Агульнадыдактычныя тыпы ўрокаў

урок тлумачэння новага матэрыялу,

урок абагульнення і сістэматызацыі вывучанага,

урок паўтарэння,

урокі замацавання ведаў і ўменняў,

урок камбінаванай будовы,

урокі кантролю і ацэнкі ведаў, умення.

6. Зыходзячы з спецыфікі самога прадмета М. Кудрашоў класіфікаваў урокі наступным чынам:

урокі вывучэння тэорыі і гісторыі літаратуры;

урокі вывучэння мастацкіх твораў;

урокі развіцця мовы.

7. Па форме пазакласнай працы:

урок-экскурсія (падарожжа),

урок-спаборніцтва,

урок-турнір,

урок-гульня

урок-алімпіяда,

урок-канцэрт,

урок-кампазіцыя,

урок-спектакль,

урок-віктарына.

Традыцыйная структура ўрока:

— арганізацыйны момант, які характарызуецца знешняй і ўнутранай (псіхалагічнай) гатоўнасцю вучняў да ўрока;

— паведамленне тэмы і мэты ўрока;

— паўтарэнне ці актуалізацыя апорных ведаў урока, праверка дамашняга задання;

— псіхалагічная падрыхтоўка да ўспрымання матэрыялу;

— вывучэнне новага матэрыялу;

— замацаванне новага матэрыялу;

— задаванне работы на дом;

— падвядзенне вынікаў урока.

Праблема першага этапу (арганізацыйнага моманту) у педагагічнай тэорыі і практыцы належыць да ліку дыскусійных. Вельмі многія прытрымліваюцца думкі, што ён не патрэбны. Думаецца, аднак, што гэта памылковае сцвярджэнне. Гэты этап урока абавязкова павінен арганізоўваць вучняў на працу, а гэта значыць, што трэба, каб у кожнага на парце было ўсё неабходнае для прадуктыўнай дзейнасці на ўроку: ручка, сшытак, падручнік (тэкст твора), дзённік.

У практыцы сучасных настаўнікаў пачынае набываць папулярнасць паведамляць толькі тэму ўрока, а мэты фармуляваць разам з класам: Тэма нашага ўрока “Янка Купала. Жыццёвы і творчы шлях. Лірыка”. Давайце разам паспрабуем сфармуляваць мэты і задачы, пры дасягненні якіх мы раскрыем тэму: Асэнсаваць умовы жыцця і фарміравання творчай індывідуальнасці Я. Купалы; шляхам аналізу вершаў акрэсліць эстэтычнае крэда песняра, адзначыўшы знітаванасць паэтавага лёсу з жыццём народа; акцэнтаваць увагу на спалучэнне ў вершах грамадзянскасці, публіцыстычнасці і тонкага лірызму; раскрыць ідэю вечнасці жыцця, кахання, гармоніі чалавека і прыроды ў вершы «Явар і каліна»; паглыбіць паняцце пра жанры лірыкі; фарміраваць уменні і навыкі самастойнай працы з біяграфічным матэрыялам, адбору і сістэматызацыі звестак; развіваць уменне публічнага выступлення, навыкі аналізу лірычных твораў; спрыяць выхаванню нацыянальнай самасвядомасці.

Пасля таго як настаўнік пераканаецца, што клас гатовы да працы, пачынаецца паўтарэнне ці актуалізацыя апорных ведаў урока, праверка дамашняга задання, гэты этап займае ад 5 хв. да паловы ўрока.

Псіхалагічная падрыхтоўка да ўспрымання матэрыялу займае некалькі хвілін, калі настаўнік звяртае ўвагу на тое, што пачынаецца новы этап у працы.

Асноўны этап ўрока – вывучэнне новага матэрыялу, адбываецца падчас чытання, знаёмства з паняццямі па гісторыі і тэорыі літаратуры.

Замацаванне новага матэрыялу адбываецца пры дапамозе аналізу і пераказу твораў.

Падвядзенне вынікаў урока – выстаўленне адзнак, падагульненне, карэкцыя мэт і задач, пастаўленых на пачатку ўрока, рэфлексія.

