Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті
Казахский Экономический университет им. Т. Рыскулова
Инженерлік-экономикалық факультет
Табиғатты пайдалану экономикасы» кафедрасы
ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(СИЛЛАБУС)
ДҮНИЕТАНЫМНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТЕРІ» пәні
В060800 «ЭКОЛОГИЯ» мамандығы
Оқыту нысаны
Күндізгі оқыту
Барлық кредит саны
Курс
Семестр
Емтихан (семестр)
Барлық сағаттар,
Соның ішінде:
Лекциялар (сағаттар)
Практикалық (сағаттар)
СОӨЖ (сағаттар)
СӨЖ (сағаттар)
АЛМАТЫ, 2014 ж.
1.
Оқытушы туралы мәлі-меттер:
«Табиғатты пайдалану экономикасы» кафедрасының доценті, х.ғ.к. Рыскиева Гүльбаршын Әлібайқызы, ұстаздық еңбек өтілі 27 жыл.
2.
Байланысу телефоны:
Кафедра: «Табиғатты пайдалану экономика-сы», 327 бөлме. Жұмыс телефоны: 377-19-83, үй телефоны: 240-22-20, ұялы тел: 87772718090.
3.
Пән пререквизиттері:
Орта мектеп бағдарламасы «Биология», «Физика», «Химия».
4.
Реквизиттен кейінгі пән-дер:
Бұл пәндерді игергеннен кейін келесі пәндерді үйренуге болады: экологиялық химия, био-химия, қоршаған орта туралы ілім, геохимия және биогеохимия мен экотоксикология.
5.
Пәнді сипаттау:
Ғылымды, соның ішінде химияны қолданбай қәзіргі өндірістің, ауыл-шаруашылығының дамуы мүмкін емес. Іргелі ғылми-жаратылыс ғылымдарының бірі бола отырып, химия әлемдік материалды, оның даму заңдарын зерттейді. Химияны үйрену барысында диа-лектикалық-материалдық дүниетаным қалып-тасады, тұтасынан әлемдік ғылми көзқарас пайда болады. Химияны үйренуде материя мен оның қозғалыс формалары, химиялық қосылыстардың өзгеру механизмдері, химия-лық қосылыстардың қасиеттері мен олардың қәзіргі техникада қолданылуы туралы мәлі-меттер алуға мүмкіндік туады.
6.
Пәнді үйрену мақсаты:
Курстың мақсаты болашақ мамандарға жалпы қоршаған орта – литосфера, гидросфера, атмо-сфера химиясы туралы көзқарасты қалып-тастыру және атом құрлысы квантомеха-никалық теориясы, химиялық термодинамика, қәзіргі химиялық байланыс теориясы сияқты химияның негізгі бөлімдерін игеру.
7.
Пәнді оқыту міндеттеріне:
─студенттерге химиялық заттардың құрлысы мен қасиеттері, химиялық процестердің, реак-циялардың жүру заңдылықтары туралы көзқа-расты қалыптастыру;
─химияның теориялық түсініктерін ойлау қабі-летін арттыру;
─тәжірибелерді талдауға, бақылауға және оларға негізделген қорытынды жасауға үйрету;
─химиялық элементерді зерттеуде студенттің теориялық білімді қолдана білуі;
─аймақтық химиялық ластануды бағалай білуі.
8.
Пәннің құзыреттілігі
Студенттер пәнді игеру барысында білуі керек: қоршаған ортаның ластануының жалпы заңдылықтарын, өзекті экологиялық сипат-тағы мәселелерді, оны шешу жолдары мен ластанудың алдын алуды.
Жасай білуі тиіс: табиғатты қорғау шара-ларының тиімділігін есептеу, тұрақты дамудың принциптерін пайдалану.
Меңгеруі тиіс: экологиялық дамудың теория-лық және қолданбалы аспектілерін, экология-лық мәліметтерді жинау, өңдеу және талдау.
9. Тақырыптық-күнтүзбелік жоспар:
№
п/п
Тақырыптың аты
Сағат саны
Күндізгі бөлім
Барлығы
Лекция
Практика
СОӨЖ
СӨЖ
1.
Кіріспе.1. Дүниетанымның мәні және оның түрлері, типтері, қызметтері.
2.
Қазіргі жаратылыстану туралы жалпы көзқарастар. Жаратылыстану дамуының негізгі кезеңдері
3.
Жаратылыстанудың тарихы.Синерге-тика жаратылыстанудың фундаменталь-ді саласы.
