Лекция мазмұны. Инвестициялардың тиімділігі инвестициямен байланысты шығындар мен нәтижелердің қатынасын көрсететін және бірИнвестициялардың тиімділігі инвестициямен байланысты шығындар мен нәтижелердің қатынасын көрсететін және бір инвестициялардың басқаларына қарағандағы экономикалық артықшылықтары туралы айтуға болатын көрсеткіштер жүйесімен сипатталады. Инвестициялардың тиімділік көрсеткіштері келесі белгілер бойынша жіктелінеді: Инвестициялардың экономикалық тиімділігінің критерийі көрсеткіші бойынша: - абсолютті, бұл жерде жалпылайтын көрсеткіштер жобаны жүзеге асырумен байланысты нәтижелер мен шығындардың құндық бағалары арасындағы айырма ретінде анықталады; - қатысты, бұл кезде жалпылайтын көрсеткіштер жоба нәтижелерінің құндық бағаларының оларды алуға кеткен жиынтық шығындарға қатынасы ретінде анықталады; - уақытша, онымен инвестициялық шығындардың өтелу мерзімі бағаланады. Әртүрлі уақытта болатын ақша шығындары мен нәтижелерді салыстыру әдісі бойынша: - статикалық, бұл кезде әртүрлі уақыт сәттерінде пайда болатын ақша ағымдары бірдей бағалы болып бағаланады; - динамикалық, бұл жерде жобаны жүзеге асырумен байланысты ақша ағымдары әртүрлі уақытта болатын ақша ағымдарының салыстыруын қамтамасыз ете отырып, олардың дисконтталуы арқылы эквиваленттік негізге келтіріледі. Статикалық әдістер деп есептік бағаларға негізделген әдістерді атайды, ал динамикалық әдістер деп дисконтталған бағаларға негізделген әдістерді атайды. Статикалық әдістер тобына инвестициялардың өтелу мерзімі (Payback Period, PP) және инвестициялардың тиімділік коэффициенті (Accounting Rate of Return, ARR) әдістері жатады. Инвестициялық жобаларды бағалаудың кең тараған статикалық көрсеткіші өтелу мерзімі болып табылады. Жобаның өтелу мерзімі – бұл эксплуатациядан түскен табыстар бастапқы инвестицияларға тең болған (капиталдық шығындар және эксплуатациялық шығындар) кезде объектіні жүзеге асыру сәтінен бастап оны пайдалану сәтіне дейінгі кезең болып табылады. Жобаны статистикалық қаржылық бағалаудың тағы бір көрсеткіші инвестициялардың тиімділік коэффициенті (Account Rate of Return немесе ARR) болып табылады. Берілген коэффициент пайданың есептік нормасы немесе жоба рентабельділігінің коэффициенті деп аталады. Инвестициялық жобаларды бағалаудың динамикалық әдістеріне таза ағымды құн (Net Present Value, NPV), инвестициялардың рентабельділік индексі (Profitability Index, PI), ішкі рентабельділік нормасы (Internal Rate of Return, IRR), модификацияланған ішкі рентабельділік нормасы (Modified Internal Rate of Return, MIRR), инвестицияның дисконтталған өтелу мерзімі (Discounted Payback Period, DPP) жатады.
|
