Ы бұрғылауда жүргізілетін негізгі операцияларҰңғыбұрғылауда бұрғы қондырғысын орналастыратын алаңды дайындаудан бастап өзінің міндетін орындап болған ұңғыны жоюға дейін көптеген операциялар жүргізіледі. Олар бұрғы ұңғысына келетін жолдарды дайындау, жуғыш сұйықтар құятын зумф қазу, оларды тазалайтын арықтар, тұндырғыштар дайындау, бұрғы мұнарасын, станокты, бұлқынды орналастыру, бұрғы құралдарын ұзарту, тозған жыныс талқандағыш қашауды айырбастау, ұңғыдан керн алу, әртүрлі геофизикалық және гидрогеологиялық зерттеулер, аварияны жөндеу, ұңғыны жасанды түрде қисайту және тағы басқа көптеген операциялар. Осы операциялардың ішіндегі ең негізгілері: a)ұңғы забойындағы тау жыныстарын талқандау. б)бұрғылау кезінде пайда болған жыныс ұнықтарын (шламды) жер бетіне шығару. в)ұңғының орнықсыз қабырғаларын бекіту. Ұңғы забойындағы тау жыныстарын талқандау әртүрлі әдістермен жүргізіледі. Олардың ішінде көп қолданылатыны механикалық әдістер. Бұл әдістердің ең негізгі ерекшелігі тау жыныстарын талқандау үшін механикалық құрал пайдаланыды. Мысалы:айналма бұрғылау әдісінде тау жыныстарын талқандауға әртүрлі коронкалар,кескіш қашаулар, шарошкалы қашаулар және тағы басқа механикалық құралдар пайдалынады. Соққылап талқандау әдісінде қашаудың бірнеше түрлері қолданылады: екі тавролы қашау,шапқыш қашау,айқыш қашау,дөңгелектеуші қашау және т.б. Талқандаудың механикалық әдістерінен басқа физикалық-механикалық және қосынды әдістер бар. Мысалы:гидромониторлы,гидроимпульсті,акустикалық,отпен,плазмамен,электр-мен талқандау әдістері. Бірақ бұлардың көпшілігі өндірісте қолданылмайды. Тек отпен талқандау ғана карерлерде саяз қопаруға арналған ұңғыларды бұрғылауға қолданылады. Жыныс ұнтақтарын жер бетіне шығарудың әдістері үшке бөлінеді.Олар:механикалық гидравликалық (пневматикалық)және қосынды әдістер. Механикалық әдістерде жыныс ұнтақтарын шығару үшін шнекті құрал, желонқалар,жылан бұрғы, бұрғы қасығы т.б. құралдар қолданылады. Гидравликалық (пневматикалық) әдістерде жыныс ұнтақтарын ұңғыдан шғаруға жуғыш сұйықтар (қысылған газ немесе ауа) қолданылады. Қосынды әдістерде жыныс ұнтақтарын шығаруға жуғыш сұйықтармен қоса бір механикалық құрал (мысалы:шлам жинағыш құбыр) қолданылады. Ұңғының орнықсыз қабырғаларын бекіту үшін шегендеуші құбырлар, балшық ерітінділері,битум,сұйық шыны т.б. көптеген тығындағыш заттар қолданылады. Ұңғы қабырғаларындағы орнықсыз тау жыныстарын бекіту,немесе олардағы тесік жарықшақтарды ерітінділермен немесе қою қоспалармен бітеуді тығындау(тампонаж) дейді. Ерітінділерді, қою қоспаларды ұңғыға әртүрлі әдістермен тасиды.Егер ұңғы саяз болса, оның сағасы арқылы қолмен шариктер жасап тастайды. Терең ұңғыларға ерітінділерді бұрғы құбырлары арқылы насоспен немесе цементтейтін агрегаттармен тасиды,қою қоспаларды әр түрлі тығындағыш снарядтармен контейнерлермен апарады. ҚӘ /7/ Бақылау сұрақтары: 1. Соққылап бұрғылау әдісін түсіндір 2. Айналма бұрғылау әдісін түсіндіріңдер 3. Дірілді бұрғылау әдісін қалай түсінесіңдер
|