4.
Жаратылыстанудың физикалық принциптері мен концепциялары.
5.
Жаратылыстанудың физикалық принциптері мен концепциялары (жалғасы).
6.
Астраномия концепцияларына жалпы сипаттама.
7.
Жаратылыстанудағы химиялық концеппциялар.
8.
Химиялық концепциялардың жалғасы
9.
Химиялық процестердің энергетикасы және бағыты. Геология ғылымы.
10.
Жаратылыстанудың биологиялық принциптер мен концепциялары.
11.
Бактерия клеткаларының құрылысы.
12.
Эволюция теориясы.
13.
Табиғатты сипаттаудың фундаменталь-дық саласы. Жер бетіндегі тіршілік тарихының негізгі бөлшектері мен кезеңдері.
14.
Жер туралы ғылымдар.
15.
Жаратылыс ғылымдары және экология.
Барлығы:
10. Лекция жоспары және практикалық жұмыс тапсырмалары:
Лекция сұрақтары
Практикалық
жұмыс
тапсырмалары
1.
Кіріспе.1Дүниетанымның мәні және оның түрлері, типтері, қызметтері.
2. Қазақ дүниетанымының даму ерекшеліктері.
3. Философия дүниетаным ретінде.
Жылу құбылыстары-ның экологиялық аспектері
2.
1. Жаратылыстану ұғымы жаратылыстану курсының мақсаты мен міндеті.
2.Қазіргі жаратылыстанудың негізгі сипаттық белгілері.
3. Қазіргі жаратылыстану принциптері.
4. Жаратылыстану ғылымдарына Птоломей, Евклид, Гипократ, Аристотельдің қосқан үлестері.
5. Ғылыми төңкерістер.
Парниктік эффект және оның салдарлары
3.
1. Жаратылыстану ғылымынның зерттеу объектісі.
2. Ғылыми танымның әдіс-тәсілдері.
3. Жаратылыстанудың даму кезеңдері
4. Мегадүние жайлы концепцепциялары.
5. Синергетика концепциясы мен дамуы. 6. Глобольды эволюционизм принципі. 7.Синергетика – материяның өздігінше ұйымдасу принципі.
жалғасы
1. Заттың құрамы (элементтік, молекулалық).
2. Молекулалардың құрылымы.
3. Нәтижесінде осы заттар алынатын химиялық реакцияның термодинамикалық және кинетикалық шарттары.
4. Заттың құрылымының деңгейі.
Отын энергиясы. Жанған отынның салыстырмалы жылуы.
6.
1. Астрономиялық қашықтық өлшеу бірлігі. 2. Астрономиялық масштабтағы құрылымның деңгейі. 3. Жердің құрылысы мен эволюциясы.
Отынның салыстырмалы жану жылуын бағалау.
7.
1. Химия ғылымы, оның міндеттері, шешу тәсілдері.
2.Периодтық заң және Мендельевтің химиялық элементтерінің периодтық жүйесі.
3. Химия ғылымдарының даму кезеңдері.
Іштен жанатын қозғағыш
8.
Химиялық концепциялардың жалғасы
Жылу қозғағыштар және оның экология-лық проблемалары
9.
1. Ұлы химиялық жаңалықтар. 2. Геология ғылымы немесе жер туралы мәлімет. 3. Тау жыныстары мен минералдар.
Жылу қозғағыштары-ның пайдалы әсер коэффициенті
10.
1.Биология концепциясының дамуы. 2.Биологияның даму құрылысы. 3.Адамның тарихи дамуының биологиясы.
Жылу қозғағыштары-ның пайдалы әсер коэффициентін анықта-уға есептер шығару
1.Эволюция процесінің ұғымы.
2.Жерде өмірдің пайда болу концепциялары.
Мұнай және оның өңдеу продуктылары
13.
1. Жер бетіндегі тіршіліктің пайда болуы.
2. Тіршіліктің пайда болуы жөніндегі теориялар.
3. Биохимиялық эволюция және тіршіліктің пайда болуы.
4. Органикалық дүниенің даму тарихы.
5. Протеразой заманы.
Бензин мысалында отынның сапасы
14.
1. География – географияның пәні мен міндеттері.
2. Геохромологиялық шкала.
«Атмосфера және оны қорғау» тақырыбына конференция
15.
1. Өсімдіктер үшін қоректік заттардың маңызы.
2. Өсімдіктер топырақ қабатынан сіңірген минералдық заттарының көбі.
