АСТАНА 2015

За правильный ответ на вопросы заданий части А испытуемый получает 1 балл, заданий части В – 2 балла, заданий части С – 5 баллов.

Перевод тестовых баллов в четырех балльную школу оценок осуществляется по следующей школе.

Неудовлетворительно – до 50 % баллов за тест. Удовлетворительно – от 50 % до 69 % баллов за тест. Хорошо – от 70 % до 84 % баллов за тест. Отлично – более 85 % баллов за тест.

 

АЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР УНИВЕРСИТЕТІ

АЗАҚСТАН ТАРИХЫ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ПӘНДЕР

КАФЕДРАСЫ

 

ТЕСТ

«Экология және тұрақты даму»

(модуль атауы)

 

АСТАНА 2015

<question>"Экология" термині грекшеден қандай ғылым болып аударылады:

<variant>Үй, баспана туралы.

<variant>Шаруашылықты ұтымды жүргізу туралы.

<variant>Табиғат туралы.

<variant>Табиғат эконмикасы туралы.

<variant>Организмдердің тіршілік ерекшелігі туралы ғылым.

 

<question>Экология ғылымы нені зерттейді:

<variant>Организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым-қатынас заңдылықтарын.

<variant>Жерде тіршіліктің пайда болу және даму проблемаларын.

<variant>Адамның шаруашылық әрекеттерінің қоршаған ортаға әсерін.

<variant>Тірі организмдер жасушаларының құрылысы мен қызметін.

<variant>Биологиялық әралуандылықты сақтауға бағытталған шараларды.

 

<question>Экологияның міндеттерінің бірі:

<variant>табиғи ортаның күйін үзіліссіз бақылау (мониторинг жүргізу).

<variant>тірі организмдердің молекулалық деңгейдегі ұйымдастырылуын зерттеу.

<variant>әртүрлі ұлпалардың жасушаларындағы биохимиялық процестердің ерекшеліктерін зерттеу.

<variant>физикалық заңдардың тірі организмдерден білінуін.

<variant>жануарлардың ішкі құрылысын зерттеу.

 

<question>Экологияның "аутэкология" деп аталатын бөлімі қоршаған орта факторларының мыналарға әсерін зерттейді:

<variant>Дара организмге.

<variant>Популяциялардың негізгі сипаттамаларына.

<variant>Түр түзілу процестеріне.

<variant>Тірі организмдер қауымдастықтарының қызмет атқаруына.

<variant>Экожүйелердің қызмет атқаруына.

 

<question>Аутэкология мына мәселелерді зерттейді:

<variant>Жеке бір организмнің қоршаған ортамен қарым қатынасын.

<variant>Экожүйелердің адамның шаруашылық әрекеттерінің нәтижесінде өзгеруін.

<variant>Қауымдастықтың түрлік құрамының өзгеруін.

<variant>Экожүйенің дамуындағы сукцессиялық өзгерістерді.

<variant>Экожүйенің өнімділігін.

 

<question>синэкология нені зерттейді:

<variant>Қауымдастықтың түрлік құрамының уақытқа қатысты өзгеруін.

<variant>Организмнің әртүрлі климаттық жағдайлардағы адаптивтік (бейімделушілік) қасиеттерін.

<variant>Организм өмірінің ұзақтығын.

<variant>Организмнің өсу жылдамдығын.

<variant>Есімдік организмінің тыныс алу қарқынын.

 

<question>экология ғылымының «демэкология» деп аталатын бөлімі мынадай мәселені зерттейді:

<variant>Популяция критерийлері мен популяциялардың негізгі сипаттамаларын.

<variant>Қауымдастық құрамындағы организмдердің өзара қарым-қатынастарын.

<variant>Биосфераның жанды затының функцияларын (атқаратын қызметтерін).

<variant>Экожүйелердің түрлері (типтері) мен қызмет атқару ерекшеліктерін.

<variant>Ластанулардың биоценоздардың түрлік құрамына әсерін.

 

<question>Ю.Либихтың минимум ережесінің мәні мынада:

<variant>Экологиялық факторлар жиынтығының ішінде қай фактор минималы мөлшерде болса, сол фактордың тірі организмге әсері күштірек болады.

<variant>Экологиялық фактордың минималды немесе максималды мөлшерлерінде ғана организм оңтайлы дами алады.

<variant>Экологиялық факторлар жиынтығының ішінде қай фактор оңтайлы (оптималды) мөлшерде болса, сол фактордың тірі организмге әсері күштірек болады.

