Билет №20

• «Павлодарлық суретшілер» туралы әңгімелеңіз.

• Абайдың өлеңін жатқа айтыңыз.

• Мына сөздерге лексикалық талдау жасаңыз.

 

1 «Павлодарлық суретшілер» туралы әңгімелеңіз.

1919-29 жылдары Павлодарда МУЖВЗ-нің түлегі Ресейдің прогресшіл демократиялық көркем сурет бірлестігіне енген суретші (передвижник) - орыс суретшісі В.П.Батурин жұмыс істеді. Ол көркемөнер мәдениетінің дамуына елеулі із қалдырды. Батурин Павлодардағы екінші сатылы мектепте, су көлігінің мектебінде, черчение мен сурет пәндері бойынша сабақ берді, балалар студиясын жүргізді сушылардың жұмысшылар клубындағы қойылымға сахна және декорация жасады. Оның жобасы бойынша ағаш арка (қақпа) салынды. 1931 жылы Батурин кеткен соң Павлодар қаласында оның көркем шығармашылық фоторграфиясы қойылған бірінші көрме ұйымдастырылды. Оған В.П.Батуриннің, Е.А.Клодттың және жергілікті суретшілердің - Б.Н.Лапиннің пейзаждары, П.П.Шишковтың эскиздері, А.Сорокиннің суреттері, В.В. Кудряваның керамикасы және Д.П.Багаевтің үш жүзден астам фото суреттері қойылды. 1930 жылы Павлодар облысында Д.П.Багаевпен қатар Е.А.Клодт жұмыс істеді. Ол қазақтың ою-өрнегінің бейнелеу мотивін жинап, альбом шығарды. Е.А.Клодт Қазақстанда 1927, 1930, 1934-35 жылдары болды. Көрме қызметі 40-жылдары сол кездегі Ленинградтың Суретшілер академиясының студенті А.Д.Багаевтің баласы Д.П.Багаевтің (1941 жылы қайтыс болды) графикалық жұмыстарын көрсетуге пайдаланылды. 1948 жылғы қыс мезгілінде драмтеатрда кәсіби суретшілер (Л.Брюммер, театрдың суретшілері В.Критинин, В.Штейгер, Ж.Серікбаев, А.Дьячков және т.б.), әуесқой суретшілер және фотографтар қатысқан 2-ші қалалық көрме ашылды. 50-жылдардың аяғында облыстық өлкетану мұражайында көркем өнер бөлімі ашылды, оның қорына В.П.Батуриннің шығармалары енді.

 

2 Абайдың өлеңін жатқа айтыңыз.

Ғылым таппай мақтанба

Ғылым таппай мақтанба,

Орын таппай баптанба,

Құмарланып шаттанба,

Ойнап босқа күлуге.

Бес нәрседен қашық бол,

Бес нәрсеге асық бол,

Адам болам десеңіз.

Тілеуің, өмірің алдында,

Оған қайғы жесеңіз.

Өсек, өтірік, мақтаншақ,

Еріншек, бекер мал шапшақ

• Бес дұшпаның білсеңіз.

Талап, еңбек, терең ой,

Қанағат, рақым ойлап қой

• Бес асыл іс көнсеңіз

• 3 Лексикалық талдау.

Қыз ұшса қияға, ұл ұшса ұяға.

Сол кезде оның қышқылтым дәмі, иісі қандай тамаша!

1 Қыз –моносемия

• Қыз – 1әйел жынысты адамның жастық шағын білдіреді. Тура мағынада берілген.

• Омоним: 1 зат есім (1әйел жынысты адамның жастық шағын білдіреді.)

• етістік (жану, ысу)

Синоним: бойжеткен

Антоним: 1 қыз –ұл, 2 қызу – өшу

4 Тұрақты тіркесте беріледі: «тақия тігер»

5 Тұрақты тіркес құрамында кездеседі: «қыз елдің көркі», «қыздың жолы жіңішке», «қыздың жаны қырық»

6 сөздік құрамында актив тобы.

7 стильдік тұрғыдан жалпы халықтық лексикаға жатады.

8 2 лексикалық, 3 грамматикалық мағына береді. (жалпы, деректі, адамза