11. СӨЖ-ғы тапсырмаларды орындау және өткізу тәртібі:
№№
Тапсырма тақырыбы
Бақылау түрі
Өткізу уақыты
(апта)
1.
1. Атмосфераға тасталымдарға экологиялық тұрғыдан көзқарастар;
2. Суға тасталымдарға экологиялық тұрғыдан көзқарастар;
3. Топырақтың ластануына экологиялық тұрғыдан көзқарастар.
Презентация
7 апт.
2.
1. Мұнаймен ластануға экологиялық тұрғыдан көзқарастар;
2. Табиғатты пайдалануға экологиялық тұрғыдан көзқарастар,
3. «Үшінші әлем» елдерінің проблемалары.
Баяндама
14 апт.
12. СОӨЖ –ғы тапсырмаларды орындау және өткізу тәртібі:
№№
Сабақ тақырыбы
Өткізу түрі
Өткізу аптасы
(сағ.)
1.
1.Жалпы жаратыластану туралы көзқарастар: а).Жаратылыстану және қоршаған дүниенің динамизмі; в). Ғылымның анықтамасы және мақсаттары; с).Жаратылыстанудың фундамен-тальдық және үстеме проблемалары.
2. Қазіргі заманғы жаратылыс-танудың – ғылыми бейнесінің жалпы көрінісі: а) Материяның құрылымдық деңгейі; в) Материя құрылысының атомистік концепциясы.
Реферат
2 апт.
2.
1. Жаратылыстану табиғат туралы бір тұтас ғылым: а) Жаратылыстану ұғымы; в) Жаратылыстанудың даму кезеңдері;
2. Жаратылыстанудың физикалық принциптер мен концепциялары: а) Жаратылыстанудың физикалық принциптермен тенденциялары; в) Табиғаттағы сипаттаудағы физикалық принциптері және концепциялары.
Баяндама
3 апт.
3.
1. Табиғатты сипаттаудың фундамен-тальдық саласы: а) Тіршіліктің түрлері мен деңгей-лері; в) Материя,қозғалыс, кеңістік және уақыт концепциялары турасында көзқарастар.
2. Физика жаратылыстанудың фундаментальді саласы: а) Қазіргі жаратылыстану дамуының тенденциялары; в) Физика концепциялары.
Реферат
4 апт.
4.
1. Жаратылыстанудың физикалық принциптері мен концепциялары: а) Кванттық механика; в) Қарапайым бөлшектер.
2. Эйнштейннің арнайы салыстыр-малық теориясы: а) Эйнштейіннің салыстырмалы теориясындағы кеңістік пен уақыт туралы тұжырымдар; в) Электромагниттік концепцияның дамуы; с) Макро, микро, мегаәлемнің арасындағы байланысы.
Презентация
5 апт.
5.
1. Астрофизиканың зерттеу бағыттары: а) Астрономияның негізгі объектілері; в) Күн жүйесінің пайда болуы;
2. Химия ғылымының зерттеу пәні. а) Жұлдыздардың құрылысы; в) Күн жүйесінің құралысы.
Презентация
6 апт.
6.
1. Химиялық концепциялардың даму: а) Химияның негізгі фундаменталь-дық заңдары; в) Химиялық процестердің энерге-тикасы және бағыты;
2. Химиялық процестердің энерге-тикасы және бағыты: а) Жаратылыстанудағы химиялық принцип тер мен концепциялары; в) Химиялық жүйелерде реакцияның жүргізудің реалды және абстракты мүмкіншіліктері.
Реферат
7 апт.
7.
1. Жаратылыстанудағы химия. Ұлы химиялық жаңалықтар: а) Химияның дамуының қандай концептуалдық деңгейлері бар; в).Катализатор дегеніміз не? д) Химиялық процестер мен химиялық системалар эволюциясы; с) Заттың химиялық құрамы мен қасиеттері жайлы ілімі:
2. Микродүниені түсіндірудің квант-тық – механикалық концепциясы: а) Атомдардың кварті моделі; в) Галактика құрылысы.
Реферат
8 апт.
8.
1. Жаратылыстанудың биологиялық принциптермен концепциялары: а) Биологиялық құбылыстар; в) Биологияның мәселелері.
2.Биологиялық құбылыстар:. а) Тіршіліктің түрлері мен деңгей-лері; в) Биологияның зерттеу пәні; д) Тірінің мәні оның негізгі белгілері; с) Биология пәні және оның құрылымы; е) Тіршіліктің пайда болу концепциялары.
