ответ: Dzien wszystkich Swietych. Uroczystość Wszystkich Świętych wywodzi się głównie z czci oddawanej męczennikom, którzy oddali swoje życie dla wiary w Chrystusa. Pierwszy dzień listopada jest w Polsce dniem wolnym od pracy, co powoduje, że wiele osób podróżuje nawet na wielkie odległości, aby odwiedzić groby swoich bliskich. Ludzie odwiedzają cmentarze, aby ozdobić groby kwiatami, zapalić znicze i pomodlić się w intencji swoich zmarłych. To święto ma charakter religijny, głównie katolicki, ale dobrym zwyczajem obchodzi je także wiele osób innych wyznań, albo nie wyznających żadnej religii. Jest to wyrazem pamięci oraz oddania czci i szacunku zmarłym.

98. Znani Polacy związani z Grodnem? Ответ: Król Stefan Batory, Orzeszkowa

Stefan Batory (1533-1586). Książę Siedmiogrodu, wybrany królem polskim na sejmie elekcyjnym w 1575 r., koronowany w 1576 r. Warunkiem koronacji był ślub Stefana Batorego z Anną Jagiellonką, siostrą Zygmunta Augusta. Tym razem wybrano osobę, dla której korona polska była ogromnym awansem. Toteż król rozpoczął bardzo pracowity i wojenny żywot. Ostro zwalczał samowolę szlachty i magnaterii, kontynuował politykę tolerancji religijnej, podniesionej w Polsce do zasady ustrojowej przez Sejm konwokacyjny w 1573 r. (tzw. konfederacja warszawska). Będąc zwolennikiem silnych rządów, Stefan zrzekł się jednak władzy naczelnej sądowniczej, powołując Trybunał Koronny i Litewski. Przeprowadził poważne reformy wojska oraz systemu podatkowego. Toczył z Moskwą wojnę o Inflanty i je uzyskał. Podniósł do godności Akademii (uniwersytetu) dotychczasowe kolegium jezuickie w Wilnie.

Szczególną opieką otoczył Batory zakon jezuitów. Popierał zakładanie przez nich kolegiów w Połocku (1579), Rydze (1581), Dorpacie (1583), Grodnie i Nieświeżu.

W 1579 podniósł wileńskie kolegium jezuickie do godności Akademii Wileńskiej. Była to wtedy druga uczelnia wyższa w Rzeczypospolitej, a jej pierwszym rektorem został Piotr Skarga.

Mimo że król był gorliwym katolikiem, przestrzegał jednocześnie zasad tolerancji religijnej. W 1578 ostro potępił antyprotestancki tumult w Krakowie. Zapobiegł też usunięciu z miasta warszawskich luteran.

Batory został ostrzeżony przez wojewodę sieradzkiego Olbrachta Łaskiego o przygotowaniach do zamachu na jego osobę czynionych przez banitę Samuela Zborowskiego. Po jego pojmaniu król zatwierdził wyrok śmierci wydany przez Jana Zamoyskiego. Zborowski został ścięty 26 maja 1584 na dziedzińcu zamku wawelskiego.

Powołany na Sejmie w 1585 sąd sejmowy rozpoczął rozpatrywanie skargi Zborowskich na naruszenie wolności szlacheckiej, ponieważ ich zdaniem krewny został stracony bez sądu i z pogwałceniem praw Rzeczypospolitej.

Senat poparł w tym sporze Batorego, uznając iż dowody spisku Samuela Zborowskiego były ewidentne, a władca działał w stanie wyższej konieczności. Na dodatek podważona została wiarygodność jednego z powodów – brata Samuela Krzysztofa, gdy wyszło na jaw, że on sam nasyłał skrytobójców na króla. Nastawiona antybatoriańsko izba poselska, nie przyjęła tego werdyktu do wiadomości.

Stefan Batory zmarł w 1586 i został pochowany w Katedrze Wawelskiej w Krakowie. Po nim królem polskim został obrany Zygmunt III Waza

Bardzo często przebywał w Starym Zamku (zamek królewski w Grodnie, miejsce sejmów walnych I Rzeczypospolitej) król Polski Stefan Batory, który z Grodna uczynił faktyczną stolicę Rzeczypospolitej. Z inicjatywy króla zamek został przebudowany w stylu renesansowym przez włoskiego architekta Scoto z Parmy.

Panowanie króla Stefana Batorego było określane jako "złote lata" miasta. Król bardzo lubił Grodno i mieszkał na zamku wiele lat. Ufundował kolegium jezuitów, przyjmował w mieście poselstwa, zwoływał w nim radę senatu. Za jego panowania zamek ok. 1580 r. przebudowano w stylu renesansowym pod kierownictwem architekta Scoto z Parmy. Grodno stało się kwaterą główną króla w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1577-1582. Władca ten zmarł na zamku w Grodnie 12 grudnia w 1586.

