І. Adobe Photoshop графикалык редакторы туралы түсініктер

Графикамен жұмыс істеуге араналған бағдарламалар графикалық редакторлар деп аталады. Графикалық редактор екі топқа бөлінеді: растрлық графикалық редакторы және векторлық редакторы. Олардың бір-бірінен айырмашылығын екі сөзбен былай айтуға болады: растрлық графикада объектінің түсі, ал векторлықта оның пішіні негізгі болып табылады.

Дайын растрлық кескіндерді өңдеу үшін, бүгінгі таңда Adobe Photoshop бағдарламасы ең қуатты құрылғы болып есептелінеді. Техникалық операцияларда қолданылатын Adobe Photoshop редакторының негізгі аспаптары, құрал-саймандар панелінде қамтылған. Бұл құрал-саймандар панелінің ерекшелігі, балама аспаптардың болуы. Бұл бағдарлама суретші-иллюстраторларға, суретші-дизайнерлерге, фотосуретшілерге, палиграфистерге өте қолайлы.

Баспасөз және палиграфия жұмыс орындарында, фирмалардың жарнама бөлімдерінде қолданылады. Ал егер сізде сканер, фотоқұрылғы және т.с.с. құрылғылар бар болса, бұл бағдарлама реттеуіш бойынша көптеген шексіз көп мүмкіншіліктермен қамтамасыз ете алады. Adobe Photoshop бағдарламасының басты мақсаттарының бірі-фотонақтылық бейнелерімен жұмыс. [1]

Adobe Photoshop 7.0 бағдарламасы профессионалды бағдарламаларға жатады және жоғары аппараттық деңгейге бағдарланған.

Ең жоғарғы көк сызық жолдың атауы деп аталады, ол бағдарламаның атын көрсетеді, біздің жағдайымызда Adobe Photoshop, және оның үш батырмасы бар, терезенің өлшемін және орналасуын басқаратын батырмалар.

Жолдың атауының астында меню жолы орналасқан (Menu Bar), ол келесі бұйрықтардың топтарын ұсынады: File(Файл), Edit(Редакциялау), Mode(Тәртіп), Image(Кескін), Filter(Фильтр), Select(Айрықшалау), Window(Терезе), Help(Көмек). Әр топ-бұйрықтардың жинағы, бір-біріне жақын функционалды қимылдарды орындайды [3].

Оң және сол жағында аспаптар палитрасы бар. Оның әр батырмасы жеке аспаптарды ұсынады.

Экранда палитралар деген қосымша терезе болуы мүмкін. Олардың фүнкцияларын төменде қарастырамыз.

Photoshop бағдарламасын алдымен жүктеуден бұрын, дайын кескіннің импортынан бастайды. Өйткені, Photoshop графикалық редакторы бірінші кезекте кескіндерді құру үшін емес, оларды өңдеуге арналған. Импорт деп сканер, сандық фотокамера немесе басқа енгізу құрылғысының көмегімен алынған кескінді атайды. Импорт үшін Файл -> Импорттау командасы тағайындалған графикалық редактордың сыртқы құрылғысымен байланысы TWAIN стандартының арқасында жасалады, оған кескіннің қайнар көзі сәйкес келуі керек.

Көптеген графиктік көріністердің негізгі параметрлерін білу қажет. Оларды диалогтық терезеде анықтауға болады, көрініс – көріністік өлшемі командасы арқылы ашылады. Бұл терезеде мынадай параметрлер келтірілген: ені және биіктігі сияқты баспа оттискісінің өлшемі (сантиметрде). Экранды өлшемдер, рұқсат парметрінің физикалық өлшемімен байланысты. Осы файлдың өлшемі барлық параметрлерге тәуелді.

Көрініспен жұмыстың негізгі аспабы құрал-саймандар панелі (жалғыз ол емес). Негізгі аспаптар құрал-саймандар панелінде төрт таңбалы топқа біріктірілген.

Photoshop бағдарламасыныңқұрал-саймандар панелінің ерекшелігі балама аспаптар. Мұндай құралдардың таңбалары әдейі кішкентай үшбұрышты тамға түрінде беріледі.

Тышқан батырмасы басылып тұрған кезде нұсқағышты осы тамғада кідіртіңіз, сонда қосымша аспаптар бар сызғыш ашылады.

І. Тамғаның бірінші тобын объектілермен жұмыстың аспаптары құрайды. Аймақ, Лассо, Орын ауыстыру, Сиқырлы таяқша, Қол сияқты құралдар.

