Мазмұны.

[жасыру]

· 1 Мүше мемлекеттер

· 2 Тарихы

· 3 ЕҚЫҰ және Қазақстан

· 4 Сыртқы сілтемелер

· 5 Сурет

Мүше мемлекеттер[өңдеу]

ЕҚЫҰ қол қойғандар (2006 ж. дейін).██ Хелсинкидегі Соңғы Актіне және Париж Хартиясына қол қойған██ тек Хелсинкидегі Соңғы Актіне қол қойған██ қол қоймаған██ ынтымақтастық үшін серіктес

Мемлекет	Ұйымға кіруі	Хелсинкидегі Соңғы Актіне қол қойған	Париж хартиясына қол қойған
Албания	1991 Маусымның 19	1991 Қыркүйектің 16	1991 Қыркүйектің 17
Андорра	1996 Сәуірдің 25	1999 Қарашаның 10	1998 Ақпанның 17
Армения	1992 Қаңтардың 30	1992 Шілденің 8	1992 Сәуірдің 17
Австрия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Әзірбайжан	1992 Қаңтардың 30	1992 Шілденің 8	1993 Желтоқсанның 20
Беларусь Республикасы	1992 Қаңтардың 30	1992 Ақпанның 26	1993 Сәуірдің 8
Бельгия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Босния және Герцеговина	1992 Сәуірдің 30	1992 Шілденің 8
Болгария	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Канада	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Хорватия	1992 Наурыздың 24	1992 Шілденің 8
Кипр	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Чехия	1993 Қаңтардың 1
Дания	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Эстония	1991 Қыркүйектің 10	1992 Қазанның 14	1991 Желтоқсанның 6
Финляндия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Франция	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Грузия	1992 Наурыздың 24	1992 Шілденің 8	1994 Қаңтардың 21
Германия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Грекия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Ватикан	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Мажарстан	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Исландия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Ирландия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Италия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Қазақстан	1992 Қаңтардың 30	1992 Шілденің 8	1992 Қыркүйектің 23
Қырғызстан	1992 Қаңтардың 30	1992 Шілденің 8	1994 Маусымның 3
Латвия	1991 Қыркүйектің 10	1991 Қазанның 14	1991 Желтоқсанның 6
Лихтенштейн	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Литва	1991 Қыркүйектің 10	1991 Қазанның 14	1991 Желтоқсанның 6
Люксембург	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Македония	1995 Қазанның 12
Мальта	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Молдова	1992 Қаңтардың 30	1992 Ақпанның 26	1993 Қаңтардың 29
Монако	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Черногория	2006 Маусымның 25	2006 Қыркүйектің 1
Нидерланд	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Норвегия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Польша	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Португалия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Румыния	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Ресей	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Сан-Марино	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Сербия	1973 Маусымның 25
Словакия	1993 Қаңтардың 1
Словения	1992 Наурыздың 24	1992 Шілденің 8	1993 Наурыздың 8
Испания	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Швеция	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Швейцария	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Тәжікстан	1992 Қаңтардың 30	1992 Ақпанның 26
Түркия	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Түрікменстан	1992 Қаңтардың 30	1992 Шілденің 8
Украина	1992 Қаңтардың 30	1992 Ақпанның 26	1992 Маусымның 16
Ұлыбритания	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
АҚШ	1973 Маусымның 25	1975 Тамыздың 1	1990 Қарашаның 21
Өзбекстан	1992 Қаңтардың 30	1992 Ақпанның 26	1993 Қазанның 27

Тарихы[өңдеу]

20 ғасырдың 70-жылдары Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі кеңес негізінде құрылды. 1994 жылы Будапештте өткен мемлекеттер мен үкіметтер басшыларының кездесуінде аталған кеңесті Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым деп атау жөнінде шешім қабылданды. Бұл — Еуропа, Азия жәнеСолтүстік Америка құрлығының 55 мемлекетімен консенсус (бір ауыздылық) негізінде келіссөздер, кеңесулер өткізіп, саяси шешімдер қабылдауға арналған көп тарапты құрылым. Мүше мемлекеттер басшыларының кездесулерінде ұйым қызметінің басты бағыттарын айқындайтын негізгі құжаттар қабылдайды. Мұндай кездесу 2 жылда 1 рет өткізіледі. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымның Министрлер кеңесі мән-маңызы жағынан екінші басшылық органы болып саналады. Оның мәжілісі мемлекеттер басшылары кездесуінің аралық кезеңінде жылына 1 рет өтеді. Басшылық кеңесі саяси және жалпы бюджеттік сипаттағы мәселелерді талқылап, нақтылайды, оның мәжілісі Прага қаласында өтеді. Сондай-ақ, ол Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымның экономикалық форумы ретінде де шақырылады. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымның Тұрақты кеңесі — ағымдағы саяси шешімдерді қабылдайтын негізгі жұмысшы орган. Мүше мемлекеттердің тұрақты өкілдерінен құралады. Оның апталық мәжілістері Венада өтеді. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым органы — Қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық форумы шеңберінде қарулану мен қарусыздануға бақылау орнату, өзара сенім мен қауіпсіздікті нығайту жөнінде келіссөздер жүргізеді. Ұйымның лауазымды басшысы — бас хатшы, оны Министрлер Кеңесі 3 жыл мерзімге тағайындайды. Сондай-ақ, ұйымның құрамында Аз ұлттардың ісі жөніндегі 9 жоғарғы комиссар, Демократиялық институттар мен адам құқылары жөніндегі бюро және Парламенттік ассамблея бар.