<variant>Экологиялық факторлардың мөлшері организмдердің тіршілігіне айтарлықтай әсер ете алмайды.

<variant>Экологиялық фактордың минималды мөлшерінде ғана организм оңтайлы дами алады.

 

<question>В.Шелфордтың толеранттық заңының мәні мынада:

<variant>Тірі организмдер экологиялық факторлардың мөлшерінің белгілі бір аралықтарында ғана тіршілік ете алады.

<variant>Экологиялық фактордың минималды мөлшерінде ғана организм оңтайлы дами алады.

<variant>Экологиялық фактордың максималды мөлшерлерінде ғана организм оңтайлы дами алады.

<variant>Экологиялық факторлар жиынтығының ішінде қай фактор оптималды болса, сол фактордың тірі организмге әсері күштірек болады.

<variant>Экологиялық фактордың минималды немесе максималды мөлшерлерінде ғана организм оңтайлы дами алады.

 

<question>Толеранттық организмдердің қандай қасиетін білдіреді:

<variant>Экологиялық фактор мөлшерінің белгілі бір аралықтарына (диапозонына) төзімділігін.

<variant>Күн ұзақтығының өзгеруіне жауап қайтару қабілетін.

<variant>Зат алмасу деңгейін арттыру қабілетін.

<variant>Популяция санын арттыруын.

<variant>Өсімдік тектес азықты қорыту қабілетін.

 

<question>Лимиттеуші (шектеуші) фактор дегеніміз қандай фактор:

<variant>Мөлшері зерттеліп отырған организмнің төзімділік шектеріне жақын тұрған фактор.

<variant>Организмнің төзімділік дәрежесін сипаттаушы фактор.

<variant>Жоғарғы және төменгі шекаралары организмнің тірі қалу мүмкіншіліктерін анықтайтын фактор.

<variant>Зерттеліп отырған организм үшін мөлшері оңтайлы фактор.

<variant>Мөлшері түрдің өсіп-өркендеуіне қолайлы фактор.

 

<question>төменде келтірілген факторлардың қайсысы шөлді аймақ жағдайында шектеуші қызмет атқарады

<variant>Ылғалдылық пен температура.

<variant>Желдің күші мен атмосфералық ауаның мөлдірлігі.

<variant>Бәсекелестік қарым-қатынастар және жел

<variant>Атмосфералық қысым мен паразитизм.

<variant>Жыртқыштық пен симбиоз.

 

<question>Төменде келтірілген факторлардың қайсысы ормандағы шөптесін өсімдіктер үшін шектеуші фактор болып табылады

<variant>күн сәулесі мен ағаштар.

<variant>Ылғалдылық және жел.

<variant>Жел және температура.

<variant>Жемпература және атмосфералық қысым.

<variant>Атмосфералық қысым және жыртқыштар.

 

<question>Төменде келтірілген экологиялық факторлардың қайсысы тундра жағдайында өсімдіктер үшін шектеуші фактор қызметін атқарады? Неғұрлым дұрыс жауапты таңдаңыз:

<variant>Жарық және температура.

<variant>Жел және атмосфералық қысым.

<variant>Жер бедері (рельеф) және атмосфералық ауаның құрамы.

<variant>Кеміргіш жануарлар және атмосфералық қысым.

<variant>Атмосфералық ауаның құрамы және паразитизм.

 

<question>Экологияның міндетерінің бірі:

<variant>Тірі организмдердің кеңістікте орналасу заңдылықтарын зерттеу.

<variant>Өсімдік жасушасының құрылыс ерекшеліктерін зерттеу.

<variant>Табиғи сулардың химиялық құрамын зерттеу.

<variant>Көлдің температуралық режимін зерттеу.

<variant>Жер қыртысының құрылысын зертеу.

 

<question>Синэкология нені зертейді:

<variant>Климаттық факторлардың орман қауымдастығының түр құрамына әсерін.

<variant>Орта температурасының табиғаттағы заттар айналымына әсерін.

<variant>Күн ұзақтығының жануарлардың азыққа деген сұранысына әсерін.

<variant>Атмосфераның химиялық құрамының жеке бір организмнің зат алмасу қарқынына әсерін.

<variant>Сүтқоректі жануарлардың терісінің құрылыс ерекшеліктерін.

 

<question>Демэкология нені зерттейді:

<variant>Популяциялардың жастық және жыныстық құрамын.

<variant>Бауырымен жорғалаушылардың эпителий ұлпасының құрылыс ерекшеліктерін.

<variant>Қосмекенділердің миының құрылысының ерекшеліктерін.

