Студопедия — КУБАЧАК МАЛІН
Студопедия Главная Случайная страница Обратная связь

Разделы: Автомобили Астрономия Биология География Дом и сад Другие языки Другое Информатика История Культура Литература Логика Математика Медицина Металлургия Механика Образование Охрана труда Педагогика Политика Право Психология Религия Риторика Социология Спорт Строительство Технология Туризм Физика Философия Финансы Химия Черчение Экология Экономика Электроника

КУБАЧАК МАЛІН






 

Цiха адчыняюцца дзверы на маю верандачку…

Некалi надумаў я прыбудаваць яе да бацькоўскай хаты: невялiчкую, з дашчанай падлогаю. I з таго часу звычайную вясковую хату людзi пачалi зваць дамком.

…Мне чуецца кволае шорганне па падлозе. Я ведаю, што гэта iдзе да мяне мацi.

— Прынесла табе малiнак, — быццам апраўдваючыся, гаворыць яна. — Мытыя.

У адной яе руцэ — блакiтны кубачак, да самых краёў напоўнены свежымi малiнамi; здалёк можна было б прыняць яго за букет. У другой — ядлоўцавая качарэжка, крывая i сукаватая, але, мабыць, вельмi спадручная матулi, бо нiякай iншай яна не бярэ.

Рука з кубачкам дрыжыць. Я ўстаю насустрач, каб узяць гэты духмяны падарунак i паставiць на мой пiсьмовы стол, але мацi папярэджвае:

— Ты пiшы, пiшы… Я сама пастаўлю.

Потым яна садзiцца непадалёку ад стала, качарэжку чапляе за падаконнiк.

— Ты пiшы, пiшы, — паўтарае спагадлiва i шчыра. — Я не буду замiнаць. Пасяджу трошкi каля цябе i пайду ў тую хату.

“Тая хата” — братава. Яна з вялiкай печчу ў першай палавiне. Там мацi начуе, але часам любiць паляжаць i ўдзень, нават i летам. А ў мяне печы цяпер няма, толькi грубка, заўсёды халодная. Сяджу тут, бо ўтульна, адзiнока, i вокны выходзяць на выган, за якiм бялеюць свежыя паверхi новага горада.

— Еш малiнку, — запрашае мацi. — Еш i пiшы. Можа, табе ясiк прынесцi?

Я гляджу на матулю крыху разгублена: прызабыў за многiя леты гарадскога жыцця, што такое “ясiк”, не магу ўцямiць, навошта ён мне.

— Падкладзеш пад спiну, — тлумачыць матуля. — Мякчэй табе будзе пiсаць…

Успомнiў: гэта маленькая падушачка. Не, яна не трэба мне. I без яе зручна i мякка: крэсла абабiтае штапелем. Дзякую матулi за кубачак малiн. Спачатку гляджу на яго, любуюся, а потым бяру адну ягадку, аж цемнаватую ад спеласцi, каштую.

— Гэта над сажалкаю ў нас, — удакладняе мацi. — Самыя вялiкiя i сочныя.

Сапраўды сочныя, растаюць у роце.

— Ты пiшы, — зноў паўтарае мацi. — Нават i не зважай, што я тут пры табе.

А не ведае матуля: таму i пiшу, што яна заўсёды пры мне.

А. Кулакоўскi

 

СЫН

 

У маленстве я чуў, як бацька, вярнуўшыся са Стоўбцаў, расказваў мацi адну гiсторыю.

На пероне невялiкай тады станцыi людзi чакалi цягнiка: адны сустракалi родных, знаёмых; другiя ехалi на Мiнск. Сярод iх быў мужчына з трошкi пасiвелай барадой, апрануты ў сялянскую свiтку i ў ботах з латкамi на насках.

Людзi тупалi, нецярплiва паглядаючы ў той бок, адкуль павiнен прыйсцi цягнiк.

Нарэшце пачуўся працяжны гудок, паказаўся з-за павароткi паравоз. Ён прымчаўся з грукатам, запыхцеў, засiпеў i спынiўся. Залязгалi буферы, адчынiлiся дзверы ў вагонах, i адзiн за адным пачалi выходзiць пасажыры.