1. Marquee (Аймақ) аспабы;

2. Lasso (Лассо) аспабын;

3. Magic Wand (Сиқырлы таяқша) аспабы;

4. Move (Орын ауыстыру) аспабы.

5. Hand (Қол) аспабы.

6. Zoom (Масштаб) аспабы.

ІІ. Сурет салу үшін арналған дәстүрлі Аэрограф, Қылқалам, Қарындаш, Өшіргіш, Штамп, Мақта, Жуу/Кенет сияқты аспаптары бар.

1. Brushes (Қылқалам) аспабы.

2. Airbrush (Аэрограф) аспабы.

3. Pensil (қарындаш) аспабы.

4. Rubber Stamp (Штамп) аспабы.

5. Dogde (Жарықтандырғыш) / Burn (Қаралатқыш) / Spange (Мақта) аспабы.

ІІІ. Үшінші топтың аспаптары жаңа объектілерді, сонымен қатар мәтіндік аспаптарды құруға арналған. Балама қаламның ирелең қисық сызықты пішіндерді редакциялау үшін арналған. Windows жүйесінде орнатылған қаріп бірге қолданылады.

4. Соңғы топты қарап шығу басқарушы аспаптарын құрайды. Масштаб аспабы суреттің үлкейтілген үзіндісімен жұмыс жасауға мүмкіндік береді, ал бағдарлама терезесінің шекарасынан шығып кеткен суреттің орнын ауыствру үшін Қол аспабы қолданылады [5].

Adobe компаниясының шығарылған прграммаларда диалогтық терезенің ерекше түрі қолданылады. Олар палитра деп аталады және оның кейбір басқарушы элементтері бар. Негізгі аспаптардың жұмысын және оның файылдарын (бұл жағдайда өздері аспаптардың рөлін атқарады) баптау үшін палитралар қызмет етеді.

1. Photoshop графиктік редакторының оның палитрасы бар. Мысал келтірсек, суретте үш ашық палитра көрсетілген: Инфо, Параметрлер және Қылқалам (Параметрлер палитрасының атауына екпінді Аэрограф аспабы сәйкес келеді).

2. Меню жолынан палитраларға қатынау ашылады. Терезе пункті Тығу... / Көрсету... пунктерінің тобы құрайды. Оның көмегімен көрініс палитрасының басқаруы орындалады. Экранда барлық палитраларды жұмыс барысында жоюға болады.

3. Бұру батырмасын шерту арқылы палитра бұрылады, әйткенімен экранда қалады.

4. Жабушы батырмасын шерткенде палитра экраннан жойылады. Терезе менюінің Көрсету... командасы арқылы палираны қайта шақыруға болады.

5. Үшбұрышты тілшенің оң жағын шерткенде қосымша жанама менюі шығады, оның көмегімен палитраны бастапқы күйіне келтіріп және оның мүмкіншіліктерін ұлғайтуға болады.

6. Кейбір палитраларда ашылатын тізімдер, енгізу және тағы да басқа басқарушы элементтер батырмаларының бұйрықтарын құрайды. Егер тышқанның көрсеткішін бізге керекті элементке тоқтатсақ, сыбыр сөз пайда болады.

7. Палитраның негізі диалогтық терезенің жай диалогтық терезеден айырмашылығы Windows жүйесінде өз таңдауының жұмыс ортасын құрастыру болып табылады. Экранда палитраның орнын тышқан арқылы ауыстыруға болады. Жаңа палитраны, палитра қалаушылар түбінің біреуін іліп алып және оны басқа палитраға көшіру арқылы монтаждауға болады.

Егер қалаушыны экранның бос орнына қойсақ, онда палитрадан тәуелсіз болады.

1. Бұрылған палитра.

2. Палитралардың функциялары.

3. Қылқаламның палитрасы.

4. Параметрлер палитрасы.

5. Инфо палитрасы.

6. SWATHES (каталог) палитрасы.

7. Picker (синтез) палитрасы.

8. Color Picker (Түстер палитрасы)

9. Channels (арналар) палитрасы.

Тақырып. Қолданбалы математикалық есептерді шешу үшін аспаптық бағдарламалық құрылғылар. Mathematica математикалық жүйесі. MathCad.пакеті.

Жоспар:

1. Mathematica математикалық жүйесі.

2. MathCAD жүйесінің мүмкіндігі. Жүйенің құрамы.

3. Кіру тілі, жүйемен жұмыс жасау тәсілдері.

