Дискуссия.Мұғалімнің кіріспе сөзі:
Егер жауаптар оқытушыны қанағаттандырмаса, өзі толық дұрыс жауапты береді. Сөз сонын қорытындылайды: -сұрақты талқылау деңгейін және оның терең түсінуі мен игеруін бағалайды; игерілмеген, талқыланбаған сұрақтар бойынша өздік жұмысқа тапсырмалар береді. 6. Әдебиет: Негізгі әдебиет: 1.Кенесариев Ү.И. Экология және халық денсаулығы: учебник / Ү. И. Кенесариев, Н.Ж Жакашов. - Алматы: Эверо, 2009. - 250 с.: ил. 2.Оспанова Г.С. Экология: учебник / Г. С. Оспанова, Г. Т. Бозшатаева. - 2-е изд. - Алматы, 2009. - 405 б. 3.Бейсенова Р.Р. Экология және тұрақты даму пәнінен лекциялар жинағы. Алматы: «Эверо», 2012 ж.-146 с. 4.Жатқанбаев Ж.Ж. Экология негіздері. Оқулық: учебник / Ж. Ж. Жатқанбаев. - Алматы: Зият, 2004. - 210 с. 5.Алишева, Куляш. Экология.: учебник / К. Алишева. - [б. м.]: НАS, 2006. - 303 с.: ил 6.Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау: учебное пособие / Ұ. Б. Асқарова. - Алматы: Заң әдебиеті, 2007. - 90 с. 7.Иванов В.П. Общая и медицинская экология.: учебник / В. П. Иванов, О. В. Васильева, Н. В. Иванова; ред. В. П. Иванова. - Ростов н/Д: Феникс, 2010. - 507 с.: ил 8. Миркин Б.М., Наумова Л.Г. – Устойчивое развитие, вводный курс – Логос. Москва – 2006. Қосымша: 1.Экология: учебник / ред. В. В. Денисов. - Изд. третье, исправл. и допол. - Ростов н/Д; М.: Издательский центр"МаРТ", 2006. - 768 с. 2.Коробкин В.И. Экология: учебник / В. И. Коробкин, Л. В. Передельский. - 12-е изд., доп. и перераб. - Ростов н/Д: Феникс, 2007. - 602 с. - (Высшее образование) 3.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек: учебное пособие / Ю. В. Новиков. - 3-е изд., испр. и доп. - М.: ФАИР-ПРЕСС, 2005. - 729 с. 4.Концепция экологической безопасности РК, Астана, 2002. 5.Доклад конференции 00Н по окружающей среде и устойчивому развитию, Рио-де-Жанейро, 1992. Том 1, Нью_Йорк,1993. 6.Экологический кодекс РК, Астана 2007. 7.Марфенин Н.Н. Концепция устойчивого развития» в развитии / Россия в окружающем мире: 2002 (Аналитич кий ежегодник) 8.Пивоваров Ю.П. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене и основам экологии человека: учеб. пособие для студ.высш. учеб.заведений / Пивоваров Ю.П., Королик В.В. - 2-е изд., испр. и доп. - М.: Издательский центр "Академия", 2006. - 512 с 9.Әлібеков А.С. Жалпы экология атауларының түсіндірме сөздігі: словарь / А. С. Әлібекова, З. К. Тоқмолдаева, С. С. Әлібеков; ред.: Ү. И. Кенесариев, Н. Ж. Жакашов. - Алматы: ТОО"ЭВЕРО", 2010. - 144 с. 10.Әлібеков А.С. Жалпы экология атауларының түсіндірме сөздігі: словарь / А. С. Әлібеков, З. К. Тоқмолдаева, С. С. Әлібеков. - Алматы: Эверо, 2009. - 142 с.: ил 11.Қуатбаев А.Т. Экология пәнінен практикум: учебное пособие / А. Т. Қуатбаев. - Алматы, 2006. - 172 с. - (Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі) 12.Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау: 4000-ға жуық термин.: словарь. - Алматы: Мектеп, 2002. - 389 б. 13.Шилов И.А. Экология: учебное пособие / И. А. Шилов. - 4-е изд., стериотип. - М.: Высшая школа, 2003. - 512 с. 14.Экологиялық энциклопедия. - Алматы, 2007. - 302 б. 15.Экология человека Ю.А. Габов Караганда, 2012. 7. Бақылау: Тест-бақылау:
1. Популяция тығыздығы, бұл -? 1. аудан немесе көлем бірлігіне сай келетін даралар саны 2. белгілі бір уақыт аралығында өлімге ұшыраған даралар саны 3. белгілі бір уақыт аралығында дүниеге келген даралар саны 4. белгілі бір уақыт аралығында дүниеге келген және өлімге ұшыраған даралар саны 5. барлық аталғандар 2. Популяция,бұл -? 1. белгілі бір уақыт аралығында өлімге ұшыраған даралар саны 2. бір түрге жататын, нақты ареалды мекендейтін даралар тобы 3. белгілі бір уақыт аралығында дүниеге келген даралар саны 4. белгілі бір уақыт аралығында дүниеге келген және өлімге ұшыраған даралар саны 5. барлық аталғандар 3. Популяцияның кеңістікте таралу типтері,бұл -? 