Рус мәктәпләрендә укучы рус телле баларга татар әдәбияты укутының төп максаты

Укучыларны татарча аралашырга өйрәтү, лексик, грамматик нигезләрен системалы рәвештә үзләштерү,телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләрен камилләштерү, татар теленә хөрмәт тәрбияләү, бу телнең дәүләт теле буларак әһәмияте зур булуына төшендерү.

Бу максатка ирешү өчен, түбәндәге бурычларны хәл итү сорала:

1.татар сөйләмен тыңлап аңларга күнектерү;

2. татар этикеты тәгъбирләрен кертеп, бирелгән ситуация буенча диалогик сөйләм оештырырга өйрәтү;

3. программада күрсәтелгән лексик темалар буенча телдән яки язмача монологик сөйләм булдыруга ирешү;

4. карап чыгу, танышу, өйрәнү, эзләнү максаты белән уку төрләрен кулланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап уку күнекмәләрен үстерү;

5. татар халкының фән, мәгариф, сәнгать, мәдәният өлкә­сендәге казанышлары, күренекле шәхесләре белән таныш­тыруны дәвам итү;

6. халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенә омтылыш тәрбияләү.

Татар әдәбиятыннан эш программасы рус телендә сөйләшүче балаларны Р.З.Хәйдарованың коммуникатив технология нигезендә татарча сөйләшергә өйрәтү өчен төзелгән укыту-методик комплексына таянып төзелде. Укыту-методик комплексы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан расланган татар теле.һәм татар әдәбияты программаларына нигезләнеп төзелде(;Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар әдәбияты укыту буенча сынап карау программасы 1-11. Казан,2011.

Сөйләм эшчәнлегетөрләренә өйрәтүгә таләпләр:

Тыңлап аңлау	Диалогик сөйләм	Монологик сөйләм	уку
Аерым сүзләрне,җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү; Бәйләнешле текстны тыңлап, эчтәлеге буенча укытучының сорауларына ңавап бирү; Дәрес барышында җанлы сөйләмне аңлап аралаша белү.	Сорау һәм җавап репликаларын дөрес кулланып, әңгәмә төзи белү; Тәкъдим ителгән ситуация буенча сөйләшү үткәрү (һәр укучының репликалар саны җидедән дә ким булмаска тиеш).	Гади җыйнак җөмләләрне җәенкеләндереп һәм сүзләрне җөмләдә дөрес урнаштырып, хәбәрләмә төзи белү; Җөмләләрне эзлекле урнаштырып, күренешләрне һәм вакыйгаларны тасвирлау; Лексик тема буенча бәйләнешле текст төзеп сөйләү (җөмләләр саны сигездән ким булмаска тиеш); Укылган (тыңланган) текстның эчтәлеген сөйләп бирү; Яттан өйрәнелгән шигырьләрне сәнгатьле итеп сөйләү.	Татар теленең әйтелеш нормаларын үтәп, аерым җөмләләрне, диалогик һәм монологик текстларны сәнгатьле итеп һәм тулысынча аңлап уку; Тексттагы төп мәгълүматны аерып әйтү; Таныш булмаган сүзләрнең, фразеологик берәмлекләрнең мәгънәләрен сүзлекләрдән табып аңлата белү.

 

 

Укыту-методик комплексы түбәндәге компонентлардан тора:

1. Дәреслек; Татар теле, 5 нче класс. Р.З.ХәйдароваЛ.Д., Белоусова, Э.Н.Хәбибуллина, 2006 ел.

2. Укыту өчен методик ярдәмлек. Татар теле дәресләре. 5 сыйныф. Рус телендә сөйләшүче балалар белән эшләүче укытучылар өчен кулланма.Р.З.Хәйдарова,Л.Ә.Гыйниятуллина, Казан:Мәгариф, 2006.

3. Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты. Казан, 2005

4.Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар әдәбияты укыту буенча сынап карау программасы. Казан,2011.

Тематик планда дәрес типларының исемнәре кыскартылып күрсәтелде:

ЛКФ - лексик күнекмәләр формалаштыру

ЛКК - лексик күнекмәләр камилләштерү

ГКФ - грамматик күнекмәләр формалаштыру

ГКК - грамматик күнекмәләр камилләштерү

ЛГКК - лексик-грамматик күнекмәләр камилләштерү

Д/с - диалогик сөйләм

М/с - монологик сөйләм.