Кілттік сөздер:Mathematica жүйесі, сандық есептеулердің функциялары, нақты сандарды рационал жуықтау, математикадағы негізгі математикалық тұрақтылар, кейбір элементарлы математикалық функциялар, алгебралық өрнектерді түрлендіру, көпмүшеліктерге қолданылатын амалдар, комплекс сандар, теңдеулер және теңсіздіктерді шешу жолдары.

Иллюстрациялық материал:слайд

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі әдебиеттер: [8, 12, 13, 18]

1. Гурский Д.А. Вычисления в Mathcad 12 / Д.А. Гурский, Е.С. Турбина.- СПб.: Питер, 2006.- 544с.

2. Журин А.А. Работа на компьютере: Практическое руководство для начинающих пользователей. / А.А. Журин.- М.: Лист Нью, 2003.- 704с.

3. Кирьянов Д.В. Mathcad 12 (+CD) / Д.В. Кирьянов.- СПб.: БХВ-Петербург, 2005.- 576с.

4. Макаров Е. Инженерные расчеты в Mathcad: Учебный курс / Е. Макаров.- СПб.: Питер, 2005.- 448с.

Қосымша әдебиеттер: [4, 5, 7, 11, 12, 14]

1. Microsoft Word 97 мәтiн редакторы.Лабораториялық практикум: Оқу құралы.- Алматы: ЖТИ, 2003.- 86 б.

2. Power Point программасын пайдалану: Лабораториялық практикум: Оқу құралы.- Алматы: ЖТИ, 2003.- 40 б.

3. Бойер Питер. Использование Adobe Photoshop и Illustrator. Специальное издание. / П. Бойер; Пер. с англ и ред. П.А.Минько.- М.: Вильямс, 2006.- 1312с (с компакт диском).

4. Долженков В.А. Microsoft Excel 2003 / В.А. Долженков, Ю.В. Колесников.- СПб.: БХВ-Петербург, 2006.- 1024с.

5. Журин А.А. Работа на компьютере: Практическое руководство для начинающих пользователей. / А.А. Журин.- М.: Лист Нью, 2003.- 704с.

6. Комолова Н.В. Самоучитель Corel DRAW 12 / Н.В. Комолова, А. Тайц, А.А. Тайц.- СПб.: БХВ-Петербург, 2004.- 640с.

 

Математикалық және ғылыми-техникалық есептеулер дербес компьютерді қолданудың маңызды сферасы болып табылады. Көбінесе олар жоғарғы дәрежелі Бейсик немесе Паскаль тіліндегі программалардың көмегімен орындалады. Бүгінгі уақытта бұл жұмысты дербес компьютерде жұмыс істейтін кез-келген адам әр кезде орындай алмайды. Ол үшін ол адам программалау тілін және қазіргі кезде өте күрделі математикалық есептеулердің сандық әдістерін үйренуге мәжбүр болады. Бірақ бұл жағдайдан математикалық есептеулерді автоматизацияланатын интегралдаудың программалық жүйесін қолдану арқылы шығуға болады (мысалы, MathCad, Mathematica, Matlab, т.б.)

Mathematica жүйесі математиканың көптеген бөлімдерінің есептерін шығаруға арналған компьютерлік математикалық жүйе. Жүйе мәтіндерді, есептеулерді және графиканы біріктіруге мүмкіндік береді. Бұл жүйенің алғашқы нұсқасы 1988 жылы АҚШ – та профессор С. Вольфрамның басқаруымен жасалған. Жүйе Wolfram Research Inc фирмасында өндірілді. Жүйені калькулятор ретінде, сандық символдық есептеулерді жүргізуде, функция графиктерін тұрғызуда пайдалануға болады. Жүйе құжаты блокнот деп аталады, файлының типі *.nb. математиканың блокноты ұяшықтардан (Cell) тұрады. Ұяшықтар жабылған квадрат жақша түрінде құжат терезесінің оң жағында орналасады. Оның түрі ұяшық типін көрсетеді: енгізу (input) ұяшығы – сіздің жазған мәндеріңіздің реті, шығару (output) ұяшығы – Mathematica жүйесінің жауабы. Mathematica көмегімен құрылған құжаттарда арнайы операторлар және оған сәйкес математикалық символдар бар. Мысалы, Integrate – интегралдау немесе интеграл белгісі. Математикалық символдар, функциялар және жүйенің негізгі операторлары батырмалық палитраларға біріктірілген. Оларды қажет болған кезде оңай қосуға болады. Жалпы, математика жүйесінде 800- ден астам операторлар және математикалық символдар бар.

