Студопедия — Кесте - Кешенді шығыстарды сату құнына негізделетін әдіс бойынша бөлу
Студопедия Главная Случайная страница Обратная связь

Разделы: Автомобили Астрономия Биология География Дом и сад Другие языки Другое Информатика История Культура Литература Логика Математика Медицина Металлургия Механика Образование Охрана труда Педагогика Политика Право Психология Религия Риторика Социология Спорт Строительство Технология Туризм Физика Философия Финансы Химия Черчение Экология Экономика Электроника

Кесте - Кешенді шығыстарды сату құнына негізделетін әдіс бойынша бөлу






Өнімдер Жасалған өнім саны Сату құны, теңге Жиынтық сатудағы сату құнының үлесі, теңге Шығындарды бөлу, теңге
Г   1000 000 23,256 837 216
Д   1800 000 41,86 1506 960
Е   1500 000 34,884 1255 824
    4300 000   3600 000

Осыдан өнімдердің калькуляциясы мынадай болады (31-кесте):

Өнімдер Сатудан түсетін кіріс, теңге Жиынтық өзіндік кіріс, теңге   Пайда (залал), теңге Сату көлеміне шаққандағы пайда (залал), %
Г 1000 000 837 216 162 784 16,28
Д 1800 000 1506 960 293 040 16,28
Е 1500 000 1255 824 244 176 16,28
  4300 000 3600 000 700 000 16,28

Өнімнің 20%-ы сатылмаған деп болжайтын болсақ, онда бұл жағдайда сатылмаған өнім тобының бағасын былайша көрсетуге болады (32 - кесте):

 

Өнімдер Өзіндік құн, теңге Сату құны, теңге
Г 167443 = (837216 х 20%: 100%) 200 000 (1000 000 х 20%: 100%)
Д 301392 = (1506960 х 20%: 100%) 360 000 (1800 000 х 20%: 100%)
Е 251165 = (1255824 х 20%: 100%) 300 000 (1500 000 х 20%: 100%)
  720 000 = (3600 000 х 20%: 100%) 860 000 (4300 000 х 20%: 100%)

 

Сату құнына негізделетін әдістің бір түрі ықтимал сатудың таза құнының әдісі болып табылады. Бөлу нүктесіндегі ықтимал сатудың таза құнын сату құнынан кейінгі өңдеу құнын шегеріп бағалауға болады. Бөлу нүктесінде кешенді шығындар 3600 000 теңгені құрайды, Г өнімін кейінгі өңдеу шығыны – 300 000 теңгені, Д өнімін – 500 000 теңгені және Е өнімін – 100 000 теңгені, Г өнімін сату құны – 1300 000 теңгені, Д өнімін– 2300 000 теңгені және Е өнімін – 1600 000 теңгегі құрайды делік.

Бұл жағдайда есеп былайша жүзеге асырылады (33-кесте):

 

Өнім Сату құны, теңге Бөлу нүктесінен кейінгі шығындар, теңге Бөлу нүктесіндегі ықтимал сатудың таза құнын бағалау Жиынтық бағалау-дағы үлесі, % Кешенді шығындарды бөлу, теңге Пайда теңге Жалпы пайда, %
Г 1300 000 300 000 1000 000 23,26 837 360 162 640 13,46
Д 2300 000 500 000 1800 000 41,86 1506 960 293 040 12,75
Е 1600 000 100 000 1500 000 34,88 1255 680 244 320 15,27
  5200 000 900 000 4300 000   3600 000 700 000 13,46

 

Г өнімін сату көлеміндегі жалпы пайда – 13,46% (162640: 1300 000 х 100%), Д өнімін– 12,75% (293040: 2300 000 х 100%) және Е өнімін – 15,27 (244320: 1600 000 х 100%).

Осы есептен өнім бөлу нүктесінен кейін одан әрі өңделген жағдайда сату көлеміндегі жалпы пайданың үлесі әр бір өнім үшін әр түрлі болатыны көрінеді, бұл жағдайда Г өнімі үшін– 13,46%, Д өнімі үшін – 12,75% және Е өнімі үшін– 15,27 %-ды құрайды. Барлық 3 өнімнің бір процестен алынғанын ескерсек, онда олар бірдей жалпы пайда әкелуге тиіс.

Сату көлеміндегі жалпы пайданың тұрақты үлесінің әдісі бойынша кешенді шығыстар жалпы пайданың үлесі әр бір жеке өнім үшін бірдей болатындай бөлінеді.

