Билет 4

1Санитарлык тексеру адистери-санитарлык гигиеналык тажирибеде негизги адис болып саналады.Санитарлык тексеруден жане тексерис корытындысы бойынша мазмундап акт жазады,айыппул салыныды немесе ол нысанын жумысын токтату ушин каулы шыгарады.2.Физиологиялык адис-коршаган орта факторларынын асеринен адам агзасынын берген реакциясын тексереди:тамыр согу,кан кысым,туз су алмасу т.б 3.Статистикалык зерттеу адиси-алг тиркеу жургизу,жеке бастын жане ужымнын дене битимнин дамуыа бага беру; Жыл сайынгы емдеу сауыктырумекемелеринин бирынгай тартиптеги есеп турлерин жасауга катысу. 4.Зертх\к-эксперименталды адис-нысанга дурыс жане обьективти бага беру ушин жургизиледи.5.Органолептикалык адис-сезим муше\мен,кору кабилетимен исин, дамин, тусин, консистенсиясын аныктау.6.Зертханалык адис-санитарлык тексеру кезинде зертханалык зерттеу колданылады.Химиялык адис-химиялык реактивтилик комегимен жане арнайы аппаратуралардын комегимен заттардын хим курамын,курамындагы богде заттарды аныктау.Бактериологиялык адис-микробты ластаудын денгейин жане микробтын турин аныктау.Физикалык адис-нысаннын физ корс аныктауга колд.мысалы:темп.ылгалд.ауа жылд.Радиометрлик адис-радиоактивти заттарменластану дарежесин аныктайды.

2.Су адам денсаулыгына омир суру жагдайына асер ететин коршаган ортанын манызды элементи.Су дам агзасында улкен роль аткарады:агзада барлык физико-хим-к процесс судын катысуымен журеди,су барлык зат алмасу,тотыгу,гидролиз процессине катысады.Су агзага керек коректик зат-ды тасымалдап агзага керек еместерин сыртка шыгаруга катысады. К.ж. адам агзасында ишки ортанын осмотикалык кысымынын турактылыгын сактайд ы,ол агзага су мен туздын тусуи мен шыгарылуын аныкталады.Коршаган орта темпер.котерилген кезде ж\е ауыр дене жумысы кезинде агза-н суды жогалтуы артады.Мыс,ыстык климат жагдайында дене енбегин аткарган кезде адамнын суга деген суранысы 5л ж\е одан да коп болуы мумкин.Агзага су жеткиликсиз молшерде тускенде адам шолдейди ж\е оган физиологялык реакция береди.Егер агза жогалткан судын орнын толтырып турмаса,агзанын омирлик манызды мушелеринин жумысы бузылуы мумкин. Судын 1 адамга кажет молшери д\з адамнын суга физиол\к суранысын толык кам\з ететин ж\е гигиеналык, шаруаш, турмыстык,ондиристик максатка кажет су молшери. Сумен кам\з ету жуйесинин кез келген тури тутунушыны кажетти колемдеги ж\е сапалы сумен кам\з ету к\к.Сондыктан бул жуйелер кызмет корсету аймагына ж\е максатына байл болинеди.Колдану максатына байл:шаруашылык ауыз су,ондиристик,ортке карсы сулар.Шаруаш-к ауыз су шаруаш-к турмыстык,санитарлык-гигиеналык ж\е технолог\к максатта жумсалады.Ондиристик тек ондиристик мекеме\де колд.Сумен кам\з етудин ондиристик жуйе-и судын ондиристик техн-к кажеттиликтерин отеу ушин берилуин кам-з етеди.Ол сапасы жагынан ишуге жармсыз,мыс,онимди суытун\е арнайы су дайындауга: жумсартуга,тузсыздан\га,темисиз\ге жумсалады.Ортке карсы жуйелери орт ошактарын жоюга арналган.Сумен кам-з ету жуйеси турлери:1) Бириктирилгенжуйе-тутынушы\ды сапалы ауыз сумен кам-з етеди.2)Толык емес болектенген жуйе-ондириске сапасы жагынан ауыз су максатындагы су кажет болмаган кезде ж\е суды тазартуга кеткен шыгын акталмаганда колд. 3)Болектенген жуйеде шаруаш-к ауыз су кажетилик-не, ондириске, осимдик\ди суаруга,коше\ди жууга,ортке карсы кажеттиликтерди отеу ушин болек жуйелер орн\ды. 4)Каитымды жуйе-ондирис\де сумен кам-з етуде тикелей агатын жуйе орнына.Тикелей агатын жуйеде су ондиристин кажеттилик\не тикелей бериледи,ол су тазарудан откеннен кеин ондирис манындагы су коздери-н елди мекен орын\на байл томенги агысына жибериледи.

3.Мамандыкка байл туатын аурулардын алдын алу негизи жумыс жагдайын жасау б.т. одан кеингилери ондиристин техн-к,санитарлык жагдайын жаксарту,техника кауипсиздигин катан сактау б.т.Негиги шарттарынын бири ол адамнын физ-к ж\е хим-к фактор-н асерине тозимдилигин арттыру б.т.Емдик пофилактикалык тамактану агзанын жалпы резистенциясын котергеннен баска,органдар мен жуйе-н жумысын жаксартады,улы заттардын адам агзасына синирилуин томендетеди, олардын агзан тез шыгарылуына асер етеди.Емдик профилка-к тамактанудын 3 тури б\ды:1) Емдик профилак тамакиану рационы оте улы хим-к зат\мен жумыс истейтин жумысшылар 5емдик профилак рационнын биреуин кабылдау керек №1 рацион-иондык сауле\мен ж\е радиоативти зат\мен жумыс истейтин жумысшылар кабылдауы керек.№2 рацион-фтор косынды\мен,силтили темирмен,бейорганикалык косылыстармен жумыс истейтиндер жатады.№3 рацион- коргасыннын бейорганикалык косылыс\мен жумыс истейтин адамдар жатады;4 рацио- бензолдын нитро ж\е амин косылыс\мен фосфор косылыстармен жумыс истейтиндер жатады. №5 рацион- тетраэтил коргасын,сынаптын бейорганикалык косылысымен, марганец ж\е барий косындысымен жумыс истейтин\ге арналган. 2) Витаминнен жасалан препараттар 3)Сут. Емдик профилак тагамдарды жумыс басталмай турып таратады., кейбир жагдай\а туски ас кезинде таратады. Емдик проф кадагалауды унеми сол мекеменин медицина кызметкерлери жургизиледи. Ондиристик мед-к санитарлык болими рационнын дк=уры курыландыгына тагам дайындауга, ыстык астар мен витаминделген тагамды таратканда кадагалау жургизиледи ж\е жумысшы\н арасында сан\к агарту исин жургизеди.