Вагонаў цягнiк меў небагата, i мужчына ў сялянскай свiтцы адразу заўважыў, як наўскасяк ад яго ў дзвярах паказаўся стройны юнак у семiнарскай форме. Чалавек падбег да яго. Семiнарыст саскочыў з падножкi вагона, падаў куфэрак i сказаў:

— Нясiце, тата, на воз.

Бацька замiргаў вачыма, не разумеючы такой спешкi, i з месца не крануўся. Тады сын загадаў:

— Чуеце, iдзiце з чамаданам к возу.

Не кажучы нi слова, бацька пайшоў з паклажай, а сын падхапiў чамаданчык у такога ж, як сам, семiнарыста, толькi фальваркоўца, i панёс да запрэжанага ў пару коней фаэтона. Тут ён развiтаўся i пайшоў да свайго воза. Бацька стаяў, нахiлiўшыся над аглабiнай, i старанна абкладваў гарахавiнамi ў перадку сынаў куфэрак, каб той не абцёрся ў дарозе аб палукашак.

— Тата, мы з вамi не вiталiся яшчэ. Давайце пацалуемся, — сказаў семiнарыст.

—Абыдзецца… Калi не пацалавалiся адразу, то i цяпер не варта, — адказаў бацька, не паварочваючыся.

Сын стаяў прысаромлены, а бацька падабраў недаедзенае канём сена, сеў на воз i сказаў:

— Паедзем, мацi дома не счакаецца цябе.

А. Пальчэўскi

 

КАЗКА

 

Снег iшоў i iшоў, дзень, ноч, тыдзень. I было незразумела, адкуль ён толькi бярэцца i навошта яго столькi. Маленькi домiк стаў падобны на вялiкi снежны сумёт. Толькi да школы, што стаяла насупраць, Марк пракапаў глыбокую траншэю — адзiную сувязь з жыццём.

— Як на востраве жывём, — уздыхала Вера Маркаўна, з сiлай адчыняючы дзверы, занесеныя за ноч снегам. А снег блiшчаў на сонцы, ззяў, пералiваўся тысячамi сярэбраных агеньчыкаў, на якiя балюча было глядзець. Ад марозу трашчалi галiнкi ў садзе, на ляту замярзалi вераб’i.

За акном Рыма зрабiла кармушку для птушак. Аднойчы на кармушцы яна ўбачыла вераб’я, якi, ёй здавалася, сумна глядзеў у акно. Праз фортку яна ўзяда яго ў рукi. Верабейчык быў цвёрды, як кавалак лёду. Яна хукала на яго, саграваючы сваiм дыханнем. Але так i не вярнула да жыцця. У Рымы набеглi слёзы ад жалю.

Хутка ў доме з’явiлiся два новыя жыхары — два шэрыя яршыстыя вераб’i.

— Адкуль яны ўзялiся: — здзiвiлася Вера Маркаўна.

— Напэўна, праз фортку заляцелi, — адказала Рыма.

— Ну вось, цяпер я разумею, чаму не магу сагрэць кватэру. А я ўжо думала, што печы ад марозу сапсавалiся. Аказваецца, Рыма праз адчыненую фортку вераб’ёў грэе.

— Мама, але ж такiя маразы, птушкам холадна.

Вера Маркаўна прытулiла да грудзей галоўку дачкi.

— Дровы канчаюцца, самi хутка мерзнуць пачнём.

— Я прынясу з лесу.

— Што ты, па такiм снезе?

— На лыжах. Я на iх куды хочаш дабяруся.

Назаўтра Рыма ўзяла вяроўку, маленькую сякеру i пайшла на лыжах у лес.

Прыйшла i спынiлася, як зачараваная. Перад ёю адкрывалася нейкае дзiвоснае казачнае царства, дзе ўладар — снег.

Снег ляжаў на зямлi агромнiстай асляпляльнай коўдрай, вiсеў на галiнах тоўстымi глыбамi небывалай формы. Як ён толькi трымаўся! Вось на тонкай бярозавай галiнцы ўладкаваўся снежны ком. Ён нагадвае грыб-баравiк з вялiзнай шапкай. Галiнка апусцiлася аж да самага долу пад яго цяжарам, а грыб сядзiць сабе, не падае. А махнатая елка стала падобнай на святочнага Дзеда Мароза. Дзед расставiў свае рукi-лапы, быццам збiраецца абняць iмi ўвесь свет. Побач з дзедам дзiвосная пячора. Рыма ведае, дакранiся толькi да яе сякеркай, i пячора ператворыцца ў звычайны куст арэшнiку. Але Рыма не дакранаецца, няхай будзе пячора.