Жалпы пайданың үлесі үш өнімнің жиынтық өзіндік құнын (4500 000 теңге = 3600 000 + 900 000) жиынтық сату сомасынан (5200 000 теңге) шегеру арқылы анықталады, содан кейін пайданың сомасы (700 000 теңге) сатудың пайызы түрінде көрсетіледі. Есеп былайша жасалады (34-кесте):

 

  «Г» өнімі, теңге «Д» өнімі, теңге «Е» өнімі, теңге Сомасы, теңге
Сату құны 1300 000 2300 000 1600 000 5200 000
Жалпы пайда 13,46% 175 000 309 615 215 385 700 000
Сатылған өнімнің өзіндік құны 1125 000 1990 385 1384 615 4500 000
Минус кейінгі өңдеудің кешенді шығындары 300 000 500 000 100 000 900 000
Кешенді шығындарды бөлу 825 000 1490 385 1284 615 3600 000

 

Өткен есептегідей осы есепте жалпы сату сомасындағы жиынтық пайданың сомасы орташа 13,46%-ды құрады. Егер өткен есепте әр бір өнімді есептеу үшін жеке пайданың пайызы анықталса, бұл есепте барлық үшін бойынша пайда әр бір өнімді сату құнының 13,46%-на шағылып анықталған. Сату құнынан жалпы пайда мен кейінгі өңдеуге жұмсалатын шығын шегеріледі және айырма кешенді шығыстардың мөлшерін білдіреді.

Көрсетілен әдістердің кемшілігі ретінде шығындарды өнімнің саны немесе сату құнына пропорционалды бөлу өнімнің нақты өзіндік құнын анықтауға мүмкіндік бермейтінін атауға болады. Еер бірге өндірілетін өнімдердің нарықтық құны әр түрлі болса, онда демек әрқайсысының материал сыйымдылығы, еңбек шығындары және т.б. әр түрлі болады. Сондықтан бірге өндірілетін өнімдердің әрқайсысын оларды бөлу нүктесіне дейін өңдеу шығындары да әр түрлі болады. Сол себептен осы мақсатта шығын нормативтерін немесе коэффициенттерін әзірлеп, өндіріс шығындарын бөлу нүктесіне дейін бірге өндірілетін өнімдердің арасында олардың нормативтік шығынына пропорционалды немесе коэффициентік әдіспен бөлген дұрыс болады.

Жанама өнімдерді бөлу нүктесінен кейін одан әрі өңдеу шығындары олардың өзіндік құнына жатқызылады. Қосалқы өнімдердің бүкіл өзіндік құны оларды сату құнының есебінен өтеледі. Отандық практикада қосалқы өнімдерді сатудан түсетін пайда (залал) есептілікте жеке көрсетіледі. Басқарушылық есепте қосалқы өнімнен түсетін кірістер немесе таза кірістер (қосалқы өнімді сатудан түскен кірістің мөлшері минус бөлу нүктесінен кейін оларды өңдеуге жұмсалатын қосымша шығындар) қосалқы өнім алынған бірге өндірілетін немесе негізгі өнімдердің өзіндік құнынан шегерілуге тиіс. Басқарушылық есепте қосалқы өнімдерді есептеудің келесі екі негізгі әдісі қолданылады:

– сатудан түсетін таза кірісті қосалқы өнімді нақты сатуға сәйкес бөлу (1- әдіс);

– сатудан түсетін таза кірісті қосалқы өнімнің нақты өндірісіне сәйкес

бөлу (2-әдіс).

Осы екі әдісті келесі мысалда бар деректерді пайдалана отырып қарастырайық.

9 мысал. «Х» өнімі өндірісі кезінде өндіріс процесінің соңында «У» қосалқы өнімі алынады.

Кезең ішінде мынадай деректер алынды:

Кезең ішінде өндірілгені:

«Х» өнімі = 10000 бірлік

«У» қосалқы өнімі = 500 бірлік

Кезең ішіндегі сату:

«Х» өнімі бірлік үшін 450 теңге х 8000 бірлік

Барлығы 3600 000 теңгенің бірлігі.

«У» қосалқы өнімі 1 бірлік 200 теңге бойынша 250 бірлік

Барлығы 50 000 теңгенің бірлігі.

