Ад аўтараў1. Алаев Э.Б. Социально-экономическая география: Понятийно-терминологический словарь. М.: Мысль, 1983. 2. Глобальная экологическая проблема. М.: Мысль, 1988. 3. Глобальная энергетическая проблема. М.: Мысль, 1985. 4. Глобальные проблемы современности. М.: Мысль, 1981. 5. Джонстон Р.Дж. География и географы: Очерк развития англо- 6. Звонкова Т.В. Географическое прогнозирование. М.: Высш. шк., 1987. 7. Калашников Т.М. Экономическое районирование: Учеб. пособие для 8. Лавров С.Б., Сдасюк Г.В. Этот контрастный мир. Географические 9. Липец ЮГ.,Пуляркин В.А., Шлихтер С.Б. География мирового хозяйства: Учеб. пособие для студентов. М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 1999. 10. Мир географии. География и географы. Природная среда / Редкол.: 11. Саушкин Ю.Г. Экономическая география; история, теория, методы и 12. Сидор С.И. Социально-экономическая география СССР: наука и 13. Сочава В.Б. Введение в учение о геосистемах. Новосибирск: Наука, 14. Страны и народы: Научно-популярное географо-этнографическое издание: 20 т. / Редкол.: В.П.Максаковский и др. М.: Мысль, 1979 — 1985. Т. 1—20. 15. Харвей Д. Научное объяснение в географии: Пер. с англ. М.: Прогресс, 16. Хорев Б.С. Территориальная организация общества. М.: Мысль, 1981. 17. Чистобаев А.И., Шарыгин М.Д. Экономическая и социальная
УВОДЗІНЫ Ў ЛІТАРАТУРАЗНАЎСТВА У дзвюх частках
Пад рэдакцыяй прафесара В. П. Рагойшы
Частка 2
Паэтыка. Тэорыя літаратурнага працэсу.
Дапушчана Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь у якасці вучэбнага дапаможніка для студэнтаў вышэйшых навучальных устаноў па філалагічных спецыяльнасцях
Мінск БДУ УДК ББК У А ў т а р ы: В. П. Рагойша (Ад аўтараў; 3.3. Вобразны свет твора. 3.4. Спосабы характарыстыкі і сродкі стварэння тыповага вобраза-персанажа. 3.6. Асновы вершазнаўства. М. П. Кенька (4.1. Разуменне літаратурнага працэсу (пачынаючы з “Мастацкіх сістэм”). 4.2. Літаратурныя сувязі. 4.3. Мастацкі пераклад); Т. А. Марозава (3.1. Літаратурны твор як мастацкае цэлае. Змест і форма. 3.2. Змест твора і яго кампаненты. 3.5. Форма мастацкага твора і яе кампаненты. 3.7. Стыль мастацкага твора. 4.1. Разуменне літаратурнага працэсу).
Р э ц э н з е н т ы: доктар філалагічных навук, прафесар, загадчык аддзела тэорыі літаратуры Інстытута мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы НАН Беларусі М. А. Тычына; кафедра рускай і замежнай літаратур Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя Максіма Танка (загадчык – доктар філалагічных навук, прафесар Т. Я. Камароўская).
Уводзіны ў літаратуразнаўства: вучэб. дапам.: у 2 ч. / пад рэд. праф. В. П. Рагойшы. – Ч. 2: Паэтыка. Тэорыя літаратурнага працэсу. – Мінск: БДУ, 2012. ІSBN 978–985-518
Вучэбны дапаможнік, першая частка якога выйшла ў 2011 годзе, адрасаваны найперш студэнтам ― філолагам і журналістам, якія вывучаюць асновы тэорыі літаратуры: сутнасць галоўных і дапаможных літаратуразнаўчых дысцыплін, комплекс адпаведных паняццяў, катэгорый, дэфініцый па эстэтыцы і паэтыцы літаратуры, тэорыі літаратурнага працэсу ў іх сістэмнай узаемасувязі. Можа быць выкарыстаны і для самастойнага спасціжэння “таямніц” прыгожага пісьменства. УДК ББК © Рагойша В. П., Кенька М. П., Марозава Т. А. © БДУ, 2009 ІSBN 978–985-518 ІSBN 978–985-518 Ад аўтараў Вучэбны прадмет «Уводзіны ў літаратуразнаўства» вывучаецца на першых курсах усіх універсітэтаў нашай краіны згодна з зацверджанымі Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь “Адукацыйнымі стандартамі” па філалагічных спецыяльнасцях. Вучэбны дапаможнік, які вы цяпер трымаеце ў