Семинар по теме СпособностиТемы для выступлений: 1.Сравниение различных подходов к понятию способностей. 2.Проблема генетической и средовой обусловленности способностей: результаты исследований. 3.Различные классификации способностей. 4.Спосбности, необходимые в Вашей профессии. 5. Анализ подходов к интеллекту (одного или сравнительный). 6.Интеллект: единый или множественный? 7. Понятие IQ. 8.Развитие интеллекта в теории Ж. Пиаже. 9.Проблема измерения способностей, демонстрация тестовых заданий различных тестов способностей. 10.Различные подходы к определению уровней способностей: таланта, гениальности, др. 11.Проблема соотношения интеллекта и творческих способностей. Тэзісы: Здольнасці – сукупнасць прыроджаных і набытых асаблівасцей чалавека, якія вызначаюць паспяховасць дзейнасці, засваення ведаў, уменняў і навыкаў, але не зводзяцца да апошніх. Альтэрнатыўны падыход: здольнасці – высокі ўзровень развітасці ведаў, уменняў і навыкаў. Існуе меркаванне, што здольнасці павінны развівацца ў дзейнасці, інакш яны страчваюцца. Акрамя таго, без наяўнасці пэўнай дзейнасці ў грамадстве, здольнасці да яе не разаўюцца. У межах першага з прапанаваных падыходаў Б. М. Цяплоў прапанаваў 3 прыкметы здольнасці: 1) адрозніваюць аднаго чалавека ад іншых, 2) спрыяюць поспеху ў дзейнасці, 3) не зводзяцца да ведаў, уменняў і навыкаў. Раней існавала два супрацьлеглых падыходы: здольнасці біялагічна / сацыяльна абумоўлены. На сённяшні дзень лічыцца, што кожная здольнасць абумоўлена як біялагічна, так і сацыяльна. Існуе паняцце задаткаў – анатама-фізіялагічных перадумоў развіцця здольнасці. Для разумовых здольнасцей задаткамі могуць выступаць уласцівасці нервовай сістэмы. Р. Кетэл вылучае два кампаненты інтэлекту: свабодны інтэлект (абумоўлены развіццём пэўных аддзелаў мозга) і звязаны – меру засвоенасці пэўнай культуры. Ясна, што першы – біялагічна, а другі – сацыяльна абумоўлены. Здольнасці падзяляюцца на агульныя і спецыяльныя. Першыя забяспечваюць поспех ва ўсіх відах дзейнасці, другія – у асобных. Да першых можна аднесці інтэлект, крэатыўнасць і навучальнасць. Навучальнасць – хуткасць і аб’ём узрастання эфектыўнасці дзейнасці пад уплывам навучання. Існуе шмат падыходаў да інтэлекту. Вось некаторыя з іх. 1. Інтэлект = псіхічны ўзрост = аб’ём ведаў, уменняў і навыкаў, якія чалавека павінен засвоіць і развіць да пэўнага ўзросту. Прапанаваны А. Бінэ. На падставе гэтага падыходу прапанавана першая формула IQ. IQ = псіхічны ўзрост \ біялагічны ўзрост х 100. Але зараз IQ разумеецца як адносіны ўзроўню інтэлекту пэўнага чалавека да ўзроўню IQ у вялікай выбарцы. 2. Інтэлект = здольнасць рашаць задачы без спроб і памылак. Ж. Піяжэ вылучыў 4 стадыі развіцця інтэлекту: сенсаматорную, дааперацыянальную, канкрэтных аперацый, фармальных аперацый. 3. Інтэлект = агульная здольнасць да рашэння задач і праблем. Так, Ч. Спірмэн лічыў, што існуе агульны інтэлект, які вызначае паспяховасць рашэння самых розных тыпаў задач: матэматычных, лінгвістычных. прасторавых, інш. 4. Інтэлект = сукупнасць фактараў, якія не звязаныя паміж сабой. Т. ч. можна быць адораным матэматычна але не спраўляцца з лінгвістычнымі задачамі. Вылучаюцца розныя фактары (віды) інтэлекту: матэматычны, сацыяльны, эмацыянальны, вербальны, інш. Вылучаюцца наступныя ўзроўні развіцця здольнасцяў: адоранасць (наяўнасць здольнасці), талент, геніяльнасць. Існуюць самыя розныя трактоўкі гэтых тэрмінаў. Напрыклад: талент – інтэлектуал, геній – крэатыў; талент творыць свядома, геній – несвядома; геній – высокі інтэлект + высокая крэатыўнасць.
|