Паўдня хадзiла яна па лесе, ужо ногi змерзлi ў валёнках, а сякерка без справы вiсела за поясам. Так i вярнулася дадому без дроў: шкада было разбураць казку.

Паводле Г. Васiлеўскай

 

ОТ ЯК УСЁ СКЛАЛАСЯ…

 

Зосiм шчыраваў на радыёзаводзе — быў майстрам мантажнага цэха. Дэмабiлiзаваны салдат, ён нездарма паступiў туды: там працавала Зоська, былая аднакурснiца па тэхнiкуму.

Зiмой яны кружылiся ў парку на каньках, насiлiся, шчаслiвыя, на лыжах, летам — бегалi ў кiно, на танцпляцоўку, каталiся на лодцы. Але больш усяго яны любiлi асеннiя падарожжы за горад, птушыныя i грыбныя лясы. Танклявая, з някiдкiм для старонняга вока тварам, Зоська сцiшвалася ў немым захапленнi, калi заўважала пунсовагрудых птушак. Сярод жару рабiны птушкi выдавалi жывымi вогнiкамi-кветкамi…

— Гэта амялушкi. Рабiна, Зося, — найсалодшы iх ласунак, — цiха тлумачыў ён. — Слухай, як пяюць! Чыстыя жалейкi…

Ён з дзяцiнства любiў i ведаў амаль усiх птушак i ўпотай ганарыўся сваёй дасведчанасцю.

Колькi розных лясных таямнiц адкрываў ён тады сваёй Зосьцы!

Беглi днi…

I от аднае зiмы свет яму нiбы знарок пачала засцiць Манька-нармiроўшчыца. Выходзiла неяк так, што ў заводскай сталоўцы i па дарозе з работы Манька амаль заўжды аказвалася каля яго — задзiрлiва пакеплiвала з хлопца, жартавала, заразлiва смяялася. Яна была бойкая — не параўнаць з Зоськай — i вострая на язык. Цыганкаватая, фiгурыстая красуня з гуллiвым прыжмурам вачэй, ад якiх аж нямела падчас усё нутро. Зосiм правёў яе дамоў раз, другi… сёмы ды так от i не прыкмецiў, як закружыла яму галаву… I Зосiм стаў пазбягаць сустрэч з Зосяй. Але i шкада было яе, i штосьцi сцiскала душу, калi раптам лавiў на сабе яе пранiклiвы позiрк.

Неўзабаве Зосiм ажанiўся з Манькай i перайшоў на маторны завод. Ён рупна звiў сямейнае гняздо: за адзiн год зрубiў у вёсцы з бацькам неблагенькi дамок, з Маньчынай хацiны скiдаў варывеньку. Потым змураваў яшчэ скляпок, пакрыў асфальтам дарожкi на падворку, да старога саду пасадзiў новы. Гэтыя дамашнiя турботы былi яму спачатку на радасць.

У Яго падрастаў сын, i Зосiм, гледзячы на Мiхасiка, цешыўся з думкi, што скора прыйдзе дзень, калi яны разам паедуць на прыроду па грыбы i птушыныя песнi. Без лесу, рэчкi ён проста не мог жыць. Часам у загарадныя падарожжы пускалася i Манька. Але раз рашуча махнула рукой: маўляў, трэба глядзець хатнюю гаспадарку, дбаць пра жывую капейку, а не швэндацца пустымi сцежкамi. Ужо тады, у першыя гады сумеснага жыцця, у Маньцы прабудзiлася жвавая гаспадарнiца, гандлярка. Яна заняла агародам i кветнiкам палову прысядзiбнага пляца i штодзённа са старэйшай сястрой нагружала самаробную калымажку гароднiнай, кветкамi i выпраўлялася на базар.

Манька ўсё часцей i часцей нядобра выгаворвала Зосiму, што ён не турбуецца пра iх гаспадарку i лiшнi прыбытак. Ледзь не кожны выхадны прападае ў лесе цi на рацэ! Паглядзеў бы ён, валацуга, няшчасны, на Хрулiка, суседа. Той хаця i халасцяк, а заўсёды дома пры дзеле: то грады палiвае, то вуcеня ў садзе труцiць… У яго аж буяе ўсё ў гародзе, нiводзiн яблычак-гурочак не змарнуецца, усё ў грошык перакiнецца. Ведае чалавек, калi што прадаць, якую цану ўзяць.