<variant>Кеміргіштердің жекелеген дараларының жыныстық толысу мерзімін.

<variant>Сүтқоректілер мен омыртқасыздардың зат ламасуындағы айырмашылықтарды.

 

<question>Аутэкология нені зерттейді:

<variant>Қоршаған орта температурасының жеке бір оргнаизмнің зат алмасу қарқынына әсерін.

<variant>Көлдің температуралық режимінің гилробионттардың (көлді мекендеуші организмдердің) түр құрамына әсерін.

<variant>климаттық факторлардың жануарлар әлемінің түр әралуандылығына әсерін.

<variant>Эдафикалық факторлардың (топырақ факторларының) өсімдіктер әлемінің түр әралуандығына әсерін.

<variant>Өненкәсіп мекемелерінің түтінінің жер климатына әсерін.

 

<question>Қауымдастық құрамындағы популяциялардың құрылымы мен санын зерттейтін сала:

<variant>Демэкология.

<variant>Геоэкология.

<variant>Аутэкология.

<variant>Синэкология.

<variant>Глобалдық экология.

 

<question> «экология» терминін ұсынған ғалым:

<variant>Э. Геккель.

<variant>М.в. Ломоносов.

<variant>Ж.б. Ламарк.

<variant>Ч. Дарвин.

<variant>В.и. Вернадский.

 

<question>Экожүйелердің құрылысын, қызметі мен дамуын зерттейтін сала:

<variant>Синэкология.

<variant>Геология.

<variant>Аутэкология.

<variant>Демэкология.

<variant>Геоэкология.

 

<question>Э. Геккель қандай терминнің авторы:

<variant>Экология.

<variant>Биосфера.

<variant>Экожүйе.

<variant>Бология.

<variant>Биогеоценоз.

 

<question> «экожүйе» терминін алғаш енгізген:

<variant>А.Тенсли.

<variant>Ю.Либих.

<variant>Ч.Дарвин.

<variant>Э.Геккель.

<variant>В.сукачев.

 

<question>Табиғи ортаның абиотикалық факторларына не жатады:

<variant>Атмосфералық ауаның температурасы мен ылғалдығы.

<variant>Шөл экожүйесінің тірі организмдер қауымдастығы.

<variant>Тундра экожүйесіндегі өсімдіктер қауымдастығының құрамы.

<variant>Сулық экожүйедегі фитопланктон.

<variant>Орман экожүйесіндегі қояндардың популяциясы.

 

<question>Табиғи ортаның абиотикалық факторлары:

<variant>Топырақ құрамындағы химиялық элементтер.

<variant>Сулық экожүйедегі гидробионттардың популяциялары.

<variant>Шалғындағы шөптер.

<variant>Құрлықтық экожүйелердегі мүктер мен қыналар.

<variant>Жыртқыштар популяциясы.

 

<question>Табиғи ортаның биотикалық факторларына не жатады

<variant>Далалық экожүйедегі қояндардың популяциясы.

<variant>Судың химиялық құрамы және сулық экожүйенің температуралық режимі.

<variant>Климаттық факторлар.

<variant>Сулық экожүйенің тереңдігі.

<variant>Ауаның ылғалдылығы.

 

<question>Табиғи ортаның биотикалық факторларына не жатады:

<variant>Тундра экожүйесіндегі сүтқоректілер.

<variant>Сулық экожүйенің тереңдігі.

<variant>Топырақ қабатының қышқылдығы.

<variant>Сулық экожүйенің температуралық режимі.

<variant>Жердің теңіз деңгейінен биіктігі.

 

<question>Топырақтың түзілу процесіндегі маңызды роль атқаратын абиотикалық фактор:

<variant>Уақыт.

<variant>Атмосфералық қысым.

<variant>Өсімдіктер.

<variant>Жануарлар.

<variant>Микроорганизмдер.

 

<question>Топырақ түзуші абиотикалық фактор:

<variant>Уақыт.

<variant>Топырақ микроорганизмдері.

<variant>Кеміргіштер.

<variant>Өсімдіктер.

<variant>Топырақ қабатындағы омыртқасыз жануарлар.

 

<question>Топырақтың түзілу процесіне қатысатын биотикалық факторлар:

<variant>Әртүрлі тірі организмдер.

<variant>Атмосфералық қысым.

<variant>Ауа температурасы.

<variant>Желдің жылдамдығы.

<variant>Күн радиациясы.

 

<question>Қандай түрлер космополит түрлер деп аталады:

<variant>Барлық құрлықтарды мекендейтін түрлер.