Eliza Orzeszkowa, (ur. 6 czerwca 1841 w Milkowszczyźnie, zm. 18 maja 1910 w Grodnie) – polska pisarka epoki pozytywizmu.

6 czerwca 1841 roku w Milkowszczyźnie (na Grodzieńszczyźnie) urodziła się Eliza Pawłowska - młodsza córka adwokata Benedykta Pawłowskiego i Franciszki z Kamieńskich, jego drugiej żony. W domu rodzinnym ojciec, o zainteresowaniach intelektualnych i wysokiej kulturze, zgromadził cenną galerię obrazów i bibliotekę liczącą kilka tysięcy tomów. Niestety zmarł gdy Eliza miała 3 lata. Majątek wydzierżawiono a mieszkańcy przenieśli się do Grodna i zamieszkali w parterowym domu przy ulicy Brygidzkiej. Elizę wychowywały same kobiety: matka zwąca ją Lisą, babka Kamieńska nazywająca ją Ziunią, jej starsza o trzy lata siostra Klementyna oraz opiekunka (mamka) Michalina Kobylińska. Eliza bardzo szybko zaczęła przejawiać talent literacki, dużo czytała i pisała opowiadania.

W 1852 roku jedenastoletnia Eliza, w towarzystwie babki, pojechała po nauki do Warszawy. W latach 1852-1857 kształciła się na pensji sakramentek. W 1855 r. poznała pensjonarkę Marię Wasiłowską, późniejszą Marię Konopnicką. Wspólne zainteresowania literackie scementowały ich przyjaźń na całe życie. Obydwie przyjaciółki bardzo lubiły czytać i deklamować poezje, w szczególności zakazane utwory Adama Mickiewicza. Talent Elizy i Marii bardzo cenił sobie ich nauczyciel Ignacy Kowalewski.

W maju 1857 roku Eliza wróciła na Milkowszczyznę. Chętnie uczestniczyła w sąsiedzkich balach. Na jednym z nich poznała Piotra Orzeszkę, dalekiego kuzyna jej ojczyma, starszego od niej o szesnaście lat. Jako kawaler przepuścił większość swego majątku na zabawy i małżeństwo z jedyną spadkobierczynią Milkowszczyzny było dobrą okazją wzbogacenia się. Kilka dni po balu do domu państwa Widackich przybył swat prosić o rękę młodej panny Elizy. Za namową despotycznej matki, oświadczyny zostały przyjęte. 21 stycznia 1858 r, zatem w wieku niespełna 17 lat, Eliza wyszła za mąż za Piotra Orzeszkę, ziemianina z powiatu kobryńskiego i zamieszkała w Ludwinowie, majątku męża. Pierwsze lata małżeństwa, Eliza potem określała czasem beztroskiego karnawałowania a także swoim uniwersytetem, gdyż znużona błahością życia towarzyskiego często sięgała do książek z ojcowskiej biblioteki. Powróciły pensjonarskie marzenia o uszczęśliwianiu wsi. Wraz z młodszym bratem męża, Florentym, założyła w Ludwinowie szkółkę wiejską. Tymczasem narastał konflikt z mężem, nie podzielającym jej i brata fascynacji wsią i wiejskim ludem. W roku 1862 Orzeszkowa przebywała dłuższy czas w Warszawie, gdzie pod wpływem patriotycznych kazań rabina Markusa Jastrowa podjęła hasło asymilacji Żydów. Wróciła do Ludwinowa i przebywała tam przez okres powstania styczniowego wspierając powstańców w służbach pomocniczych. Najprawdopodobniej od połowy czerwca 1863 r., przez około dwa tygodnie, w Ludwinowie przebywał Romuald Traugutt, którego później, w lipcu, Orzeszkowa we własnej karecie odwiozła do granic Królestwa. W napisanych wiele lat później nowelach takich jak Gloria victis (łac.chwała zwyciężonym) próbowała opisać swój udział w powstaniu w formie zbeletryzowanej.

Najprawdopodobniej jej mąż, Piotr, w samym powstaniu nie brał czynnego udziału, ale tylko za jego zgodą (i na jego odpowiedzialność) Romuald Traugutt mógł przebywać w Ludwinowie. Mimo to, zadenuncjowany przez służbę Piotr Orzeszko został jesienią 1863 r. aresztowany, a w marcu 1865 zesłany na Sybir do guberni permskiej; jego majątek skonfiskowano. Eliza Orzeszkowa wbrew pierwotnym postanowieniom nie pojechała za nim, lecz na początku 1864 r. przeniosła się do Milkowszczyzny i wszczęła proces o unieważnienie małżeństwa. Dzięki pośrednictwu kanoników murawiewowskich, unieważnienie małżeństwa uzyskała w 1869 roku.