ЕҚЫҰ және Қазақстан[өңдеу]

Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі кеңестің тәжірибелерін бөлісу мақсатымен, оның негізгі принциптерін басшылыққа алуға міндеттеме қабылдап, екі жақты тығыз байланыс орнатты. Хельсинкиде өткен Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымға қатысушы елдердің жоғары дәрежедегі кездесуінде бұл ұйымға жаңадан қосылған елдерге жан-жақты көмек көрсетуге арналған бағдарлама қабылданды. Бағдарламада Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымына қатысушы елдердің бай тәжірибесін жаңадан қосылған елдерге тарату жоспарланған. Осы бағдарлама аясында Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым басшылығының өкілдері Қазақстанға бірнеше рет (1992 — 99) іссапармен келді. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым басшыларының Қазақстанға алғашқы ресми сапары 1993 жылы болды. Делегацияны ұйымның сол кездегі төрағасы,Швеция сыртқы істер министрі Маргарет Аф Углас бастап келді. Сапар нәтижесінде ұйымның Орталық Азиядағы ықпалы кеңейе түсті. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымына қатысушы елдер мемлекет және үкімет басшыларының жоғары дәрежедегі басқосуларына (1994 жылы Будапештте, 1996 жылыЛиссабонда өткен) Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев қатысып, Лиссабон саммитінің пленарлық мәжілісіне төрағалық етті. Қазақстан сыртқы істер министрі Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым сыртқы істер министрлер Кеңесінің мәжілісіне (1995 жылы Будапештте, 1997 жылы Копенгагенде, 1998 жылыОслода) қатысып, онда Еуропадағы қауіпсіздік мәселелері мен Қазақстан ішкі саясатындағы реформалар барысы туралы сөз етілді. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымының Венада өткен (1999) Тұрақты кеңесінің мәжілісінде Қазақстан Сыртқы істер министрі баяндама жасады. Қазақстанның Венадағы тұрақты өкілдігі (1995) Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымының түрлі құрылымдарымен тығыз байланыс орнатқан. Алматыда Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымының өкілдігі ашылған. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым Аз ұлттар жөніндегі бас комиссары Макс Ван Дер Стул Қазақстанға өзінің алғашқы сапарын 1994 жылы бастады. 1995 жылы екі рет болып, Қазақстанның барлық аймақтарын аралады. Іс жүзінде елдегі этносаралық қатынастардың қандай дәрежеде екенін көрді. Соның нәтижесінде, Локарнода (Швейцария, 1996) Макс Ван Дер Стулдың ұйымдастыруымен “Қазақстан: ХХI ғасыр табалдырығында біртұтас көпэтносты қоғам орнату” деген тақырыпта дөңгелек үстел; Алматыда “Жаңа тәуелсіздік алған мемлекеттерде этникалық қатынастарды жан-жақты жетілдіру” деген тақырыпта конференция өтті. Мәжілістің аяқталуына арналған сөзінде Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым Бас комиссары Қазақстан басшылығының елдегі этносаралық келісімді сақтау мен нығайтудағы табыстарын жоғары бағалады. Орталық Азиядағы адам құқығының қорғалуы жөнінде Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым Демократилық институттар мен адам құқығы жөніндегі бюросының (Алматыда, 1994) семинары өтті. 1997 жылдың соңы, 1998 жылдың бас кезінде Алматыға Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым Бас хатшысы Джонкарло Арагон, Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымның қазіргі төрағасы, Польшаның сыртқы істер министрі Б.Горемек келді. Сапар барысында олар Қазақстан Президентімен, Премьер-Министрмен, Парламенттің палата Төрағаларымен, Қорғаныс және Сыртқы істер министрімен кездесулер өткізді. Әскери қауіпсіздік — Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымның қызметіндегі маңызды сала. Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым шеңберіндеЕуропадағы әскери күштер туралы келісім 1990 жылы жасалған. Оған Қазақстан 1992 жылы қосылды. Бұл Келісім Атлантикадан Оралға дейінгі ядролық емес құрлықтағы әскер және әуе күштерін халықаралық заңдармен шектеп отыруға арналған. Қазақстан Парламенті мүшелері 1996 жылдан бастап Стокгольмдегі Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйым Парламенттік ассамблеясының жұмыстарына араласып, ұйымға қатысушы елдер парламенттерімен тұрақты байланыс орнатқан.