Өндіріс шығындары екі өнімді бөлгенге дейін 3000 000 теңгені немесе негізгі өнім бірлігінің өзіндік құны 300 теңгені (3000000:10000) құрады. Бөлгеннен кейін «У» өнімін өңдеу шығындары 40.000 теңгені немесе бірліктің өзіндік құны 80 теңгені (40.000:500) құрады.

Кезеңнің басында дайын өнімнің запасы болмады, кезеңнің басындағығы дайын өнімнің қалдығы 2000 бірлікті (10 000-8000) құрады. Дайын өнімнің қалдығының өзіндік құны:

Бірінші әдіс бойынша: (3 000 000:10 000)=300*2000=600 000 теңге

Екінші әдіс бойынша (2940.000:10 000)=294*2000=588000 теңге, қосалқы өнімнің 1 бірлігін сатудан түскен таза кіріс 120 теңгені (200-80) құрады. 1-әдісте сатудан түскен таза кіріс қосалқы өнімнің 250 бірлігін нақты бөлуге сәйкес бөлінеді. 20 бірлікті сатудан түскен кіріс (500-250) қосалқы өнім кейінгі есепті кезеңдерген сатылған жағдайда танылады. Өйткені қосалқы өнімнен түскен кіріс ол сатылған мезетте танылады, ал қосалқы өнімнің қорлары бөлгеннен кейінгі шығындар бойынша бірлік үшін 80 теңгеден есептеледі. Қосалқы өнімдердің есептеудің балама әдістерін былайша көрсетуге болады:

35 кесте – Жанама өнімдерді есептеудің балама әдістері

  1-әдіс 2-әдіс
«Х» негізгі өнімді сатудан түскен кіріс 3600 000 3600 000
«Х» негізгі өнім өндірісінің шығындары 3000 000 3000 000
Өндірілген «У» қосалқы өнімін ықтимал сатудың таза құны (500 * 120) - (60 000)
Өндірістің таза шығындары 3000 000 2940 000
Есепті кезеңнің соңындағы негізгі өнімнің қорлары 2000 (10 000-8000) (600 000) (588 000)
Қосалқы өнім сатудан түскен таза кіріс (250 х 200) (50000) -
Сатылған негізгі өнімнің өзіндік құны    
Жалпы пайда (3600 000 – 2350 000) = 1250 000 (3600 000 – 2352000) = 1248 000

Осы әдістердің арасындағы айырмашылық 1-әдіс бойынша қосалқы өнімді сатудан түскен кіріс сату сатысында танылады, ал 2-әдіс бойынша бүкіл шығарылған қосалқы өнімді ықтимал сатудан түскен кіріс өндіріс сатысында танылады, бұл осы 2-әдістің кемшілігі болып табылады.







Дата добавления: 2015-09-19; просмотров: 1912. Нарушение авторских прав; Мы поможем в написании вашей работы!



Картограммы и картодиаграммы Картограммы и картодиаграммы применяются для изображения географической характеристики изучаемых явлений...

Практические расчеты на срез и смятие При изучении темы обратите внимание на основные расчетные предпосылки и условности расчета...

Функция спроса населения на данный товар Функция спроса населения на данный товар: Qd=7-Р. Функция предложения: Qs= -5+2Р,где...

Аальтернативная стоимость. Кривая производственных возможностей В экономике Буридании есть 100 ед. труда с производительностью 4 м ткани или 2 кг мяса...

Йодометрия. Характеристика метода Метод йодометрии основан на ОВ-реакциях, связанных с превращением I2 в ионы I- и обратно...

Броматометрия и бромометрия Броматометрический метод основан на окислении вос­становителей броматом калия в кислой среде...

Метод Фольгарда (роданометрия или тиоцианатометрия) Метод Фольгарда основан на применении в качестве осадителя титрованного раствора, содержащего роданид-ионы SCN...

Образование соседних чисел Фрагмент: Программная задача: показать образование числа 4 и числа 3 друг из друга...

Шрифт зодчего Шрифт зодчего состоит из прописных (заглавных), строчных букв и цифр...

Краткая психологическая характеристика возрастных периодов.Первый критический период развития ребенка — период новорожденности Психоаналитики говорят, что это первая травма, которую переживает ребенок, и она настолько сильна, что вся последую­щая жизнь проходит под знаком этой травмы...

Studopedia.info - Студопедия - 2014-2024 год . (0.012 сек.) русская версия | украинская версия