<variant>Адам мекенінің маңайынан өте қолайлы жағдайлар тапқан түрлер.

<variant>Тек аридті (шөлейтті) жағдайда ғана тіршілік ете алатын түрлер.

<variant>Орта температурасының қоңырсалқын болуын қалайтын түрлер.

<variant>Биік тауларды мекендейтін түрлер.

 

<question>Толеранттық дегеніміз:

<variant>Организмдердің қоршаған орта жағдайларының белгілі бір аралықта өзгеруін көтеру қабілеттілігі.

<variant>Организмнің өсіп-өркендеуі үшін қажетті оңтайлы жағдайлар.

<variant>Қандай да бір экологиялық фактордың шамадан тыс жоғары болуына организмнің жауап реакциясы.

<variant>Организмнің күнелтуі үшін қажетті факторлардың минималды мөлшері.

<variant>Қандай да бір экологиялық фактордың жетіспеушілігіне организмнің жауап реакциясы.

 

<question>Толерантытқ дегеніміз, бұл:

<variant>Организмдердің қоршаған орта жағдайларының белгілі бір аралықта өзгеруін көтеру қабілеттілігі.

<variant>Организмдердің жаңа тіршілік жағдайларына бейімделуге қабілеттілігі.

<variant>Организмдердің жергілікті формалар түзуге қабілеттілігі.

<variant>Организмдердің тәулік мезгілін анықтауға қабілеттілігі.

<variant>тіршілік ортасына ықпал етуге қабілеттілігі.

 

<question>В.шелфордтың "толеранттық заңына" сәйкес, организмдер:

<variant>Қоршаған орта факторларының бірі жетіспеген немесе тым көп болған жағдайда жүдейді.

<variant>Қоршаған орта факторларының кезкелген өзгерістеріне шыдай алады.

<variant>Қоршаған орта факторларының кезкелген өзгерістеріне қарамастан өсіп-өркендей алады.

<variant>Организмдер қоршаған орта факторларының шамалы өзгерістерінен-ақ өліп қалады.

<variant>Организмдер қоршаған орта факторларының минимамалды ауытқуларын ғана көтере алады.

 

<question>Лимиттеуші (шектеуші) фактор деп:

<variant>Мәні организм төзімділігінің жоғарғы не төменгі шегіне жақын тұрған кезкелген экологиялық факторды атайды.

<variant>Қоршаған ортада болуы организмнің өліміне әкеліп соғатын қоршаған ортаның кезкелген элементін атайды.

<variant>Мәні қарастырылып отырған организм үшін оңтайлы деңгейге жақын тұрған экологиялық факторды атайды.

<variant>Қоршаған ортада болуы организмнің өсіп-өркендеуіне әкеліп соғатын қоршаған ортаның кезкелген элементін атайды.

<variant>Қоршаған ортада болуы организм өмірінің мейлінше ұзаруына әкеліп соғатын экологиялық факторды атайды.

 

<question>Организмнің тіршілігін шектейтін экологиялық фактор қалай деп аталады:

<variant>Лимиттеуші.

<variant>Оңтайлы.

<variant>Қолайлы.

<variant>Ынталандырушы.

<variant>Эстетикалық.

 

<question>Ю.либихтың минимум ережесінің мәні мынада:

<variant>Экологиялық факторлар жиынтығының ішінде қай фактор минималы мөлшерде болса, сол фактордың тірі организмге әсері күштірек болады.

<variant>Экологиялық фактордың минималды мөлшерінде ғана организм оңтайлы дами алады.

<variant>Экологиялық фактордың минималды немесе максималды мөлшерлерінде ғана организм оңтайлы дами алады.

<variant>Экологиялық факторлар жиынтығының ішінде қай фактор оңтайлы (оптималды) мөлшерде болса, сол фактордың тірі организмге әсері күштірек болады.

<variant>Экологиялық факторлардың мөлшері оңтайлы болған жағдайда организм жүдейді.

 

<question>Төменде келтірілгендердің қайсысын ормандық экожүйенің биотикалық факторларына жатқызуға болады:

<variant>Шөптесін және бұта тәрәздес өсімдіктер.

<variant>Топырақтың құрылымы және оның қышқылдық реакциясы.

<variant>Ауаның температурасы мен ылғалдылығы.

<variant>Жер бедері және теңіз деңгейінен биіктігі.

<variant>Жерасты суларының деңгейі мен температурасы.

 

<question>Қандай экологиялық факторлар биотикалық факторлар қатарына жатады:

<variant>Өсімдіктер және оларды тозаңдандыратын жәндіктер.

