TƏRCÜMƏÇİNİN IV CİLDƏ YAZDIĞIÖN SÖZÜ Bismillah! Aləmlərin Rəbbi Allaha həmd olsun! Onun sonuncu Elçisi Muhəmməd Peyğəmbərə, onun ailəsinə, səhabələrinə və sadiq davamçılarına Allahın salavatı və salamı olsun! Sonra, bu qısa ön sözümdə möhtərəm oxucularımızın gözlədiyi əs-Səədi Təfsirinin 4-cü cildinin tərcüməsinin, Allahın köməyi ilə, sona çatması haqqında xəbərlə onları sevindirmək istəyərək, bu növbəti cilddə görülə biləcək bir sıra yeniliklər, təşəbbüs və özəlliklər haqqında, kitabın şərhini oxumağa başlamazdan öncə, məlumatlandırmaq niyyətindəyəm. Hər bir əsəri mütaliə etməzdən əvvəl oxucunun onun məzmunu barədə yığcam bir təsəvvürə malik olmasının xeyli əhəmiyyəti və faydası vardır. Xüsusilə bu əsərin adi bir bədii oxu vasitəsi deyil, bütün kainata və bəşəriyyətə aid fundamental məsələləri özündə əks etdirən Quran kimi fövqəladə əhəmiyyətə malik və misilsiz bir möcüzələr mənbəyinin Təfsirinin olması, ona dair ərsəyə gətirilən hər hansı yazının ancaq faydalı olmasını tələb edir. Bu baxımdan mən çalışmişam ki, tərcüməmlə bərabər bir sıra yol verilən təşəbbüslər, apardığım, cüzi sayıla biləcək, araşdırmalar barədə, az da olsa, oxucuya məlumat verim və əsərin oxucularının tərcüməçi ilə saxladıqları qarşılıqlı əlaqələrdən irəli gələn məsələləri nəzərə çatdırım. Həmd olsun Allaha! Hər şeydən öncə bir tövsiyəm var. Hörmətli oxucu qardaş və bacılar, əlinizə aldığınız dəyərli əsərləri, xüsusi ilə də bu Quran şərhinin tərcüməsini oxuyarkən mütləq onun mətnində ayrı-ayrı sözlərə əlavə edilmiş iqtibas indekslərinə (izahedici saylara) xüsusi diqqət yetirin. Bu rəqəmlər sözün, söz birləşməsinin və ya bütövlükdə cümlənin digər mənbələrdən əxz edilmiş daha geniş açıqlanmasına, hadisənin tarixinə, əhəmiyyətinə və bir sıra digər məziyyətlərinə (səhifəsonu xəttin altında) işarə etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Əksər hallarda bu səhifəsonu izah və iqtibaslarda olduqca mühüm əlavə məlumatlar verilir ki, bunu oxucular, bəzən, nəzərdən qaçırır və oxumadan, ötürürlər. Xüsusilə, siz bu rəqəm-indekslərə tərcüməmizin bu və bundan sonrakı cildlərində daha tez-tez rast gələcəksiniz. Sonra, ilk növbədə, bir qədər dördüncü cildin özəlliklərindən bəhs etmək istəyirəm. İslam elmi aləmində Quranın tanınmış dərin bilicisi, müfəssiri, şəriət alimi mərhum Əbdürrəhman bin Nasir əs-Səədinin Fövqəluca Allahın Kitabına həsr etdiyi bu Təfsirin əhəmiyyəti və faydaları haqqında əvvəlki cildlərin ön sözlərində və giriş hissələrində məşhur İslam elm xadimlərinin rəylərinin verildiyini nəzərə alaraq, bu hissədə ancaq, qeyd etdiyimiz kimi, konkret məsələlərdən söz açacağam. Bunlardan ən birincisi, bu cilddə türkiyəli alimlərin “Quran heç tükənməyən möcüzə” adlı kitabından əxz etdiyimiz elmi-tədqiqat fəaliyyəti nəticələrindən istifadə edərək, bəzi hallarda səhifəsonu xəttinin altında bir sıra zəruri izahlar verməyimizdir. Oxucular tərcüməçinin bu sahədə məqsədini düzgün başa düşsünlər deyə, bildirməliyəm ki, Quranın ciddi elmi tədqiqatını aparan və onda Allahın möcüzələrinin varlığını aşkar və təsdiq edən müsəlman alimlərinin nailiyyətləri Allahın Kitabını daha yaxşı anlamaqda oxucuya əlavə kömək olacaqdır. Bu cilddə səhifəaltında qeyd olunan izahlar Quran ayələrində və müəllifin şərhində verilmiş müddəalara ya aydınlıq gətirir, ya da mövzu ilə bağlı yeni Quran möcüzələrini nümayiş etdirir və bu, düşünürəm ki, oxucuda Allahın Son Kitabına olan məhəbbəti və imanı bir daha artıracaq, dəvət üçün isə əlavə dəlil vasitəsinə çevriləcəkdir. Əlbəttə, mən bu qısa ön sözümdə “Quran heç tükənməyən möcüzə” adlı əsərdən götürülmüş