Кровоизлияние в мозг (инсульт)

Кровоизлияние в мозг чаще развивается у лиц пожилого возраста, у которых наблюдается высокое артериальное давление или атеросклероз, а так же при некоторых заболеваниях крови (повышенной кровоточивости). Вначале появляются ощущение тяжести в голове, резкая головная боль, головокружение, тошнота, может быть рвота. Затем развивается потеря сознания разной продолжительности или потеря речи. Часть тела парализуется, лицо перекашивается, становится багровым и синюшным, потным. Дыхание редкое или учащенное, хрипящее. Иногда наблюдаются непроизвольное мочеиспускание и дефекация.

Первая помощь. Больного нужно раздеть и уложить в постель, приподнять головной ее конец. К голове больного прикладывают пузырь со льдом или холодный компресс, к ногам – грелки. Срочно вызвать врача.

Когнитивті – білім компетенциясы:

Тестілер:

1. Медициналық термин қолданылған сөйлемдерді көрсетіңіз.

а) буын шыққанда оны қоршаған сіңірлер жарақаттануы мүмкін

ә) қазақ жері пайдалы кенге бай

б) тыныс алу – аудағы оттегіні сіңіріп, көмір қышқыл газын шығарады

в) мұрын қуысы тыныс алу және иіс сезу бөлімдеріне бөлінеді

г) баспа – көмейдегі бадамша бездің қабынуы

2. Септеліп тұрған сілтеу есімдігін көрсетіңіз.

а) осыған

ә) бұл

б) мынаны

в) бүгін

г) осыдан

3. Болымсыздық есімдігін табыңыз.

а) біз, сендер

ә) ешкім, ешқашан

б) кім, не

в) бәрі, күлі

г) түгел, барлық

4. «Ешкім келген жоқ» сөйлемінде қандай есімдік бар?

а) болымсыздық

ә) жалпылау

б) сілтеу

в) жіктеу

г) белгісіздік

5. Сөйлемдегі сұрау есімдігін көрсетіңіз.

Аурудың алдын алудың қандай жолдары бар?

а) алдын алу

ә) қандай

б) жолдары бар

в) аурудың

г) бар

6. Берілген сандардың дұрыс жазылған нұсқасын көрсетіңіз?

а) (үштен бір)

ә) 2,75 (екі бүтін жүзге жетпіс бес)

б) 1679 (мың алты жүз жеті тоғыз)

в) 12 (Он екі үш тоғыз)

г) (төрттен жеті)

7. Берілген сандардың дұрыс жазылған нұсқасын көрсетіңіз?

а) (он тоғыздан алты)+

ә) 7 (жеті бүтін алтыдан жеті)

б) 29,1 (жиырма тоғыз да бір)

в) 14(онтөрт)

г) 11,5(он бірден бес)

8. Реттік сан есім жұрнақтарын көрсетіңіз.

А) -ау, -еу

Ә) -сыншы

Б) -дан, -ден

В) –ақ

9. Реттік сан есім жұрнақтарын көрсетіңіз.

А) -ты, -ті

Ә) -тан, -тен

Б) -ыншы,- інші

В) –у

10. «Біреу есік қағып тұр» сөйлемінде қандай есімдік бар?

а) болымсыздық

ә) жалпылау

б) сілтеу

в) жіктеу

г) белгісіздік

ІІ нұсқа

Операционалды – дағды компетенциясы:

1-тапсырма. Үстеудің қанадй түрлері бар? Мысалдар келтіріңіз.

2-тапсырма. Берілген сөйлемдерді сөйлем мүшелеріне талдаңыз.

1. Қуық түбінен несеп каналы басталады.

2. Венералық аурулар науқас адамнан сау адамға жұғады.

3. Аймақтық жүйке жүйесі ішкі мүшелердің жұмысын бір қалыпты реттеп отырады.

4. Мидың жұмысы қан тамырларының қызметімен тығыз байланысты.

3-тапсырма. Сын есім қалай жасалады? Мысалдармен дәлелдеңіз.

4-тапсырма. Есімдіктің қандай түрлер бар? Мысалдар келтіріңіз.

5-тапсырма. Берілген сөздерді орын тәртібі бойынша қойып, сөйлем құрастырыңыз.

1. Біртұтас, дегеніміз, анатомиялық, ауру, құбылыстар, және, физиологиялық.

2. Бар, ең астыңғы, торлары, терінің, май қабатында.

3. Болады, толуына, қуық, өзгермелі, пішіні, қарай.

4. Бүйрек, жатады, үсті, безі, екі, бүйректің, үстінде.

Лексикалық материал бойынша сұрақтар

1-тапсырма. Берілген сөздер мен сөз тіркестерін орыс тіліне аударыңыз.

Зиянды қалдық, тері, қотыр, соз, зәрдің жүрмей қалуы, бақылаудан өткізу, бел омыртқалар тұсында, зәрдің түзілуі, қуықтың пішіні, бүйрек түбегі, қоректік заттар, тұқым қуалайтын ауру, жүйенің зақымдануы, суықты сезбеу.

2-тапсырма. Берілген сұрақтарды қазақ тіліне аударып, жауап беріңіз.

- Что вас беспокоит?

- У вас давно головные боли?

- Когда чаще болит голова?

- Какая часть головы болит?

- Вы чувствуете пульсирующую боль в голове?

- Когда у вас появилась слабость в ноге (ногах), руке (руках)?

- Головная боль у вас усиливается при повышении кровяного давления?

- Страдаете ли вы бессоницей?

- Вам приходится принимать снотворные лекарства?

3-тапсырма. Тері аурулары (есекжем, теміреткі, қотыр, т.б.) бойынша сұхбат құраңыз. Науқасқа дәрігердің қоятын сұрақтарын жазыңыз.

4-тапсырма. Берілген мәтінді қазақ тіліне аударыңыз.