Сыйақы бойынша шегерімдер қалай есептелінеді?

1. Сыйақы шегерімі Кодекс/ң ережелеріне сәйкес жүргізіледі.

Осы баптың мақсатына орай мыналар сыйақылар б.т: 1) осы Кодекстің айқындалған сыйақылары; 2) өзара б/сты тараптар арасындағы кредит (қарыз) шарты б/нша тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл); 3) өзара б/сты тарапқа кепілдік үшін төлемақы.

2. Сыйақыны шегеру мынадай формула б/нша есептелетін сома шегінде жүргізіледі:

(А+Д)+(ЖК/МС)*(ШК)*(Б+В+Г),

мұнда: А - Б, В, Г, Д көрсеткіштеріне енгізілген соманы қоспағанда, осы баптың 1-тармағында айқындалған сыйақы сомасы; Б - Д көрсеткішіне енгізілген соманы қоспағанда, өзара байланысты тарапқа төленетін сыйақы сомасы; В - Б көрсеткішіне енгізілген соманы қоспағанда, осы Кодекске сәйкес айқындалатын жеңілдікті салық салынатын мемлекетте тіркелген тұлғаларға төленетін сыйақы сомасы; Г - В көрсеткішіне енгізілген соманы қоспағанда, кепілдіктерді, кепілгерлікті немесе қамтамасыз етудің өзге нысанын орындаған жағдайда депозитке немесе қамтамасыз етілген кепілдікке, кепілгерлікке немесе өзара байланысты тараптардың қамтамасыз етуінің өзге нысанына берілген қарыздар бойынша тәуелсіз тарапқа төленетін сыйақы сомасы; Д – ҚР/нда құрылған кредиттік серіктестік беретін кредиттер (қарыздар) үшін сыйақы сомасы; ШК - шекті коэффициент; ЖК - жеке капиталдың орташа жылдық сомасы; МС - міндеттемелердің орташа жылдық сомасы.

А, Б, В, Г, Д сомаларын есептеу кезінде құрылысқа алынған және құрылыс кезеңіне есепке жазылған сыйақылар алып тасталады.

Өзара б/сты болып табылмайтын тарап осы баптың мақсатына орай тәуелсіз тарап деп танылады.

1) жеке капиталдың орташа жылдық сомасы есепті салық кезеңінің әрбір айының соңындағы жеке капиталдың орташа арифметикалық сомасына тең. Жеке капиталдың орт. жылдық сомасының теріс мәні осы баптың мақсаты үшін нөлге тең деп танылады;

2) міндеттемелердің орташа жылдық сомасы есепті салық кезеңінің әрбір айындағы міндеттемелердің орташа арифметикалық ең көп сомасына тең. Міндеттемелердің орташа жылдық сомасын есептеу кезінде мыналар:

салықтар, алымдар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер;

қызметкерлердің жалақысы және өзге де табыстары;

өзара байланысты тараптан алынатын табыстарды қоспағанда, болашақ кезеңдердің табыстары;

сыйақылар мен комиссиялар;

дивидендтер бойынша есепке жазылған міндеттемелер есеп-қисапқа алынбайды;

3) шекті коэффицент қаржылық ұйымдар үшін - 7-ге, өзге заңды тұлғалар үшін 4-ке тең.

4. Резидент емес заңды тұлғаның ҚР/ндағы тұрақты мекемесінің жеке капиталы/ң сомасы тұрақты мекеменің активтері мен міндеттемелері арасындағы айырма ретінде айқындалады.

Бұл ретте, резидент емес заңды тұлғаның ҚР/ндағы тұрақты мекемесінің жеке капиталының сомасы осы тармақтың қолданылу мақсатына орай осы тұрақты мекеме оқшауландырылған және жеке заңды тұлға болғандай және өзі тұрақты мекемесі болып табылатын резидент емес заңды тұлғадан тәуелсіз әрекет ететіндей түрде қарастырылады.

 

24. Төленген күмәнді міндеттемелер бойынша шегерімдер қашан пайда болады?

Төленген күмәнді міндеттемелер бойынша шегерім.Егер салық төлеуші бұрын табыс деп танылған күмәнді міндеттемелерді кредит берушіге төлесе,онда жүргізілген төлемнің шамасында шегерім жасауға жол беріледі.Мұндай шегерім төлем жасалған салық кезеңінде бұрын табысқа жатқызылған шама шегінде жүргізіледі.Осы бапта көзделген шегерімдерге жатқызу тәртібі бұрын табыс деп танылған міндеттемелерді төлеген жағдайда да қолданылады. Күмәнді қарыз талабы бойынша шегерім тиісті құжаттармен расталса және ол бухгалтерлік есепте көрсетілсе ғана жасалады. Күмәнді қарыз талабы – негізінен Қазакстан Республикасының заңды тұлғалары және жеке кәсіпкерлері көрсеткен қызметінің, атқарған жұмысының, сатқан тауарының нәтижесінде шығатын талап; сондай-ақ ҚР/да тұрақты ұйымдар арқылы қызметін жүзеге асырып жүрген заңды тұлға-резидент еместердің де және үш жылға дейін талабын қанағаттандырмаған кезде н/е ҚР/ң заңына сәйкес салық төлеуші-дебиторларды банкрот деп таныған жағдайда шығады.

Күмәнді талаптар б/ша шегерім.1.Күмәнді талаптар деп заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлерге,сондай-ақ тұрақты мекеме,филиал,өкілдік арқылы ҚР/да қызметін ж.а/н резидент емес заңды тұлғаларға тауарлар өткізу,жұмыстар орындау, қызметтер көрсету нәтижесінде туындаған және туындаған кезден бастап 3жыл ішінде қанағаттандырылмаған талаптар танылады.Өткізілген тауарлар, орындалған жұмыстар,көрсетілген қызметтер б/ша туындаған ж/е салық төлеуші-дебиторды ҚР/ң заңнамасына с/с банкрот деп тануға б/ты қанағаттандырылмаған талаптар да күмәнді талаптар б.т.2.Осы Кодекске с/с күмәнді деп танылған талаптар шегерімге жатады.

Салық төлеуші/ң күмәнді талаптарды шегерімге жатқызуы бір мезгілде мынадай талаптар сақталған кезде жүргізіледі.1)талаптар туындауын растайтын құжаттардың болуы; 2)шегерімдерге жатқызу кезінде бухгалтерлік есепте талаптардың көрсетілуі не осындай талаптарды алдыңғы кезеңдердегі бухгалтерлік есептегі шығыстарға жатқызу.3.Дебитор банкрот деп танылған жағдайда, көрсетілген құжаттардан басқа,оған қосымша конкурстық іс жүргізудің аяқталғаны туралы сот ұйғарымы көшірмесінің болуы қажет.Салық төлеуші жоғарыда көрсетілген шарттар сақталған кезде,конкурстық іс жүргізу аяқталғаны туралы сот ұйғарымы күшіне енген салық кезеңінің қорытындылары б/ша күмәнді талаптың сомасын шегерімге жатқызуға құқылы.4.Күмәнді талаптар бұрын тауарлар өткізуден,жұмыстар орындаудан,қызметтер көрсетуден түсетін табыс деп танылған табыстың мөлшері шегінде шегерімге жатқызылады.