РОССИЙСКАЯ ФЕДЕРАЦИЯ 46 страница5) јкiмшiлiк жауапќа тартылушы адам кјмелетке толмаєан болса, ќорєаушыныѕ ќатысуы мiндеттi. V022168 2. Егер осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде кґзделген мјн-жайлар болєан жаєдайда јкiмшiлiк жауапќа тартылушы адамныѕ ґзi, оныѕ заѕды ґкiлдерi, сондай-аќ оныѕ тапсыруымен басќа да адамдар ќорєаушы шаќырмаса, јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарауєа ујкiлеттi судья, орган (лауазымды адам) iс жїргiзудiѕ тиiстi сатысында ќорєаушыныѕ ќатысуын ќамтамасыз етуге мiндеттi, бўл туралы олар кјсiби адвокаттар ўйымына мiндеттi ќаулы шыєарады. Ескерту. 589-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2003.12.05. N 506 Заѕымен.
590-бап. Ќорєаушыны шаќыру, таєайындау, ауыстыру, оныѕ еѕбегiне аќы тґлеу
1. Ќорєаушыны, ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адам, оныѕ заѕды ґкiлдерi, сондай-аќ ґзiне ќатысты јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адамныѕ тапсыруымен немесе келiсуiмен басќа да адамдар шаќырады. Ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адам ќорєау їшiн бiрнеше ќорєаушы шаќыруєа ќўќылы. 2. Ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адамныѕ ґтiнуi бойынша јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарауєа ујкiлеттi судья, орган (лауазымды адам) ќорєаушыныѕ ќатысуын ќамтамасыз етедi. 3. Таѕдалєан немесе таєайындалєан ќорєаушыныѕ ќатысуы мїмкiн болмаєан жаєдайларда, јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарауєа ујкiлеттi судья, орган (лауазымды адам) ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адамєа жиырма тґрт саєат iшiнде басќа ќорєаушы шаќыруды ўсынуєа немесе адвокаттар алќасы немесе оныѕ ќўрылымдыќ бґлiмшелерi арќылы ќорєаушы таєайындауєа шаралар ќолдануєа ќўќылы. Ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адамєа јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарауєа ујкiлеттi судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) ќорєаушы ретiнде белгiлi бiр адамды шаќыруєа ўсыныс айтуєа ќўќыєы жоќ. 4. Јкiмшiлiк ўстау жаєдайында, егер ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адам таѕдаєан ќорєаушыныѕ їш саєат iшiнде келуi мїмкiн болмаса, ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адамєа јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарауєа ујкiлеттi судья, орган (лауазымды адам) басќа ќорєаушы шаќыруды ўсынады, ал одан бас тартылєан жаєдайда адвокаттар алќасы немесе оныѕ ќўрылымдыќ бґлiмшелерi арќылы ќорєаушыны таєайындауєа шаралар ќолданады. 5. Адвокаттыѕ еѕбегiне аќы заѕдарєа сјйкес тґленедi. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстердi ќарауєа ујкiлеттi судья, орган (лауазымды адам) негiз болєан жаєдайда ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адамды заѕ кґмегiне аќы тґлеуден толыќ немесе iшiнара босатуєа ќўќылы. Бўл жаєдайда еѕбекке аќы мемлекет есебiнен тґленедi. 6. Адвокат клиентпен iс жїргiзуге келiсiм жасаспай, таєайындау арќылы ќатысќанда, осы Кодекстiѕ 589-бабыныѕ екiншi бґлiгiнде кґзделген жаєдайда да адвокат еѕбегiне аќы тґлеу шыєыны мемлекет есебiне жатќызылуы мїмкiн. 7. Адвокат ќорєаушы ретінде адвокаттыѕ кујлігін жјне наќты істі жїргізуге оныѕ ґкілеттігін кујландыратын ордерді кґрсетуі бойынша јкімшілік ќўќыќ бўзушылыќ туралы іске ќатысуєа жіберіледі. Осы Кодекстіѕ 588-бабыныѕ екінші бґлігінде аталєан басќа да адамдар ќорєаушы ретінде олардыѕ іске ќатысу ќўќыєын растайтын ќўжаттарды (неке туралы кујлігін, сондай-аќ осы Кодекстіѕ 586-бабыныѕ їшінші бґлігінде жјне 587-бабыныѕ їшінші бґлігінде аталєан ќўжаттарды) тапсырады. Ескерту. 590-бапќа ґзгерту енгізілді - ЌР 2009.12.11 N 230-IV (2010 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.
591-бап. Ќорєаушыдан бас тарту
1. Ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адам iс жїргiзудiѕ кез келген кезiнде ќорєаушыдан бас тартуєа ќўќылы, бўл оныѕ ґзiн ќорєауды ґз бетiнше жїзеге асыру ниетiн бiлдiредi. Заѕ кґмегiне аќы тґлеуге ќаражаты жоќтыєын сылтау етiп ќорєаушыдан бас тарту ќабылданбайды. Бас тарту жазбаша тїрде ресiмделедi. 2. Ґзi жґнiнде јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп жатќан адамныѕ ќорєаушыдан бас тартуы оны бўдан былай ќорєаушыны iске ќатысуєа жiберу туралы ґтiнiш жасау ќўќыєынан айырмайды. Ќорєаушыныѕ iске кiрiсуi сол уаќытќа дейiн јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарау барысында жасалєан јрекеттердi ќайталауєа јкеп соќпайды.