bütün nümunələrin xülasəsini vermək fikrində olmasam da, Quranda 19 sayının möcüzəsi haqqında kiçik bir təfsilatı verməyə məcburam. Tədqiqatçılar (əsər Türkiyə Respublikasındakı “Quran Elmi-Araşdırmalar Mərkəzinə” məxsusdur, nəşr olunma tarixi 2005-ci ildir) qeyd edirlər ki, “Qurandakı 19 sayının yaratdığı möcüzə bir çox yönləri ilə başa düşülməsi asan, lakin təkrarlanması mümkün olmayan bir sistemdir... “Riyaziyyat Allahın Kainatı yaratdığı bir dildir”. Bu, Qalileyin məşhur ifadəsidir. Qurandakı riyazi möcüzələrlə, Fövqəluca Allahın Kainatı xəlq etməklə bağlı istifadə etdiyi dildən, insanlara bir Təlimat kimi nazil etdiyi Quranda da istifadə etdiyinin şahidi oluruq. Bu möcüzənin bizə öyrətdiyi... Kainatın Yaradıcısı, yaradılmağımızın səbəbi, öldükdən sonra yaşayacağımız haqqında bir elmdir. Sadaladığımız bu mövzular Quran ayələrində öz əksini tapıb açıqlanmışdır”. (Həmin mənbə, səh. 356). Sonra alimlər bildirirlər ki, tədqiqatlarının məqsədi Quranın dəyişdirilməzliyini və təkrarlanmasının (yəni onun bənzərinin yaradılmasının) mümkün olmadığını və bunun insan təfəkkürünün fövqündə olduğunu sübut etməkdir. Quran möcüzələri insana həyatın təməl məsələlərində nəticələr çıxartmağa dəlillər verir. Fövqəluca Allah bir çox hallarda nazil etdiyi ayələrini dəlillərlə dəstəkləmişdir. Lakin bu vəhyləri inkar edən baxışların sahibləri dəlillərə də inkarçı məntiqi ilə yanaşmışlar. Quranda deyilir: “... Elçiləri onlara açıq-aydın dəlillər gətirdilər. Onlar isə daha öncə yalan hesab etdiklərinə görə iman gətirmədirlər. Allah kafirlərin qəlblərini beləcə möhürləyir” (Əraf, 7/101); “Cahillər dedilər: "Bəs nə üçün Allah bizi danışdırmır, yaxud bizə bir ayə gəlmir?" Onların əcdadları da elə onlar kimi danışırdılar. Onların qəlbləri bir-birinə oxşayır. Biz, dəlillərimizi yəqinliklə inanan bir xalqa bəyan etmişik” (Bəqərə, 2/118). Allah Öz dəlillərini insanlara layiqincə göstərir. Allahın dəlillərinin kafirlərin arzuladıqları: “Allah görünsün”, “Mələklər göydən yerə ensinlər” kimi olacağını onların gözləməsi əbəsdir. Allah, dəlillərini anlamaq niyyəti olanlar üçün onları aydın şəkildə nazil etmişdir. Bu gün elm dünyada mühüm bir yer tutmaqdadır. Elmlərin əsasını isə riyaziyyat təmsil edir. Elmi sahələrin ən etibarlı istinadgahları riyazi hesablamalarla müəyyən edilir. Ən qatı şəkkaklar belə riyazi hesablamaların nəticələri qarşısında təslim olur və gerçəyi təsdiq etməyə məcbur qalırlar. Fövqəluca Allah bəşəriyyətə göndərdiyi Quranı da, Kainatın planını çəkdiyi riyazi dillə yazdığını artıq insanlara aşkar etmişdir. Beləliklə də, O (Pak və Müqəddəs Olan), Qurandakı riyazi möcüzələrlə bu Müqəddəs Kitabın doğruluğunu, etibarlılığını isbat edir. Bu riyazi möcüzələrin ən mühüm rəmzi və meyarı 19 sayıdır. Bu rəqəm Quranın dəyişməzliyini isbat etmək, onun Allahın möcüzələr toplusu olduğunu göstərmək üçün bir dəlildir və meyardır. Allah Quranda 19 ədədinin möminlərin imanını qüvvətləndirəcəyini qeyd etmişdir (Müdəssir, 77/31). Sonra tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, “Quranda 19 sayı möcüzəsinin olmasından bəhs edərkən, kəlmələrin, ayələrin və surələrin 19-la və 19-a bölünən ədədlər sırası ilə bağlı olduğunu bildirdikdə, ən çox eşitdiyimiz suallardan biri – niyə məhz 19 ədədini əsas götürmüşsünüz deyə, sual vermələridir. Bunun cavabını bu surədən əxz etmək olar. Quranda sıra nömrəsi 74 olan Müdəssir surəsinin 30-cu ayəsi belədir: “Bunda on doqquz vardır [1] ”. Həmin surənin 31-ci ayəsi isə 19-un funksiyalarını göstərir. Beləcə, 19 ədədi, Quranda əks olunmuş funksiyalarına diqqətin cəlb edildiyi yeganə rəqəmdir (saydır). Allah Quranda bu sayı seçmiş və onu Quranda heç bir ədədin vurğulanmadığı qədər nəzərə çarpdırmışdır. 