<variant>Гидрологиялық және гидрофизикалық факторлар.

<variant>Жер бедері (рельефі).

<variant>Желдің жылдамдығы мен бағыты.

<variant>Ауа температурасы.

 

<question>Төменде келтірілген факторлардың қайсысы периодты факторларға жатады:

<variant>Теңіз деңгейінің көтерілуі мен лықсып қайта шегінуі.

<variant>Жер бедері (рельефі).

<variant>Судағы оттегінің мөлшері.

<variant>Судың тұздылығы.

<variant>Топырақ ылғалдылығы.

 

<question>Желдің жылдамдығы мен бағыты қандай фактордың мысалы бола алады:

<variant>Климаттық.

<variant>Антропогендік.

<variant>Биотикалық.

<variant>Зоогендік.

<variant>Фитогендік.

 

<question>Экологияның міндеттерінің бірі:

<variant>Азаматтардың экологиялық дүниетанымы мен экологиялық мәдениетін қалыптастыру.

<variant>Жердегі магниттік дауылдардың шығу төркіні жайында түсінік қалыптастыру.

<variant>Салауатты өмір салты туралы білімдер жүйесін қалыптастыру.

<variant>Тірі ағзалардың эволюциясы туралы түсініктерді қалыптастыру.

<variant>Теңіз деңгейінің көтерілуі мен лықсып қайта шегінуіе айдың әсері туралы түсініктерді қалыптастыру.

 

<question>Тірі организмдердің өмір сүру жағдайлары мен олардың өзара байланысын зерттейтін ғылым қалай аталады:

<variant>Экология.

<variant>Химия.

<variant>Зоология.

<variant>География.

<variant>Ботаника.

 

<question>Суландыру тоғанын (каналын) қандай фактор мысалы ретінде қарастыруға болады:

<variant>Антропогендік.

<variant>Зоогендік.

<variant>Шектеуші (лимиттеуші).

<variant>Климаттық.

<variant>Эдафикалық (топырақтық).

 

<question>Агроценозды қандай фактордың мысала ретінде қарастыруға болады:

<variant>Антропогендік.

<variant>Климаттық.

<variant>Топырақтық.

<variant>Геологиялық.

<variant>Биотикалық.

 

<question>Төменде келтірілген экологиялық факторлардың қайсысы антропогендік факторларға жатады:

<variant>Гидроэлектрстанциялар құрылысы.

<variant>Жанартаулардың атылуы.

<variant>Жер бедері (рельеф).

<variant>Топырақтың механикалық және органикалық құрамы.

<variant>Ауа райы жағдайлары.

 

<question>Төменде келтірілген факторлардың қайсының өсімдіктер мен жануарлар үшін жыл маусымының ауысуы туралы айқын белгі (сигнал) болуы ықтимал:

<variant>Күн ұзақтығының өзгеруі.

<variant>Топырақ пен ауаның ылғалдылық деңгейінің өзгеруі.

<variant>Топырақтың физикалық-химиялық қасиеттерінің өзгеруі.

<variant>Бәсекелестік.

<variant>Жыртқыштық.

 

<question>Сулық экожүйелерде қандай факторлар көбінесе шектеуші (лимиттеуші) қызмет атқарады:

<variant>Оттегінің мөлшері және температура.

<variant>Фитопланктонның түрлік құрамы.

<variant>Зоопланктонның түрлік құрамы.

<variant>Су құстарының түрлік құрамы.

<variant>Жоғарыда аталған экологиялық факторлардың кезкелгені.

 

<question>Адаптация дегеніміз, бұл:

<variant>Қоршаған орта жағдайлары өзгерген кездерде организмнің функционалдық тұрақтылығын сақтауға мүмкіндік беретін реакциялардың жиынтығы.

<variant>Экологиялық факторлардың әсеріне организм төзімділігінің шегі.

<variant>Организмнің өсіп-өркендеуі үшін қажетті экологиялық факторлардың жиынтығы.

<variant>Қоршаған ортаның белгілі бір ресурстарына деген организмнің мұқтаждығы.

<variant>Организмнің тәулік мезгілін анықтау қасиеті.

 

<question>Мөлшері түрдің төзімділік шектеріне жақын тұрған экологиялық фактор қалай аталады:

<variant>Лимиттеуші (шектеуші) фактор.

<variant>Қосалқы фактор.

<variant>Оңтайлы (оптималды) фактор.

<variant>Қажетті фактор.

<variant>Тұрақтандырушы фактор.