Nie radząc sobie z zarządzaniem majątkiem ziemskim, po naradach z jednym z jej przyjaciół, prawnikiem Stanisławem Nahorskim, zdecydowała się na sprzedaż Milkowszczyzny. Ponieważ Polacy nie mogli nabywać ziemi w guberniach zachodnich, w 1870 r. nabywcą został rosyjski pułkownik Doury. Od roku 1869 Eliza Orzeszkowa zamieszkała w Grodnie i wykazując się dużą pracowitością zajęła się pisaniem.

Z lat wczesnej twórczości na uwagę zasługują Marta, Pan Graba oraz Meir Ezofowicz. Charakter krytyczno literacki miały rozprawy Kilka uwag nad powieścią (1866), Listy o literaturze (1873) oraz znacznie późniejsza O powieściach T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (1879). W twórczości dominuje realizm. Powstaje najważniejsza powieść Nad Niemnem oraz pokrewne tematycznie Cham (1888). Po tym okresie niewiele już dzieł literackich Orzeszkowej osiąga takie wyżyny talentu. Korzystnie wyróżnia się nowelistyka Dobra pani, A...B...C... oraz Tadeusz. Ciekawa jest także powieść Dwa bieguny (1893) wydana w Petersburgu nakładem księgarni BR.Rymowicz oraz Bene nati (1891).

W roku 1894 Eliza Orzeszkowa wyszła za mąż za wieloletniego przyjaciela, Stanisława Nahorskiego. Poświęcała wiele czasu na akcje filantropijne i społeczne. Korespondowała z wieloma wybitnymi osobistościami ówczesnego życia społecznego i literackiego takimi jak Leopold Méyet oraz Zygmunt Miłkowski. Współpracowała z tygodnikiem Bluszcz.

19 listopada 1896 roku podczas hucznie obchodzonych jej imienin, jej mąż, mecenas Nahorski dostał paraliżu serca i zmarł. Był to dla Elizy ogromny cios.

W 1904 roku pośród kandydatów do Literackiej Nagrody Nobla pojawiło się nazwisko Elizy Orzeszkowej. W wewnętrznych dokumentach komitetu nagrody występowała często jako Elise Orzeszko. Jej kandydaturę zgłosił Aleksander Brückner, ówczesny profesor uniwersytetu berlińskiego. Kandydatura uzyskała poparcie Alfreda Jensena, który w opracowaniach na temat jej twórczości stawiał ją pod niektórymi względami nawet wyżej od Henryka Sienkiewicza.

Członkowie Komitetu Noblowskiego po przeczytaniu dostarczonych książek i nowel Orzeszkowej zgodnie wyrazili opinię, iż wyróżnienie należy się jej w równym stopniu, co Sienkiewiczowi. W jednym z dokumentów można nawet przeczytać:

O ile w tekstach Sienkiewicza bije szlachetne polskie serce, to w twórczości Elizy Orzeszkowej bije serce człowieka.

Większość członków komitetu wysunęła wniosek o przyznaniu nagrody Henrykowi Sienkiewiczowi, mniejsza grupa zaproponowała podział nagrody. Argumentowali m.in., że Sienkiewicz jest i tak w Polsce bardziej znany i popularny, natomiast wyróżnienie wraz z nim równej mu poziomem pisarki spowoduje zasłużony wzrost jej popularności. Argumentacja mniejszości nie przekonała przeciwników, którzy wspólnie twierdzili, że podziały nagród są niezgodne z intencją fundatora. Za cztery, pięć lat będzie można przyznać to wyróżnienie Elise Orzeszko - napisał przewodniczący Komitetu i sekretarz Akademii, Carl Wirsen. Nagroda trafiła więc tylko w ręce Sienkiewicza.

W 1909 r. Eliza ponownie była kandydatką do nagrody Nobla ale Szwedzi przeforsowali nagrodę dla swej rodaczki Selmy Lagerlöf.

Po ciężkiej chorobie serca Eliza Orzeszkowa zmarła. Jako, że nie chodziła do kościoła, ks. proboszcz Juliusz Ellert odmówił jej pogrzebu[1]. Dopiero po interwencji biskupa, została pochowana w Grodnie, 23 maja 1910 r. Nabożeństwo żałobne, w czasie którego przyjaciel i spowiednik Orzeszkowej ksiądz Stanisław Miłkowski, w farze grodzieńskiej wygłosił okolicznościowe przemówienie. Jeden z żałobnych mówców, Józef Kotarbiński, podsumowując życie, działalność społeczną i literacką wielkiej pisarki użył nad trumną znamiennych słów: "Ona była żywą mądrością i czującym sercem całej epoki..."