19 və ona qalıqsız bölünən saylar Quranın, mühafizəsi ilə əlaqədar, şifrələnmiş sisteminin əsasıdır. Quranda xüsusi önəm verilən bu ədədə bölünənlərin sayı Allahın bu Kitabında bir çox kodlaşdırılmaların olduğuna dəlalət edir. Bir neçə nümunə göstərməklə fikrimizi yekunlaşdıraq. “Allah Birdir = 19”. Quranın ən əsas məqsədi bəşəriyyətə Allahın Vahid olduğunu bəyan etməkdir. Allahın tək Allah olması Quranda “Vahid” kəlməsi ilə verilmişdir. Vahid sözünün riyazi dəyəri isə 19-dur. Riyazi dəyər dedikdə, əbcəd sayı nəzərdə tutulur[2]. Bundan başqa, “Vahid” kəlməsi Quranda Allahın adı kimi tam 19 dəfə istifadə edilmişdir. Kafirlərin Quran üçün (Müdəssir surəsinin 25-ci ayəsində): “Bu ancaq bir insan sözüdür” demələrindən sonra 31-ci ayədə 19-un kafirlər üçün bir fitnə olduğu göstərilir. Göründüyü kimi, 19 ədədi Quranın insan sözü olması iddiasına qarşı yönəldilmiş misilsiz bir cavabdır. Bir ədəd və bir cavab... Lakin eyni zamanda bu ədəd şübhələri yoxa çıxararaq, qətiyyətlə elmə inanılmasını təmin edir. 19 möcüzəsi kəşf edilməmişdən öncə bu inanılması mümkün olmayan bir şey idi. Bu möcüzənin aşkar edilməsi üçün 1400 ildən çox bir dövrün keçməsi lazım gəlmişdi və vaxtı çatdıqda Müdəssir (“Gizlənən”) surəsinin içində gizlənən möcüzə aşkar edildi. Bundan sonra, Quranın insan sözü olduğunu söyləyənlərə bu möcüzənin cavab verməsi, möminlərin və Kitab verilənlərin qəti biliyə inanmalı olması və şübhələrin aradan qalxması və niyə 19-un vəzifələrindən Müdəssir surəsinin 35-ci ayəsində: “Bu doğrudan da böyüklərdən biridir” [3], deyə bəhs edilməsi anlaşılmaqdadır. Ön sözümdə 19 ədədi haqqında, ilk nəzərdə, belə geniş məlumat verməyimin səbəbi dördüncü cildin ayə və şərhləri ilə əlaqədar “Quran heç tükənməyən möcüzə” kitabından Quranın daha da şərəfləndirilməsi və ucaldılması, ona məhəbbətin, etimadın artırılması xatirinə iqtibaslar verməyimdən irəli gəlmişdir. “Qurandakı 19 koduna ilk dəfə 1974-cü ildə diqqət yetirilmişdir. Daha sonra bir çox tədqiqatçıların iştirakı ilə Allahın Kitabındakı sistemlə bağlı bir-çox möcüzələr aşkar edilmişdir. Müdəssir surəsinin sıra nömrəsi 74-dür və 19 ilə 74-ü bir-birinin ardınca düzdükdə alınan ədəd bu möcüzənin kəşf edilməsi tarixidir. Bu möcüzənin tapıldığı tarix Muhəmməd Peyğəmbərin (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) Məkkədən Mədinəyə hicrəti ilə başlayan təqvimdə 1393 il idi. Məlum olduğu kimi İslam Peyğəmbərinə (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) Quran hicrətdən on üç il öncə vəhy edilməyə başlamışdı. Yəni bu möcüzə Quranın vəhy edilməyə başlamasından tam 1406 il sonra kəşf edilmişdir. Yaxşı, bu 1406 nəyə işarədir? Möhkəm dayanın! 1406 = 19 x 74-dür. İndi sizə kiçik bir nümunə verirəm:
Qurandakı saylarla bağlı möcüzəyə işarə edən Müdəssir (Gizlənən) surəsinin özü başdan başa say möcüzələri ilə doludur. 19 rəqəmini və Müdəssir surəsinin sıra nömrəsini ard-arda qoyduqda da 1974-cü il, yəni möcüzənin kəşf edildiyi il alınır. İndi Quranı inkar etməyə cəhd göstərənlər, onu insan sözü sayanlar buna nə deyəcəklər? Təsadüfmü!? Yaxşı, Quranın nazil olmasından sonra keçən 1406 il eynilə 19 ədədi ilə 74-ün bir-birinə vurulmasının cəmini verir. Yaxşı, bəs inkarçılar buna nə deyəcəklər? Yenə təsadüf... Doğrudanmı 19 möcüzəsinin kəşfi tarixinin Müdəssir (Gizlənən) surəsində kodlaşdırılmış olduğuna dair verəcəyimiz əlavə müdhiş dəlillərə inkarçılar yenə də mi “təsadüf” deyəcəklər? Müdəssir surəsinin ilk iki ayəsi belədir:
1. Ey gizlənən,
|