 

<question>Стенобионттарға қандай организмдер жатады:

<variant>Барлық экологиялық факторлар бойынша толеранттылық ауқымы тар организмдер.

<variant>Тек құрлықтық экожүйелерде тіршілік ететін организмдер.

<variant>Әртүрлі климаттық аймақтарда кеңінен таралған организмдер.

<variant>Тек сулық ортада тіршілік ететін организмдер.

<variant>Әртүрлі экологиялық фактолар бойынша толеранттық ауқымы кең организмдер.

 

<question>Эврибионттарға қандай организмдер жатады:

<variant>Негізгі факторлардың көпшілігі бойынша толеранттылық ауқымы кең.

<variant>Тек судың тұздылығына ғана толеранттылық ауқымы кең.

<variant>Тек атмосфералық қысымға ғана толеранттылық ауқымы кең.

<variant>Тек азыққа байланысиы ғана толеранттылық ауқымы кең.

<variant>Негізгі факторлардың көпшілігі бойынша толеранттылық ауқымы тар организмдер.

 

<question>Экологиялық факторлардың көпшілігі бойынша толеранттылық ауқымы кең организмдер қалай аталады:

<variant>Эврибионтнттық.

<variant>Стенобионттық.

<variant>Продуценттер.

<variant>Консументтер.

<variant>Редуценттер.

 

<question>Экологиялық факторлардың көпшілігі бойынша толеранттылық ауқымы тар организмдер қалай аталады:

<variant>Стенобионттық.

<variant>Консументтер.

<variant>Продуценттер.

<variant>Эврибионттық.

<variant>Редуценттер.

 

<question>Шөлді аймақ жағдайында өсімдіктер үшін төменде келтірілгендердің қайсысы шектеуші (лимиттеуші) фактор болып табылады:

<variant>Ылғалдылық.

<variant>Жел.

<variant>Ауаның химиялық құрамы.

<variant>Қауымдастықтың түрлік құрамы.

<variant>Атмосфералық қысым.

 

<question>Тропикалық орман басқа аймақтардың ормандарына қарағанда түрлерге әлдеқайда бай, себебі:

<variant>Тропикалық ормандарда абиотикалық факторлардың мөлшері өте қолайлы үйлескен

<variant>Тропикалық ормандарда түр ішіндік бәсекелестік болмайды.

<variant>Тропикалық ормандарда қатаң түр аралық бәсекелестік болмайды.

<variant>Тропикалық ормандар антропогендік ықпалға ұшырамаған.

<variant>Тропикалық ормандарда жыртқыштар жоқ.

 

<question>Мұхиттың терең қабаттарына тіршіліктің таралуын абиотикалық факторлардың қайсысының шектеу ықтималдылығы жоғарылау:

<variant>Жарық пен оттегінің жетіспеушілігі.

<variant>Ерітілген көмірқышқыл газы мен азот.

<variant>Судың қысымы мен тұздылығы.

<variant>Үлкен тереңдіктегі ағыстар мен мұхит табанының бедері.

<variant>Органикалық қалдықтардың көптігі.

 

<question>Келтірілген экологиялық фактолардың қайсысы тропикалық ормандағы шөптесін өсімдіктердің тіршілігін шектейді:

<variant>Жарықтың жетіспеушілігі.

<variant>Ауаның құрамы.

<variant>Жел.

<variant>Жауын-шашын мөлшері.

<variant>Ірі организмдер қауымдастығының түр құрамы.

 

<question>Өсімдіктер мен жануарлардың көптеген түрлерінің шөлді аймақтарға таралуын шектейтін негізгі фактор:

<variant>Жыл бойында түсетін жауын-шашын мөлшері.

<variant>Күшті желдер.

<variant>Аудан бірлігіне келетін күн радиациясының мөлшері.

<variant>Бәсекелес түрлердің қарсыласуы.

<variant>Ауанық химиялық құрамы.

 

<question>Эндемиктер қатарына жататын түрлер:

<variant>Шектеулі ғана географиялық ауданда тіршілік ететін түрлер.

<variant>Әртүрлі физикалық және химиялық факторлардың әсеріне төзімді түрлеп.

<variant>Сусымылы құмдардың арасында тіршілік етуге бейім түрлер.

<variant>Су түбіндегі жоғарғы сатыдағы жасыл өсімдіктерге бекініп тіршілік ететін организмдер.

<variant>Барлық құрлықтарда (континенттерде) тіршілік ететін түрлер.

 

<question>Өсімідік жапырақтарында күн сәулесінің әсерімен қандай процесс жүреді:

<variant>Фотосинтез.

