Әр түрлі іс-әрекетке хронометраж жүргізіңіз. «Типтік күннің» үлгісінде өзіңіздің тәуліктік энергия шығынын есептеңіз.
№2 «Әр түрлі іс-әрекет атқару кезіндегі энергия шығыны (негізгі алмасуды қоса)» кестені қолдана отырып, №1 кестені толтырыңыз және өзіңізге жұмсалатын реттелетін энергия шығынын есептеңіз.
Кесте №1.
Студенттің жұмыс күнінің хронометражы
| Іс-әрекет түрлері
| Уақыт(мин)
| Дене салмағының кг 1 мин энергия шығыны
| Дене салмағының кг энергия шығыны
|
| Ұйқы
|
| Бұл бағанға Әртүрлі іс-әрекеттер түрлерінде энергия шығындарының №2 кестеден тиесілі энергиялық шығындарын көшіріп жазу керек.
| Бұл бағанды толтыру үшін дене салмағының әр кг-ын 1 мин-тағы энергия шығынына көбейту қажет.
|
| Таңертеңгілік жуыну
|
| Ас ішу
|
| Жүру
|
| Көлікпен жүру
|
| Дәрістер
|
| Тәжірибелік сабақтар
|
| Өз бетінше дайындалу
|
| Ас дайындау
|
| Шаруашылық жұмыстар (кір жуу, баспана жинау)
|
| Спортпен айналысу
|
| Оқу, теледидар көру
|
| Сіздің іс-қимылдарыңыздың басқа да түрлері
|
|
| 1440 мин
|
| Барлығы: А қосындысы
|
W реттелетінді анықтау үшін А қосындысын дене салмағына көбейту қажет.
№2 кесте.
Әр түрлі іс-қимылдарға жұмсалатын энергия шығыны (негізгі алмасуды қосқанда)
| №
| Іс-әрекет түрлері
| 1 кг салмаққа/үлкен калорияда/ минутына энергия шығыны/
|
| Сабақ уақыты
|
|
| 1.Тәжірибелік сабақтар:
а) лабораторлы
б) семинарлық
в) семинарлық-лабораториялық
г) обьектілерде (санитарлық қадағалау әдістемесін игеру)
д) терапиялық жобадағы (палатада) клиникалық кафедраларда
е) хирургиялық жобадағы (операция кезінде ассистирлеу) клиникалық кафедраларда
2.Дәрістер
3.Үзілістер
|
0,0360
0,0250
0,0300
0,0400
0,0260
0,0266
0,0243
0,0258
|
| Сабақтан тыс уақыт
|
|
| Сабаққа дайындалу
Сабаққа жиналу
Жол:
а) тас жолмен жүру (4-5 км/час)
б) құмды жолмен жүру (4-5 км/час)
в) көлікпен жүру
Үй жұмысы:
а) жеке қосалқы шаруашылықтағы жұмыс
б) баспананы, жиһаздарды, тұрмыс құралдарын күтіп ұстау
в) тауар, азық-түліктерді сатып алу
г) балаларды күту
д) қолмен кір жуу
е) ыдыс-аяқ жуу
ж) қолмен іс тігу
| 0,0250
0,0453
0,0397
0,0625
0,0267
0,0757
0,0402
0,0450
0,0360
0,0511
0,0313
0,0264
|
| Өзіңізге қызмет жасау
|
|
| Төсекті жинау
Ас ішу (отырып)
Жуыну (белге дейін)
Душ
Шалбар тазалау
Үстіндегі киімді және аяқ киімді тазалау
Киім мен аяқ киімді шешу және кию
| 0,0392
0,0236
0,0504
0,0570
0,0317
0,0439
0,0264
|
| Бос уақыт
|
|
| Дем алу:
а) тұрып
б) отырып
в) жатып (ұйықтамай)
|
0,0264
0,0229
0,0183
|
| Мәдени шаралар:
а) дыбыссыз оқу
б) дауыстап оқу
в) би, вальс
г) өлең айту
д) шахмат ойнау
|
0,0230
0,0250
0,0596
0,0290
0,0242
|
| Қоғамдық жұмыс (үгітші)
| 0,0490
|
| Сенбіліктер (территорияны жинау)
| 0,0690
|
| Дене тәрбиесі және спортпен айналысу:
а) таңертеңгілік гигиеналық гимнастика
б) жылдамдықпен жүгіру:
8 км/час
180 м/мин
320 м/мин
в) гимнастика:
еркін жаттығулар
снарядтарда ойнау
г) ескек
д) велосипед тебу, 13-21 км/час
е) коньки тебу
шаңғы спорты:
шаңғыны дайындау
жай жерде сырғанау
оқулық сабақтар
з) суға жүзу
и) қарумен ату сабақтары
|
0,0648
0,1357
0,1780
0,3200
0,0845
0,1820
0,1100
0,1285
0,1071
0,0346
0,2086
0,1707
1,1190
0,0983
|
| Өндірістегі жұмыс
|
|
| Жеңіл жұмыс
Орташа жұмыс
Ауыр жұмыс
| 0,0455
0,0690
0,1072
|
|
| Ұйқы
| 0,0155
|
Есеп №5
Өзіңіздің негізгі алмасуыңызды есептеңіз. ААДӘ мөлшерін және анықталмаған энергия шығынын анықтаңыз. Өзіңіздің жалпы тәуліктік энергия шығыны мөлшерін анықтаңыз.
1. Тақырып №3. Витаминдердің және минералды заттардың тамақтанудағы маңызы.
2. Мақсаты: дәрумендер мен минералды заттардың тағамдағы мәнінің теориялық негіздері жайлы білім алу және берілген тақырып бойынша дағдыларды бекіту.
3. Оқытудың міндеттері:
· Студент білуі керек:
- Негізгі тағамдық заттардың биологиялық рөлі;
- Дәрумендердің жіктелуі;
- Дәрумендердің биологиялық рөлі;
- Дәрумендер көзі;
- Минералдық заттардың жіктелуі;
- Минералдық заттардың физиологиялық мәні және оның көздері.
· Студент істей білуі керек:
- тағам рационының баланстылығын дәрумендер мен минералды заттар құрамы бойынша бағалау.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. «Дәрумен» түсінігі.
2. Дәрумендердің жіктелуі (суда, майда еритін).
3. Дәрумендердің биологиялық рөлі және физиологиялық мәні.
4. Дәрумендер жетіспеушілігі.
5. Дәрумендер көзі.
6. «Биогеохимиялық провинция» түсінігі.
7. Минералды заттардың жіктелуі.
8. Минералды заттардың физиологиялық мәні.
9. Минералды заттардың көзі болып табылатын азық-түліктер.
5. Сабақ беру және оқыту әдістері: бақылау сұрақтарымен жұмыс істеу – «Блум» жүйесі бойынша блиц-сұрау. Алдын-ала түрлі түсті конверттер дайындалады. Қиындылығына байланысты сұрақтар түстері әр түрлі конверттерге салынып, 3 сатыға бөлінеді. Әр топ әрбір конверттен 1 сұрақтан алады және қысқа да нұсқа жауап береді.