Структура ўрока тлумачэння новага матэрыялу:

¾ арганізацыйны момант;

¾ пастаноўка мэты і задач урока ўрока;

¾ першаснае знаёмства з матэрыялам;

¾ указанне на тое, што вучні павінны запомніць; матывацыя запамінання і захавання ў памяці;

¾ паведамленне або актуалізацыя тэхнікі запамінання (праца з апорнымі для памяці матэрыяламі);

¾ першаснае замацаванне пад кіраўніцтвам настаўніка;

¾ кантроль за вынікамі першаснага запамінання;

¾ рэгулярны сістэматызаваны паўтор праз кароткія, а затым больш працяглыя прамежкі часу ў спалучэнні з дыферэнцыраванымі заданнямі;

¾ унутраны паўтор і сталае ўжыванне атрыманых ведаў і навыкаў для набыцця новых;

¾ уключэнне апорнага матэрыялу для запамінання ў кантроль ведаў, рэгулярная адзнака вынікаў запамінання і ўжывання;

¾ падвядзенне вынікаў;

¾ дамашняе заданне.

Структура ўрока абагульнення і сістэматызацыі вывучанага:

¾ арганізацыйны момант;

¾ уступнае слова настаўніка, у якім ён падкрэслівае значэнне матэрыялу вывучанай тэмы або паведамляе мэту і план урока;

¾ індывідуальнае і калектыўнае выкананне вучнямі рознага роду вусных і пісьмовых заданняў абагульняючага і сістэматызуючага характару, якія выпрацоўваюць абагульненыя паняційныя веды на аснове абагульнення фактаў, з’яў;

¾ праверка выканання прац, карэкціроўка (пры неабходнасці);

¾ фармуляванне высноў па вывучаным матэрыяле;

¾ падвядзенне вынікаў;

¾ дамашняе заданне (не заўсёды).

Структура ўрока паўтарэння:

¾ арганізацыйны момант;

¾ пастаноўка мэты і задач урока ўрока;

¾ праверка хдамашняга задання, накіраванага на паўтор асноўных паняццяў, высноў, ведаў, уменняў, спосабаў дзейнасці (практычнай і разумовай). На папярэднім уроку, ведаючы матэрыял для паўтарэння, трэба падабраць адпаведнае дамашняе заданне;

¾ падвядзенне вынікаў паўтору, праверка вынікаў вучэбнай працы на ўроку;

¾ дамашняе заданне.

Структура ўрока замацавання ведаў, уменняў:

¾ арганізацыйны момант;

¾ пастаноўка мэты і задач урока ўрока;

¾ актуалізацыя вучнямі ведаў, уменняў і навыкаў, якія спатрэбяцца для выканання прапанаваных заданняў;

¾ выкананне вучнямі розных заданняў, задач, практыкаванняў;

¾ праверка выканання прац;

¾ абмеркаванне дапушчаных памылак і іх карэкцыя;

¾ падвядзенне вынікаў;

¾ заданне на дом (калі гэта неабходна).

Структура ўрока кантролю і ацэнкі ведаў, уменняў:

¾ арганізацыйны момант. Тут неабходна стварыць спакойную, дзелавую абстаноўку. Вучні не павінны баяцца праверачных і кантрольных прац або хвалявацца, бо настаўнік правярае гатоўнасць дзяцей да далейшага вывучэння матэрыялу;

¾ пастаноўка мэты і задач урока ўрока. Настаўнік паведамляе вучням, які матэрыял ён будзе правяраць або кантраляваць. Просіць, каб вучні ўспомнілі адпаведныя правілы і карысталіся імі. Нагадвае, каб абавязкова самі праверылі працы;

¾ паведамленне зместу кантрольнай або праверачнай працы. Заданні па аб’ёме або ступені цяжкасці павінны адпавядаць праграме і быць пасільным для кожнага вучня;

¾ падвядзенне вынікаў урока;

¾ вызначэнне тыповых памылак і прабелаў у ведах і ўменнях, а таксама шляхоў іх прадухілення і ўдасканалення.

На сучасным этапе рэформы школы, ва ўмовах пераходу на новы змест навучання і забеспячэння якасці ведаў вучняў у адпаведнасці з патрабаваннямі праграм і адукацыйных стандартаў узмацняецца ўвага да тэхналогій навучання.

На сённяшні дзень існуюць як традыцыйныя, так і новыя тэхналогіі. На першы план вылучаецца неабходнасць змянення падыходаў да спосабаў актывізацыі мысліцельнай дзейнасці, фарміравання навыкаў самастойнай працы.