Mathematica ортасын алғаш жүктегеннен кейін экранда негізгі меню жолы және құжаттың ағымдағы терезесі ашылады. Осы терезеде әртүрлі есептеулерді жүргізуге болады. Мысалы, 17+35 қосындысын есептеу керек болсын, пернетақтадан осы символдарды теріп Shift+Enter батырмаларын бассақ, экранда 52 жауабы пайда болады. Бұл мына түрдегідей болады:

MathCad жай тексті редакторды, математикалық интерпретаторды және графикалық процессорды өзінде біріктіреді. Бұл жүйе IBMкомпьютер қосымшаларына бағытталған. Жоғарыда аталған текстік,формулалық және графикалықблоктар құжатарынан құрылады, олар экран дисплейында тікбұрышты көлемді алады және олардың шекаралары көрінбейді (бірақ курсорды блокқа жүргізген кезде қарама-қарсы жатқан тік бұрышты ауданында тік бұрыштар байқалады).Блоктар сол жақтан оң жаққа қарай орындалады. MathCad-та құжаттарды дайындау мен орындалуы мынандай көмектер арқасында орындалады:басты меню және түсірілген төмендегі меню (олардың пайда болуы үшін <f10> батырмасын басу керек) командалық режим (<Esc>батырмасын басқанда және жоғарғы жол командасының командасы жүргізіледі), жай батырма комбинациасы, тағы басқарылатын батырмалар көмегімен соңғы жағдайда, мысалы,<F1> батырмасын басқанда сыбыр жүйесінің шақыруын қамтиды, <F5>дисктік жинақтардан құжаттардың толтырылуы <F6> редактрленген құжатты дискіге және т.б. көшіру. Режимдердің ішіндегі auto және manual режимдердің жұмысы ерекше атап өту керек. Auto режимі құжат жүктелгеннен кейін автоматты және жылдам есептеп скромлинг экран дисплейіне шығаруын қамтиды.Бұл режимде скромлинг баяулығы әсіресе жеке компьютер классы IBM PC XT жүйесінде математикалық сопроцессорын қолданған кезінде сезіледі.Manual (қолды) режимі скромлингтің құжатын орындалуынсыз лезде орындай аламыз. Осы экран дисплейнда көрініп тұрған құжаттың басынан бастап аяғына дейін есептеу үшін < F9> батырмасын басу керек. Текстік блоктар тек түсініктеме беруге арналған. Олардың бекітімі–математикалық жазылымдардың құрғақ және қысқаша жүйженің кіріспе тілінде көрсетілуі болып табылады. Текстік блоктар толық өлшемді болуы мүмкін және шектелген өлшемді тік бұрышты түрде болады. Егер «тырнақша» таңбаны енгізсе, онда экранда қос тырнақша шығады және олардың араларына жай редакторлы текстер енгізіледі. Тексті редактор жүйесі арнайы тексті редакторлар сияқты мүмкіндіктері жоқ, бірақ текстер шет жақтарын түзеуге тексті блоктарды басқа жаққа көшіреді және т.с.с. Құжаттарды түзейтін ыңғайлы амалдар бар, әсіресе соның ішінде көрсетілген тышқан курсорын өшіруге <F3 батырмасы > және блокты өз орнына қояды, <F4 батырмасы > керек жағдайда екі терезелі жүйені қолдануға, блоктарды бір терезеден басқа терезеге көшіруге болады.

Математикалық интерпретаторлы жүйесі – оның ең қызықты бөлігі. Математикалық форммулалары интерпретацияның иімділігі, бір неше түрде жазылады.Мысалы MathCad жүйесіндетүбір астындағы квадратты ,ал Бейсикте PRINT SQR(2) түрінде жазылады. Формуланы енгізу үшін шаблондарды қолданады, белгілі батырмалар комбинациясы арқылы енгізіледі. Көрсетілген сандар форматын өзгерту мүмкіндігі бар, мысалы; бөлінген нүктеден кейнгі таңбалар санын қате есептегенде және операциялық сандарының жалған бірліктерін көрсеткен кезде (i-ді j және керсінше) орындайды. Экран дисплейнына блокты шығару үшін болашақ графикаға жоғарыдағы сол жақ орнына курсорды орнатып және @ таңбаны енгізу керек Экран дисплейнде тікбұрыш болашақ графика шаблоны 2.0 версиядан басталады, өлшемдерді көрсетуге болады, ол автоматты түрде есептелінеді.