руках, раскрывае ўсе палажэнні гэтага стандарту: “Літаратуразнаўства як навука. Асноўныя і дапаможныя дысцыпліны літаратуразнаўства. Метадалогія літаратуразнаўства. Спецыфічныя ўласцівасці мастацкай літаратуры. Літаратурны твор як мастацкае цэлае. Літаратурны працэс”. Напісаны ён у адпаведнасці з палажэннямі вучэбнай праграмы для вышэйшых навучальных устаноў рэспублікі па «Уводзінах у літаратуразнаўства»[1]. Студэнты-першакурснікі валодаюць атрыманымі яшчэ ў сярэдняй школе пэўнымі ведамі па гісторыі літаратуры, найперш беларускай і рускай, часткова ― замежнай. Разам з тым у сярэдняй школе вучні знаёмяцца і з асобнымі паняццямі тэорыі літаратуры. Ва універсітэце, дзякуючы «Уводзінам у літаратуразнаўства», адбываецца значнае паглыбленне і пашырэнне тэарэтыка-літаратурных ведаў і – што не менш важна – іх сістэматызацыя. Матэрыялы вучэбнага дапаможніка скіраваны на тое, каб, абапіраючыся на ранейшыя пазнанні, некалькі ўдакладніць і пераасэнсаваць асобныя палажэнні і катэгорыі або, наадварот, вярнуць ім першапачатковае тлумачэнне. Пры гэтым некаторыя літаратуразнаўчыя паняцці падаюцца ў новай інтэрпрэтацыі, у адпаведнасці з дасягненнямі сучаснай навукі пра мастацкую літаратуру. «Уводзіны ў літаратуразнаўства» раскрываюць перад студэнтамі ўвесь спектр галоўных і дапаможных літаратуразнаўчых дысцыплін (гісторыя літаратуры, тэорыя літаратуры, літаратурная крытыка, тэксталогія, гістарыяграфія, архівазнаўства, літаратурнае краязнаўства і інш.). Атрыманыя веды пасадзейнічаюць больш глыбокаму і арганічнаму засваенню курсаў гісторыі айчыннай і замежных літаратур, вывучэнне якіх пачынаецца на тым жа першым курсе (антычная літаратура, старажытная беларуская літаратура, старажытная руская літаратура). Разам з тым «Уводзіны ў літаратуразнаўства» – своеасаблівы трамплін да дысцыпліны «Тэорыя літаратуры», што вывучаецца на чацвёртых курсах філфакаў і выразна арыентавана на дыскусійныя праблемы тэорыі літаратуры і літаратуразнаўчай метадалогіі. «Тэорыя літаратуры» – у значнай ступені ўжо аўтарскі курс. І таму вучэбны дапаможнік «Уводзіны ў літаратуразнаўства», змяшчаючы неабходныя тыпавыя палажэнні, не імкнецца набыць жорсткі імператыўны характар. Тым больш, што некаторыя літаратуразнаўчыя тэрміны змяняюцца не толькі з часам, але і валодаюць неадназначнасцю ў розных навуковых школах. Вучэбны дапаможнік мае таксама на мэце дапамогу студэнтам у авалоданні асноўнымі прынцыпамі аналізу літаратурнага твора ў яго мастацкай цэласнасці і своеасаблівасці, што спатрэбіцца навучэнцам філфакаў і журфакаў ужо на другім курсе пры напісанні курсавых работ па літаратуры. Спатрэбіцца і пазней, падчас працы над семінарскімі і дыпломнымі праектамі. Глыбокія тэарэтыка-літаратурныя веды як нельга лепш прыдадуцца і для педагагічнай, навуковай, рэдактарскай і літаратурна-крытычнай дзейнасці. Трэба улічыць, што «Уводзіны ў літаратуразнаўства» – вучэбны дапаможнік, а не слоўнік-даведнік літаратуразнаўчых паняццяў. Большасць тэрмінаў і паняццяў, якія выкарыстоўваюцца ў ім, павінны быць вядомыя студэнтам-першакурснікам яшчэ з сярэдняй школы. Некаторыя з іх тлумачацца пры характарыстыцы тых або іншых літаратуразнаўчых з’яў. Але ўсё гэта не адмяняе патрэбу ў карыстанні неабходнай даведачнай літаратурай (спецыяльныя слоўнікі і энцыклапедыі). Асноўныя з літаратуразнаўчых даведнікаў указаны ў канцы вучэбнага дапаможніка ў «Спісе літаратуры», на якія арыентаваліся аўтары дадзенага выдання пры яго падрыхтоўцы. У тэксце асноўныя паняцці, тэрміны, вызначэнні выдзелены курсівам. Псеўданімы пісьменнікаў падаюцца без скарачэнняў.
|