Баяндама
9 апт.
9.
1. Бактерия клеткаларының құрылы-сы: а) Цитоплазма органоидтары; в) Микроорганизмдердің көбеюі; с) Көбею фазалары.
2. Биосфера туралы В.И. Вернадскийдің ілімі: а) Биосфера ұғымы мен құрамы; в) Биогиоценоздар ұғымы; с) Вернадский бойынша ноосфера туралы ұғым.
Баяндама
10 апт.
10.
1. Жер ғаламшар ретінде: а) Ғаламшар ретінде жердің жалпы сипаттамасы; в) Жердің формасы, мөлшері, салмағы, жер механизімі;
2. Жер бетіндегі тіршілік тарихының негізгі белгілері мен кезеңдері. а) Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы; в) Тіршіліктің пайда болуы жөніндегі теориялар.
Конспект
11 апт.
11.
1. Жер туралы ғылымдар: а) География – географияның пәні мен міндеттері; в) Геология, геология обьектілері және әдістері.
2. Жер қабаттары атмосфера және гидросфера: а) Литосфера жайлы түсінік; в) Биосфера туралы түсінік.
Конспект
12 апт.
12.
1. Жер қабаттары: атмосфера және гидросфера: а) Жердің атмосфера газды қабаты; в) Атмосфераны қорғау; д) Гидросфера сипатты; с) Гидросфераны қорғау.
2. Жер жасы және геологиялық жыл санау. а) Геодинамикалық процестер; в) Жер жасы геохранологиялық шкала.
Презентация
13 апт.
13.
1. Ғаламшар ретінде жердің жалпы сипаттамасы: а) Тау жыныстары; в) Жердің қыртысы.
2. Ғаламшар ретінде жердің жалпы сипаттамасы: а) Форма, мөлшер салмақ жер магнитизмі; в) Жер қабаттары.
Презентация
14 апт.
14.
1. Ғаламдық ойлау және оның дамуы: а) Жартылыс ғылымдары және экология; в) Ғаламдық ойлауды құрайтын экологиялық таным;
2. Синергетика концепциясы а) Синергетиканың пайда болуы; в) Синергетиканың дамуы.
Презентация
15 апт.
13. Практикалық жұмысты өткізу тәртібі:
№№
Сабақ тақырыбы
Өткізу түрі
Өткізу аптасы
(сағ.)
1.
Жылу құбылыстарының экологиялық аспектері.
Баяндама, жазбаша
2 апта
2.
Парниктік эффект және оның салдарлары.
Презентация, жазбаша
3 апта
3.
«АУА ҚҰРАМЫ» тақырыбына есептер шығару.
жазбаша
4 апта
4.
ОЙЫН―САБАҚ «АУА ҚҰРАМЫ».
ауызша
5 апта
5.
Отын энергиясы. Жанған отынның салыстырмалы жылуы.
Баяндама, жазбаша
6 апта
6.
Отынның салыстырмалы жану жылуын бағалау.
Баяндама, жазбаша
7 апта
7.
Іштен жанатын қозғағыш.
Презентация, жазбаша
8 апта
8.
Жылу қозғағыштар және оның экологиялық проблемалары.
Жазбаша, реферат
9 апта
9.
Жылу қозғағыштарының пайдалы әсер коэффициенті.
Баяндама, жазбаша
10 апта
10.
Жылу қозғағыштарының пайдалы әсер коэффициентін анықтауға есептер шығару.
жазбаша
11 апта
11.
Газ. Мұнай.
Презентация
12 апта
12.
Мұнай және оның өңдеу продуктылары.
Презентация
13 апта
13.
Бензин мысалында отынның сапасы.
Презентация
14 апта
14.
«Атмосфера және оны қорғау» тақырыбына конференция.
ТЕОРЕТИЧЕСКАЯ МЕХАНИКА Статика является частью теоретической механики, изучающей условия, при которых тело находится под действием заданной системы сил...
Теория усилителей. Схема Основная масса современных аналоговых и аналого-цифровых электронных устройств выполняется на специализированных микросхемах...
Классификация холодных блюд и закусок. Урок №2 Тема: Холодные блюда и закуски. Значение холодных блюд и закусок. Классификация холодных блюд и закусок. Кулинарная обработка продуктов...
ТЕРМОДИНАМИКА БИОЛОГИЧЕСКИХ СИСТЕМ. 1. Особенности термодинамического метода изучения биологических систем. Основные понятия термодинамики. Термодинамикой называется раздел физики...