99. Wymień znane ci (typowe) zwyczaje i tradycje Polaków (śmigus dyngus, święconka,..) Ответ:

Pierwszy Dzień Wiosny: obchodzony przez uczniów, którzy tradycyjnie tego dnia udają się na

wagary (21 marca)

Prima Aprilis: dzień psotów i żartów (1 kwietnia)

Wigilia Dnia Świętego Jana (noc świętojańska): wróżby tej nocy dotyczą przede wszystkim miłości i małżeństwa. Właśnie w tę najkrótszą noc co roku zakwita kwiat paproci. Tradycyja mówi, że ten, kto go odnajdzie, będzie wieść szczęśliwy i dostatni żywot, ale uwaga: swoim szczęściem I majątkiem nie może się z nikim dzielić. (24 czerwca)

Andrzejki: według pogańskiej tradycji w ten dzień wróżymy, najczęściej lejąc wosk (29 listopada)

 

ŚWIĘTA NARODOWE W czasie tych świąt narodowych większość banków i instytucji jest zamknięta, podobnie jak wiele mniejszych sklepów

100. 1 stycznia Ответ: Nowy Rok

101. Wielkanoc Ответ: niedziela i poniedziałek - pierwsza niedziela po pierwszej wiosennej pełni księżyca

102. 1 maja Ответ: Święto Pracy

103. 3 maja Ответ: Święto Konstytucji 3 Maja

104. Boże Ciało Ответ: czwartek dziewiątego tygodnia po Wielkanocy

105. 15 sierpnia Ответ: Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny, Święto Wojska Polskiego (rocznica “cudu nad Wisłą”)

106. 1 listopada Ответ: Dzień Wszystkich Świętych

107. 11 listopada Ответ: Dzień Niepodległości

108. 25, 26 grudnia Ответ: Boże Narodzenie

109. Какая знаменитая икона есть в Фарном (иезуитском) костеле Ответ: Obraz Matki Bozej Ostrobramskiej

110. Какой важный день в самом начале Велькего Посту Ответ: Пепельцова Срода

111. что ксендз говорит когда головы пеплом посыпает Ответ: "З пеплу повстамы и в пепел обруцимы"

112. Kim był Karol Wojtyla Ответ: так звали в миру папу Яна Павла II

113. кто из знаменитых поляков связан с Торунем Ответ: Mikolaj Kopernik

114. в каком году Польша вступила в Евросоюз Ответ: 01.05.2004

115. кто в Польше сейчас премьер-министр Ответ: Donald Tusk

116. что готовят на Вигилию Ответ: karp, makówki, barszcz z uszkami, pierogi z grzybami, piernik, kutia, kompot z suszonych owoców (śliwki, jabłka, gruszki)

117. сколько воевудств в Польше и какие Ответ:

 

1. Polskie województwa

2. Dolnośląskie

3. Kujawsko-pomorskie

4. Lubelskie

5. Lubuskie

6. Lódzkie

7. Małopolskie

8. Mazowieckie

9. Opolskie

10. Podkarpackie

11. Podlaskie

12. Pomorskie

13. Śląskie

14. Świętokrzyskie

15. Warmińsko-mazurskie

16. Wielkopolskie

17. Zachodniopomorskie

 

118. какие крупные города на севере, юге, востоке и западе Польши Ответ:

na polnocy - Gdańsk, Sopot,Gdynia; na poludniu – Krakow, Lublin, Wroclaw, Katowice; na wschodzie – Bialystok, Rzeszow; na zachodzie – Szczecin, Zelena Gora

119. главный христианский праздник Ответ: Wielkanoc

120. какой день отмечают (и как) на неделю раньше Вельканосы Ответ: Palmowa Niedziela, swienco palmy

121. книгу какого польского писателя сейчас читаешь

122. какое радио слушаешь Ответ: FM, radjo ZET

123. какие газеты польские читаешь Ответ: gazeta Wzborcza

124. какие памятники в Варшаве знаешь Ответ: колонна Зигмунта 3 Ваза на замковой площади, памятник Сиренке на рыночной площади, косцел св. Яна Кристителя

125. как звали Трех королей и какие дары они принесли Ответ: Kasper, Melchior, Baltazar (zloto, mire i kadzidlo)

126. как называется утренняя служба на Пасху Ответ: Мша Рэзурэкцый

127. сколько блюд должно быть на Вигилийным столе Ответ: 12, по числу апостолов

128. зачем на столле Вигилийном ставят один лишний прибор Ответ: для неожиданного гостя (или маленького Иисуса)