1. органикалық, хаосты, топты 2. хаосты, біркелкі, жүйелі 3. кездейсоқ, бірқалыпты, топтық 4. топтық, органикалық, логистикалық 5. дұрыс жауап жоқ 4. Популяцияның статистикалық көрсеткіштеріне не жатады? 1. жастық құрылымы, туылу көрсеткіші, жыныстық құрылымы 2. жастық құрылымы, өлім көрсеткіші, жыныстық құрылымы 3. туылу көрсеткіші,өлім көрсеткіші, өсім темпі 4. дұрыс жауап жоқ 5. саны, тығыздығы, биомассасы 5. Популяцияның динамикалық көрсеткіштеріне не жатады? 1. жастық құрылымы, туылу көрсеткіші, жыныстық құрылымы 2. жастық құрылымы, өлім көрсеткіші, жыныстық құрылымы 3. туылу көрсеткіші,өлім көрсеткіші, өсім темпі 4. дұрыс жауап жоқ 5. саны, тығыздығы, биомассасы 6. Популяциядағы даралардың жылдам көбейіп (жоғары өнімділік, ұрпақтардың қысқа мерзімде тез алмасуы), кең таралуы; мұндай популяциялар бәсекеге төзімсіз болып келеді; олардың өсу көбею жылдамдығы тығыздыққа еш тәуелсіз; Даралардың пішіні өте ұсақ болып келеді және өмір жастары қысқа. Қандай стратегиялық даму көрсетілген? 1. R -стратегия 2. K - стратегия 3. М - стратегия 4. L - стратегия 5. F - стратегия 7. Бәсекеге қабілетті даралардан тұратын және баяу көбейетін популяциялар; популяцияның көбею жылдамдығы оның тығыздығына тәуелді; Мұндай популяциялар кеңістікте баяу тарап, тұрғылықты мекен таңдауға тырысады, пішіндері әлдеқайда үлкен және өмір жасы ұзақ болып келеді.. Қандай стратегиялық даму көрсетілген? 1. R -стратегия 2. K - стратегия 3. М - стратегия 4. L - стратегия 5. F - стратегия 8. Олли принципінің тұжырымдамасы? 1. экологиялық талаптары бір әр түрге жататын популяциялар бір қоймада ұзақ уақыт бірге тіршілік ете алмайды 2. Әр популяцияға қоршаған ортаның абиотикалық факторларының шектеуші минимум және максимум көрсеткіштері болады 3. Әр популяцияның өзінің оптималды массасы, тығыздығы және саны болады 4. Дұрыс жауап жоқ 5. Жылы аймақтағы популяцияның суық аумақтағы туыстас популяциясына қарағанда денесінің шығыңқы бөліктері ауданы жағынан үлкендеу болып келеді. 9. Гаузе принципінің тұжырымдамасы? 1. экологиялық талаптары бір әр түрге жататын популяциялар бір қоймада ұзақ уақыт бірге тіршілік ете алмайды 2. Әр популяцияға қоршаған ортаның абиотикалық факторларының шектеуші минимум және максимум көрсеткіштері болады 3. Әр популяцияның өзінің оптималды массасы, тығыздығы және саны болады 4. Дұрыс жауап жоқ 5. Жылы аймақтағы популяцияның суық аумақтағы туыстас популяциясына қарағанда денесінің шығыңқы бөліктері ауданы жағынан үлкендеу болып келеді.
10. Аллен-Бергман ережесінің тұжырымдамасы? 1. экологиялық талаптары бір әр түрге жататын популяциялар бір қоймада ұзақ уақыт бірге тіршілік ете алмайды 2. Әр популяцияға қоршаған ортаның абиотикалық факторларының шектеуші минимум және максимум көрсеткіштері болады 3. Әр популяцияның өзінің оптималды массасы, тығыздығы және саны болады 4. Дұрыс жауап жоқ 5. Жылы аймақтағы популяцияның суық аумақтағы туыстас популяциясына қарағанда денесінің шығыңқы бөліктері ауданы жағынан үлкендеу болып келеді.
1.Тақырып №4, аталуы:«Бірлестіктер экологиясы – синэкология. Биоценоз, биогеоценоз және экожүйе туралы түсініктер. Экожүйеде түр аралық байланыстың негізгі формалары (нейтрализм, комменсализм, протокооперация, мутуализм, жыртқыштық паразитизм)». 2. Мақсаты:Қоғамның және табиғаттың тұрақты дамуының негізгі заңдылықтары туралы жалпы түсініктерді қалыптастыру. 3. Оқытудың міндеттері: o Студент білу керек: энергия ағымының тірі ағзалар арқылы және заттар айналымы арқылы заңдылықтары, экожүйелер мен бүкіл биосфераның функционирлеуі;; o Студент істей білуі керек:тірі ағзалар мен қоршаған орта арасындағы өзара қарым – қатынас заңдылықтары туралы алған білімдерін тәжірибелік іс- әрекетте тұрақты дамуды сақтау мақсатында қолдану. 4. Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе, туралы түсініктер. 2.Экожүйедегі түр аралық байланыстардың негізгі формалары (нейтрализм, комменсализм, протокооперация және т.б.) 3.Түр аралық бәсекелестік. 5. Сабақ беру және оқыту әдістері:
|