<variant>Органиқалық заттардың ыдырауы.

<variant>Тыныс алу.

<variant>Ақуыздардың синтезі.

<variant>Мутациялар.

 

<question>Төменде келтірілгендердің қайсысы абиотикалық факторларға жатады:

<variant>Судың ағыс жылдамдығы мен температурасы.

<variant>Жыртқыштық және паразитизм.

<variant>Комменсализм және мутуализм.

<variant>Бәсекелестік және нейтрализм.

<variant>Жәндіктердің өсімдіктерді тозаңдандыруы.

 

<question>Шөлдік экожүйенің биотикалық факторларына не жатады:

<variant>Жантақ өсімдігі.

<variant>Ауа температурасы.

<variant>Топырақтың қышқылдық реакциясы.

<variant>Жел.

<variant>Тәуліктің жарық бөлігінің ұзақтығы.

 

<question>Толеранттық заңына сәйкес:

<variant>Организмдер, әсер етуші экологиялық факторлар мөлшерінің белгілі бір аралықтарында ғана тіршілік ете алады.

<variant>Негізгі экологиялық факторлардың мөлшері организм қажеттігінің минималды мөлшеріне тең болған жағдайда организм тіршілік ете алмайды.

<variant>Негізгі экологиялық факторлардың мөлшері организм қажеттігінің минималды мөлшеріне тең болған жағдайда организм өсіп-өркендейді.

<variant>Барлық экологиялық факторлардың мөлшері организм қажеттігінің оңтайлы мөлшеріне тең болған жағдайда ғана организмдер тіршілік ете алады.

<variant>Барлық экологиялық факторлардың мөлшері организм қажеттігінің максималды мөлшеріне тең болған жағдайда ғана организмдер тіршілік ете алады.

 

<question>Қандай түрлер космополит болып есептеледі:

<variant>Барлық құрлықтарда (континенттерде) тіршілік ететін түрлер.

<variant>Адам тұрағының маңынан өздері үшін өте қолайлы жағдай тапқан түрлер.

<variant>Аридті (шөлді) жерлерде тіршілік ете алатын түрлер.

<variant>Қоршаған орта температурасының қоңырсалқын болғанын қалайтын түрлер.

<variant>Биік таулы жерлерде тіршілік ететін түрлер.

 

<question>Организмдердің қандай реакциялары фотопериодизммен байланысты емес:

<variant>Жануарлардың тәбеті (аппетиті).

<variant>Жануарлардың түлеуі.

<variant>Жыл құстарының көшіп-қонуы (миграциясы).

<variant>Жануарлардың көбеюі.

<variant>Өсімдіктердің тұқымдарының өніп шығуы.

 

<question>Жерде тіршіліктің абиогендік жолмен пайда болуы туралы ілімнің негізін салған ғалым:

<variant>Ч. Дарвин.

<variant>В.и. Вернадский.

<variant>А.тенсли.

<variant>Д.и. Менделеев.

<variant>А. Опарин.

 

<question>Табиғи ортаның абиотикалық факторларына жататын мыналар (неғұрлым дұрыс жауапты таңдап алыңыз):

<variant>Судың тұздылығы және минералдық элементтердің құрамы.

<variant>Орман экожүйесінің фаунасы, флорасы және топырағының химиялық құрамы.

<variant>Өсімдіктер қауымдастығының құрамы, температура және жарық.

<variant>Фитопланктон және судың минералдық элементтерінің құрамы.

<variant>Сулық экожүйедегі тірі организмдердің жиынтығы.

 

<question>Табиғи ортаның биотикалық факторларына жататын мыналар (неғұрлым дұрыс жауапты таңдап алыңыз):

<variant>Ормандық экожүйенің флорасы.

<variant>Жер бедері (рельеф).

<variant>Жер бедері (рельеф) және ормандық экожүйенің флорасы.

<variant>Сулық экожүйенің тереңдігі және зоопланктон.

<variant>Сулық экожүйенің температуралық режимі және сондағы организмдердің түр құрамы.

 

<question>Популяция дегеніз, бұл:

<variant>Бір түрге жататын, белгілі бір ортақ кеңістікті мекендеп, өзара еркін шағылыса алатын және биотикалық қауымдастықтың құрамдас бөлігі ретінде қызмет атқаратын организмдердің тобы.

<variant>Бөтен түрлерге жататын, белгілі бір ортақ кеңістікті мекендеп, биотикалық қауымдастықтың құрамдас бөлігі ретінде қызмет атқаратын организмдердің тобы.