129. как зовут консула Ответ: Konsula Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Grodnie - pan Andrzej Chodzkiewicz

130. Lista UNESCO w Polsce Ответ:

Stare Miasto w Warszawie

Stare Miasto w Krakowie

Puszcza Białowieska

Kopalnia soli w Wieliczce

Zamek krzyżacki w Malborku

131. где живёт Вавельский Дракон Ответ: Smok wawelski – legendarny smok mieszkający u podnóża krakowskiego Wzgórza Wawelskiego w jaskini nazywanej Smoczą Jamą. Według starszego przekazu z XII wieku autorstwa Wincentego Kadłubka za rządów króla Kraka w Krakowie pojawił się potwór – smok nazywany "całożercą" (holophagus). Żądał on raz na tydzień ofiary z bydła. Jeżeli mieszkańcy nie dostarczyli mu krowy, zjadał w zamian ludzi. Krak wysłał do zabicia smoka swych dwóch synów (Kraka i Lecha) II. Nie potrafili jednak pokonać stwora w walce wręcz, więc wymyślili podstęp. Podali mu skórę bydlęcą wypchaną siarką i smok się nią udusił. Następnie bracia poróżnili się o to, kto zwyciężył smoka, i jeden z nich zabił drugiego. Powróciwszy do zamku, wytłumaczył ojcu, że to smok zabił jego brata. Gdy został po śmierci Kraka królem, odkryto jego tajemnicę i wygnano z kraju. Jan Długosz w swojej kronice przeniósł bratobójstwo synów Kraka na okres po śmierci ojca, a zabójstwo smoka przypisał samemu władcy.

Druga wersja Marcina Bielskiego z XV wieku głosi, że smoka pokonał szewczyk Skuba za pomocą fortelu – podłożył mu barana wypchanego siarką. Po zjedzeniu barana Smoka tak paliło w gardle, że wypił pół Wisły i pękł

Oprócz próby wytłumaczenia legendy o smoku wawelskim jako reminiscencji prastarego mitu o smoku jako symbolu zła, dopatrywano się w niej także echa wydarzeń historycznych. Według niektórych historyków smok jest symbolem obecności Awarów na wzgórzu wawelskim, a pożerane przez bestię ofiary to ściągane przez nich daniny.

Pojawiają się także hipotezy, że legenda o krakowskim smoku łudząco przypomina opowieść o Danielu i smoku babilońskim i jest to tylko polska wersja biblijnej opowieści.

Na pamiątkę legendy u podnóża Wzgórza Wawelskiego w 1972 ustawiono pomnik Smoka Wawelskiego.

 

historja Polski:

966 Mieszko I (pierwszy władca polski) przyjmuje chrzest i poślubia księżniczkę czeską – Dobrawę. Jest to pierwszy krok w chrystianizacji pierwotnie pogańskiego narodu polskiego.

997 Św. Wojciech, biskup praski, podejmuje misję chrystianizacji plemion pruskich zamieszkujących północną część kraju. Z jego inicjatywy powstaje Gdańsk. Zabity podczas pełnienia misji, zostaje ogłoszony pierwszym polskim świętym. Jego prochy otoczone zostały szczególnym kultem i spoczęły w Gnieźnie, gdzie 3 lata później ustanowiono pierwsze arcybiskupstwo.

1025 Bolesław Chrobry zostaje koronowany na pierwszego króla polskiego, dzięki wsparciu Ottona III, cesarza rzymskiego narodu niemieckiego. Dowodem dobrych stosunków między obu władcami był zorganizowany w 1000 roku zjazd gnieźnieński.

1038 - 1050 Poznań i Gniezno zostają spustoszone przez księcia czeskiego, który pragnie pragnie zdobyć relikwia Świętego Wojciecha. Kazimierz Odnowiciel przenosi dwór królewski do Krakowa.

1109 Bolesław Krzywousty odnosi liczne zwycięstwa nad oddziałami niemieckimi, w wyniku których do Polski zostają przyłączone Śląsk i Pomorze. Do jego programu politycznego będzie się odwoływał rząd polski po II wojnie światowej, domagając się zwrotu ziem zachodnich jako pierwotnie polskich.

1226 Konrad Mazowiecki sprowadza do Polski Zakon Krzyżacki. Początkowo mają oni pomóc w podbiciu pogańskich Prusów. Z czasem Krzyżacy rosną w potęgę, ich obecność w kraju zaczyna zagrażać bezpieczeństwu Polski.

1241 Mongołowie najeżdżają Polskę (po zniszczeniu Kijowa i Rusi), siejąc spustoszenie w południowej części kraju. Dopiero na Śląsku udaje się powtrzymać ich ekspansję.