Зосiм ва ўсе вочы глядзеў на жонку, быццам пытаўся: яна гэта цi не яна, яго Манька? Дзе падзелася ў ёй колiшняя яе весялосць, краса i вабнасць? Пахмурная, раздражнёная, раздабрэлая.

— Не мужчына ён. Ён жа з свiнушнiка не вылазiць, тлушчам да вачэй заплыў!

— А я ўсе рукi паабрывала, цягаючы каляскi з садавiнай на базар! — бурай узвiхралася Манька.

Зосiм тады разважлiва даводзiў: навошта ж усё дабро сплаўляць на базар? I якi сэнс напiхваць панчохi грашыма?

— Падумаць, што вярзе чалавек?! Якi сэнс з грошай… Ведай, пустадомак, грошы цяпер усё! З iмi i ў пекле не прападзеш!

Ад гэтых выгавораў, якiя хутка сталi штодзённымi, Зосiм пакрысе пусцеў i мярцвеў душой. Што гэта за жыццё, калi адгарадзiцца ад свету плотам i аднымi клопатамi пра капейку?!

От i надумаўся ён завесцi ў сябе лясных певуноў. За паўгода перасялiў з лесу ў сваю вальеру ў двары шмат птахаў. Паздаравеў душой, унутрана акрылiўся i вонкава паспраўнеў, пахарашэў. А Манька яшчэ больш пазмрачнела i распухла…

I от аднойчы, калi ён прыйшоў з лесу, на валiку канапы ён убачыў паперчыну, узяў яе. “Жывi са сваiмi пцiчкамi, свiшчы, весялiся з iмi, ёлуп няшчасны. Я з сынам пайду да другога…” — было накрэмзана алоўкам.

“Дык во яно што! — балесна паморшчыўся Зосiм. — Ачысцiла хату, пайшла да свайго Хрулiка… То няхай: я даўно быў гатовы да гэтага”.

Зосiм, як у забыццi, закурыў i на мiг убачыў сябе збоку, такога няшчаснага, зняважанага.

Паводле М. Вышынскага

 







Дата добавления: 2015-10-01; просмотров: 1050. Нарушение авторских прав; Мы поможем в написании вашей работы!



Важнейшие способы обработки и анализа рядов динамики Не во всех случаях эмпирические данные рядов динамики позволяют определить тенденцию изменения явления во времени...

ТЕОРЕТИЧЕСКАЯ МЕХАНИКА Статика является частью теоретической механики, изучающей условия, при ко­торых тело находится под действием заданной системы сил...

Теория усилителей. Схема Основная масса современных аналоговых и аналого-цифровых электронных устройств выполняется на специализированных микросхемах...

Логические цифровые микросхемы Более сложные элементы цифровой схемотехники (триггеры, мультиплексоры, декодеры и т.д.) не имеют...

Шрифт зодчего Шрифт зодчего состоит из прописных (заглавных), строчных букв и цифр...

Краткая психологическая характеристика возрастных периодов.Первый критический период развития ребенка — период новорожденности Психоаналитики говорят, что это первая травма, которую переживает ребенок, и она настолько сильна, что вся последую­щая жизнь проходит под знаком этой травмы...

РЕВМАТИЧЕСКИЕ БОЛЕЗНИ Ревматические болезни(или диффузные болезни соединительно ткани(ДБСТ))— это группа заболеваний, характеризующихся первичным системным поражением соединительной ткани в связи с нарушением иммунного гомеостаза...

Постинъекционные осложнения, оказать необходимую помощь пациенту I.ОСЛОЖНЕНИЕ: Инфильтрат (уплотнение). II.ПРИЗНАКИ ОСЛОЖНЕНИЯ: Уплотнение...

Приготовление дезинфицирующего рабочего раствора хлорамина Задача: рассчитать необходимое количество порошка хлорамина для приготовления 5-ти литров 3% раствора...

Дезинфекция предметов ухода, инструментов однократного и многократного использования   Дезинфекция изделий медицинского назначения проводится с целью уничтожения патогенных и условно-патогенных микроорганизмов - вирусов (в т...

Studopedia.info - Студопедия - 2014-2024 год . (0.014 сек.) русская версия | украинская версия