<variant>Белгілі бір ортақ кеңістікті мекендеп, биотикалық қауымдастықтың құрамдас бөлігі ретінде қызмет атқаратын, бір табынға жататын организмдердің тобы.

<variant>Белгілі бір ортақ кеңістікті мекендеп, биотикалық қауымдастықтың құрамдас бөлігі ретінде қызмет атқаратын, бір үйірге жататын организмдердің тобы.

<variant>Белгілі бір ортақ кеңістікті мекендеп, биотикалық қауымдастықтың құрамдас бөлігі ретінде қызмет атқаратын, бір ұяға жататын организмдердің тобы.

 

<question>Түрдің ең шағын (элементар) бірлігі, бұл:

<variant>Популяция.

<variant>Дара организм (особь).

<variant>Қарама-қарсы жынысты екі организм.

<variant>Саны шектеулі организмдер тобы.

<variant>Организмдердің аудан бірлігіне келетін орташа саны.

 

<question>Популяция саны дегеніміз, бұл:

<variant>Популяция құрамындағы дара организмдердің жалпы саны.

<variant>Популяция құрамындағы әртүрлі жынысты дара организмдердің ара салмағы.

<variant>Аудан бірлігіне шаққандағы дара организмдердің орташа саны.

<variant>Популяция құрамындағы әртүрлі жастық топтарға жататын органимдердің саны.

<variant>Бір аналықтың бүкіл өмірі бойында берген ұрпақтарының саны.

 

<question>Популяция тығыздығы дегеніміз, бұл:

<variant>Организмдердің аудан немесе көлем бірлігіне шаққандағы орташа саны.

<variant>Популяция құрамындағы дара организмдердің жалпы саны.

<variant>Популяция құрамындағы әртүрлі жынысты дара организмдердің ара салмағы.

<variant>Популяция құрамындағы әртүрлі жастық топтарға жататын органимдердің саны.

<variant>Әрбір аналықтың бүкіл өмірі бойында берген ұрпақтарының саны.

 

<question>Қандай популяцияларда пострепродуктивтік жастағы организмдер популяцияның басым бөлігін құрайды:

<variant>Саны кеміп келе жатқан популяцияларда.

<variant>Шапшаң өсіп келе жатқан популяцияларда.

<variant>Саны біршама тұрақталған популяцияларда.

<variant>Санының өзгеруінде айқын заңдылық байқалмайтын популяцияларда.

<variant>Өсу жылдамдығы нольге тең популяцияларда.

 

<question>Қандай популяцияларда репродуктивтік жастағы организмдер популяцияның басым бөлігін құрайды:

<variant>Шапшаң өсіп келе жатқан популяцияларда

<variant>Саны біршама тұрақталған популяцияларда.

<variant>Саны кеміп келе жатқан популяцияларда.

<variant>Санының өзгеруінде айқын заңдылық байқалмайтын популяцияларда.

<variant>Өсу жылдамдығы нольге тең популяцияларда.

 

<question>Аудан немесе көлем бірлігіне шаққандағы дара организмдердің орташа саны нені көрсетеді:

<variant>Популяция тығыздығын.

<variant>Түр әралуандылығын.

<variant>Популяцияның өсімталдығын.

<variant>Популяция санын.

<variant>Популяцияның өсу жылдамдығын.

 

<question>Популяция гомеостазисы дегеніміз, бұл:

<variant>Популяция санының белгілі бір деңгейде сақталуы.

<variant>Популяцияның өсімталдығының төмендеуі.

<variant>Популяция санының өсуі.

<variant>Популяция санының реттелуі.

<variant>Популяцияның қоршаған ортамен әсерлесуі.

 

<question>Популяцияның динамикалық сипаттамаларына не жатады:

<variant>Популяцияның туылымы, өлім-жітімі.

<variant>Популяцияның жыныстық және жастық құрамы.

<variant>Популяцияның экологиялық қуысы.

<variant>Дара организмдердің кеңістікте орналасуы.

<variant>Организмдердің саны мен тығыздығы.

 

<question>Популяцияның статикалық сипаттамаларына не жатады:

<variant>Популяция саны, популяция тығыздығы.

<variant>Популяцияның туылымы, өлім-жітімі.

<variant>Тірі қалу мөлшері.

<variant>Популяцияның өсу жылдамдығы.

<variant>Популяцияның лездік өсім жылдамдығы.

 

<question>Популяциядағы уақыт бірлігі ішінде дүниеге келген дара организмдер саны қалай аталады:

<variant>Популяцияның туылымы.

<variant>Популяция