1333 Na tronie Polski zasiada Kazimierz Wielki, którego rządy rozpoczynają złoty okres w historii polskiego średniowiecza. Jemu zawdzięczamy rozbudowę Wawelu oraz powstanie pierwszej polskiej uczelni wyższej - Uniwersytetu w Krakowie, założonego w 1364 roku.

1386 Unia w Krewie wyznacza nowy kierunek polityki polskiej. Królewstwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie jednoczą się przeciw wspólnemu wrogowi - Zakonowi Krzyżackiemu. Na czele obu państw staje monarcha z dynastii Jagiellonów, który wybiera na swoją stolicę Kraków.

1410 Na polach pod Grunwaldem stoczono największą w historii średniowiecznej Europy bitwę między siłami Zakonu Krzyżackiego a zjednoczonymi oddziałami polsko-litewskimi. Potęga Krzyżaków zostaje ostatecznie złamana.

1466 Pokój między Polską a Zakonem Krzyżackim zostaje przypieczętowany traktatem w Toruniu, na mocy którego Polska zyskuje Prusy i Gdańsk.

1525 Sekularyzacja Zakonu Krzyżackiego. W następnym stuleciu król polski zezwala na połączenie Prus i Brandenburgii, które w przeciągu dwóch wieków urosną do rangi mocarstwa.

1543 Przewrót kopernikański. W dziele De Revolutionibus Mikołaj Kopernik przedstawia swoją teorię heliocentryczną głoszącą, że to Ziemia obraca się wokół Słońca, a nie odwrotnie, jak powszechnie uważano w średniowieczu. Ta rewolucyjna teoria została później potwierdzona przez Galileusza.

Ok. 1550 Gdańsk liczy więcej niż 30 000 mieszkańców, Kraków – 15 000 mieszkańców, Poznań – 5 000 mieszkańców, Wrocław (znajdujący się w tym czasie wraz ze Śląskiem pod panowaniem czeskim) – 20 000 mieszkańców. Warszawa jest na razie tylko małym miasteczkiem na Mazowszu. Wymiana handlowa koncentruje się głównie w Wolnym Mieście Gdańsku, przy czym podstawowym towarem eksportowym jest zboże – żyto (70%), natomiast bydło i futra stanowią 30% eksportu. Jedynie w Gdańsku produkuje się meble, zegary, piece itp.

1569 Unia lubelska. Z połączenia ziem Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstaje największe mocarstwo w Europie, w skład którego weszła także Ukraina.

1587 Zygmunt III Waza, syn króla Szwecji Jana III Wazy, zasiada na tronie Polski. Przenosi stolicę państwa do Warszawy ze względu na jej dogodne położenie w centrum kraju.

1610 Car rosyjski zostaje pokonany przez Polaków w bitwie pod Kłuszynem. W obliczu klęski bojarzy detronizują cara i wybierają na swojego władcę królewicza polskiego – Władysława IV. Jest to apogeum potęgi Rzeczpospolitej. Wkrótce Polska poniesie olbrzymie wydatki na wojny z Kozakami, Szwedami i Turkami, które zrujnują wielkie połacie kraju.

1652 Zostaje wprowadzona zasada liberum veto przyznająca każdemu z posłów na Sejm prawo do zrywania obrad i unieważniania podjętych uchwał jednym głosem. Ten symbol nieograniczonej wolności szlacheckiej będzie w praktyce uniemożliwiał sprawne funkcjonowanie Sejmu.

1655 Potop szwedzki. Karol X zajmuje Kraków i Warszawę, która staje się polem zaciętych walk (ginie ok. 80% mieszkańców). Punktem zwrotnym w wojnie jest bohaterska obrona Częstochowy, która uratowała się podobno dzięki interwencji Matki Boskiej. Madonna Częstochowska została koronowana Królową i Patronką Polski. Ostatecznie pokój polsko-szwedzki zawarto w Oliwie w 1660 roku.

1683 Odsiecz wiedeńska pod wodzą Jana III Sobieskiego. W historiografii uważana jest za jedną z najważniejszych bitew europejskich, gdyż zahamowała ekspansję Turków Otomańskich w Europie.

1721 Koniec wojny północnej, w której Polska staje po stronie Rosji przeciw Szwecji. W rezultacie wojny Imperium Rosyjskie staje się głównym graczem politycznym w tej części Europy.

1764 Na polski tron wstępuje Stanisław Poniatowski – oświeceniowy władca i słynny mecenas kultury pragnący powstrzymać upadek państwa.

1772 Pierwszy rozbiór Polski, w którym biorą udział Rosja, Prusy i Austria.

1791 Konstytucja 3 maja nadana przez króla Stanisława Poniatowskiego, pierwszy akt tego typu w Europie, drugi na świecie (po Stanach Zjednoczonych). Ustanawia dziedziczność tronu oraz znosi liberum veto.

1794 Powstanie kościuszkowskie. Walki przeciwko zaborcom nie przynoszą efektu, Warszawa i Kraków zostają przyłączone odpowiednio do Rosji i Austrii. Rok później w wyniku trzeciego rozbioru Polska znika z mapy świata.

1807 Pierwsza kampania napoleońska w Polsce. Polacy wspierają działania Napoleona, licząc na jego przychylność w sprawie niepodległości państwa polskiego. Rok później zostaje proklamowane Księstwo Warszawskie pod zwierzchnictwem cesarza francuskiego.

1810 W Żelazowej Woli przychodzi na świat Fryderyk Chopin – najwybitniejszy polski kompozytor, który po upadku powstania listopadowego udaje się na emigrację i ostatnie 18 lat swojego życia spędza poza ojczyzną.

1815 Po klęsce Napoleona pod Waterloo Rosja, Prusy i Austria zawierają Święte Przymierze, które ma za zadanie zachowanie równowagi w Europie. W wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego powstaje Królestwo Polskie, zależne od Rosji, z osobną konstutycją nadaną przez cara Aleksandra I.

1824 Adam Mickiewicz – wieszcz narodu polskiego – udaje się na przymusową emigrację i nigdy już nie powraca do ojczyzny (umiera w 1855 roku na Krymie).

1830 Powstanie listopadowe – nieudana próba zrzucenia jarzma rosyjskiego. Ostatecznie zostaje stłumione we wrześniu 1831 roku.

1848 Pierwsze połączenie kolejowe między Warszawą a Wiedniem. Po Wiośnie Ludów zniesiono pańszczyznę na ziemiach zaboru austriackiego.

1863 Powstanie styczniowe – ostatni romantyczny zryw powstańczy przeciw rosyjskiemu zaborcy.

1893 Powstaje Liga Narodowa, jedna z pierwszych polskich organizacji politycznych.

1914 Początek I wojny światowej. Większość działań wojennych jest przeprowadzana na froncie wschodnim, który wejdzie w skład przyszłej niepodległej Polski.

1918 11 listopada ogłoszono niepodległość Polski. Józef Piłsudski zostaje Naczelnikiem Państwa. Granice państwa są jeszcze niestabilne, toczą się walki o tereny sporne z Ukrainą, Niemcami, Litwą i Czechosłowacją. W 1920 roku ma miejsce tzw. cud nad Wisłą, kiedy to wojska polskie powtrzymują marsz oddziałów bolszewickich pod Warszawą. Polska zajmuje rozległe terytoria na kresach wschodnich, okupuje Wilno i przejmuje jedną z części austriackiego Śląska (pozostała część Śląska zostaje przyłączona do Czechosłowacji).

1921 Konstytucja marcowa. Polska zostaje ustanowiona republiką (do 1926 roku). Podejmowane są liczne reformy skarbu, rozwija się górnictwo na Śląsku i powstaje pierwszy polski port w Gdyni. Sytuacja polityczna jest nadal niestabilna: pierwszy prezydent Polski – Gabriel Narutowicz – zostaje zastrzelony w Warszawie w 1922 roku, w 1926 roku Józef Piłsudski przeprowadza zamach stanu.

1939 1 września atakiem niemieckim na Westerplatte rozpoczyna się II wojna światowa, a 17 września wojska radzieckie przekraczają wschodnią granicę Polsce, anektując tereny kresów. Jest to konsekwencja paktu Ribbentrop-Mołotow zawartego 23 sierpnia między hitlerowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim. W wyniku kampanii wrześniowej Polska traci niezależność.

1943 Powstanie w getcie warszawskim (19 kwietnia) - heroiczny, lecz skazany na niepowodzenie, zryw powstańczy Żydów polskich. W konsekwencji wiele osób trafia do obozów koncentracyjnych w Treblince i Oświęcimiu. Pierwotnie w getcie zamknięto 450 000 osób, stopniowo ludność żydowską wywoziono do obozów koncentracyjnych w Treblince i Oświęcimiu. Powstanie przeżywa zaledwie trzysta osób, zaś getto warszawskie zostaje zrównane z ziemią.

1944 Powstanie warszawskie (1 sierpnia – 2 października). Jego głównym celem jest wyzwolenie stolicy spod władzy Niemców i zdobycie suwerenności. Powstanie zostaje stłumione, Warszawa obrócona w gruzy, a powojenny polski rząd tworzą komuści zależni od Związku Radzieckiego.

1945 Armia Czerwona wkracza na teren Polski. Rząd emigracyjny powraca z Londynu, jednakże Polska znajduje się pod radziecką dominacją. W wyniku przesunięcia granic Polski na zachód Polacy z dawnych kresów Rzeczpospolitej włączonych do Związku Radzieckiego zostają przesiedleni na tereny poniemieckie (Wrocław, Gdańsk, Szczecin).

1955 W odpowiedzi na powstanie NATO zostaje podpisany Układ Warszawski, porozumienie wojskowe państw Europy Środkowej i Wschodniej (NRD, Polska, Czechosłowacja, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Albania) pozostających pod wpływem Związku Radzieckiego. W tym samym roku zakończono budowę Pałacu Kultury i Nauki, symbolu stalinizmu.

1956 W Poznaniu wybuchają strajki i manifestacje robotników przeciwko władzom. Po śmierci Stalina (1953) i w związku ze zmianami w ZSRR następuje zmiana polityki wewnętrznej w Polsce (odwilż gomułkowska).

1967 Koncert zespołu Rolling Stones w Pałacu Kultury i Nauki.

1978 6 października, kardynał krakowski, Karol Wojtyła, zostaje wybrany papieżem i przyjmuje imię Jan Paweł II. Jest pierwszym papieżem spoza Włoch od XV wieku. Jego pontyfikatowi przyświeca idea bliskości kościoła i człowieka, ochrony życia poczętego i godności jednostki ludzkiej. W czasie swojej misji apostolskiej odbywał wiele zagranicznych pielgrzymek.

1980 Strajki w Gdańsku zapoczątkowują falę manifestacji w całym kraju. Założony w Stoczni Gdańskiej NSZZ Solidarność utożsamia dążenia Polaków do uzyskania swobód politycznych i ekonomicznych. Organizacja ta błyskawicznie zyskuje zwolenników (w szczytowym momencie liczy 10 mln członków). Jej przywódca, Lech Wałęsa, z zawodu elektryk, otrzymuje w 1983 roku Pokojową Nagrodę Nobla.

1981 13 grudnia generał Wojciech Jaruzelski wprowadza stan wojenny. Zostaje zarządzona godzina policyjna, ograniczeniu ulegają prawa obywatelskie, wojsko kontroluje wszelkie formy działalności obywateli. Jak później będą tłumaczyć władze komunistyczne, stan wojenny miał zapobiec interwencji zbrojnej w Polsce przez pozostałe państwa Układu Warszawskiego.

1989 Obrady Okrągłego Stołu. Partia komunistyczna zezwala na wolne wybory, które wygrywają kandydaci bloku solidarnościowego. W rządzie zasiadają wyłącznie przedstawiciele Komitetu Obywatelskiego. Tadeusz Mazowiecki zostaje pierwszym niekomunistycznym premierem Polski. Rok później Lech Wałęsa wygrywa wybory prezydenckie. Sprawuje władzę tylko jedną kadencję, w 1995 roku nowym prezydentem zostaje Aleksander Kwaśniewski (wywodzący się z partii SLD), który odchodzi ze stanowiska dopiero w 2005 roku, po maksymalnym dopuszczalnym konstytucjnie czasie sprawowania prezydentury. W listopadzie 2005 roku zastępuje go Lech Kaczyński (wywodzący się z partii prawicowej).

1991 Rozwiązanie Układu Warszawskiego. Oficjalny koniec zimnej wojny.

1998 Polska przystępuje do NATO.

2004 1 maja Polska staje się członkiem Unii Europejskiej. Trudno dziś ocenić przyszłość Polski w strukturach europejskich. Polska odgrywała ważną rolę w historii Europy i w jakimkolwiek kierunku będzie podążać Unia, nasz kraj powinien wpływać na kształtowanie porządku na Starym Kontynencie.

2005 2 kwietnia, po długiej chorobie, umiera Jan Paweł II. Pomimo licznych sugestii i spekulacji do końca nie ustępuje z funkcji. Za pontyfikatu Jana Pawła II nastąpują ogromne zmiany w Watykanie, a także w postrzeganiu osoby papieża zarówno przez społeczność katolicką, jak i pozostałych chrześcijan oraz wyznawców innych religii. W pogrzebie Ojca Świętego na Placu Św. Piotra uczestniczy ok. 300 tysięcy wiernych oraz 200 prezydentów i premierów, a także przedstawiciele wszystkich religii świata, w tym duchowni islamscy i żydowscy. Następca Jana Pawła II, Benedykt XVI, zezwala na natychmiastowe rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Karola Wojtyły.

2005 Lech Kaczyński, prezydent Warszawy, pokonuje w wyborach prezydenckich kandytata liberałów, Donalda Tuska.