592-бап. Ќорєаушыныѕ ґкiлеттiгi
1. Ќорєаушы iстiѕ барлыќ материалдарымен танысуєа; iстi ќарауєа ќатысуєа; дјлелдемелер табыс етуге, ґтiнiш мјлiмдеуге жјне ќарсылыќ бiлдiруге; iстердi ќарауєа ујкiлеттi судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) рўќсатымен iстiѕ ќаралу процесiнде жауап берушiге сўраќтар ќоюєа; iс жїргiзудi ќамтамасыз етуге ќолданылатын шаралар жјне iс бойынша ќаулы жґнiнде шаєымдануєа; ґзiне заѕмен берiлген ґзге де ќўќыќтарды пайдалануєа ќўќылы. 2. Ќорєаушыныѕ: ќорєалушыныѕ мїдделерiне ќарсы ќандай да болсын iс-јрекеттер жасауєа жјне оныѕ ґз ќўќыќтарын жїзеге асыруына кедергi келтiруге; ќорєалушыныѕ кґзќарасына ќарамастан, оныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќќа ќатыстылыєын жјне оны жасауєа кiнјлiлiгiн тануєа, ќорєалушыныѕ жјбiрленушiмен татуласќандыєы туралы мјлiмдеуге; ќорєалушыныѕ берген шаєымы мен ґтiнiшiн ќайтарып алуєа; заѕ кґмегiн сўрау мен оныѕ жїзеге асырылуына байланысты ґзiне белгiлi болєан мјлiметтердi жария етуге ќўќы жоќ.
593-бап. Жјбiрленушiнiѕ ґкiлi
1. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзу кезiнде заѕ жїзiнде ќўќыєы бар адвокаттар мен ґзге де адамдар жјбiрленушiнiѕ заѕды мїдделерiн бiлдiретiн ґкiл бола алады. 2. Жјбiрленушi ґкiлдерiнiѕ ґздерi ґкiл болып отырєан жеке жјне заѕды тўлєалармен осы Кодексте кґзделген шекте iс жїргiзу ќўќыќтары бiрдей болады. 3. Ґкiлдiѕ ґзi ґкiлi болып отырєан адамныѕ мїдделерiне ќайшы ќандай да бiр iс-јрекеттер жасауєа ќўќыєы жоќ. 4. Жјбiрленушiнiѕ iсiне жеке ќатысы оны осы iс бойынша ґкiл алу ќўќыєынан айырмайды.
594-бап. Куј
1. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс бойынша куј ретiнде, егер заѕдарда ґзгеше кґзделмесе, осы iс їшiн маѕызы бар мјн-жайлардан хабардар болуы мїмкiн кез келген адам шаќырылуы мїмкiн. 2. Куј: ґзiне, жўбайына (зайыбына) немесе жаќын туыстарына ќарсы айєаќ беруден бас тартуєа, ґз айєаќтарыныѕ тиiстi хаттамаєа енгiзiлуiнiѕ дўрыстыєы жґнiнде мјлiмдеме жјне ескерту жасауєа; iстi ќарау кезiнде ана тiлiнде сґйлеуге; аудармашыныѕ кґмегiн тегiн пайдалануєа ќўќылы. 3. Куј јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiп жатќан судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) шаќыртуы бойынша келуге, ґзiне iс бойынша белгiлi мјн-жайдыѕ бјрiн шынайы тїрде хабарлауєа жјне ќойылєан сўраќтарєа жауап ќайтаруєа, ґзi берген айєаќтардыѕ тиiстi хаттамаєа енгiзiлуiнiѕ дўрыстыєын ґзi ќол ќойып кујландыруєа мiндеттi. 4. Кујєа јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарауєа ујкiлеттi органєа (лауазымды адамєа) айєаќтар беруден жалтарєаны немесе одан бас тартќаны, кґрiнеу жалєан айєаќтар бергенi їшiн јкiмшiлiк жауапкершiлiгi туралы жјне сотта осы јрекеттердi жасаєаны їшiн ќылмыстыќ жауаптылыєы туралы ескертiледi. 5. Куј јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) шаќыртуы бойынша келуден жалтарєан жаєдайда судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) ўйєарымы негiзiнде оны iшкi iстер органдары (полиция) алып келуi мїмкiн. 6. Он тґрт жасќа дейiнгi кјмелетке толмаєан кујєа сауал ќою кезiнде педагогтiѕ немесе психологтыѕ ќатысуы мiндеттi. Ќажет болєан жаєдайда сауал ќою осындай кујныѕ заѕды ґкiлiнiѕ ќатысуымен жїргiзiледi. Ескерту. 594-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2004.12.28. N 24 (ќолданысќа енгiзiлу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕымен.
595-бап. Кујгер
1. Осы Кодексте кґзделген жаєдайларда, iстiѕ ќорытындысына мїдделi емес, ґзi ќатысып тўрєан кездегi iс-јрекеттердi толыќ жјне дўрыс ўєынуєа ќабiлеттi кјмелетке толєан адам кујгер ретiнде тартылады. 2. Кујгердiѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзуге ќатысуы жеке адамды тексерiп ќарау, кґлiк ќўралын, заттарды тексерiп ќарау, жеке адамда болєан ќўжаттар мен заттарды алып ќою, заѕды тўлєаєа тиесiлi аумаќтарды, їй-жайлар мен мїлiктi ќарап шыєу, заѕды тўлєаєа тиесiлi ќўжаттар мен мїлiктi алып ќою туралы хаттамаларда кґрсетiледi. 3. Кујгер јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан лауазымды адамныѕ шаќыруы бойынша келуге, осы iстiѕ жїргiзiлуiне ќатысуєа жјне ґзiнiѕ ќатысуымен жасалєан iс-јрекеттердiѕ жїзеге асырылу фактiлерiн, олардыѕ мазмўны мен нјтижелерiн тиiстi хаттамаєа ґзi ќол ќойып кујландыруєа мiндеттi. 4. Кујгердiѕ жасалєан iс-јрекеттер жґнiнде хаттамаєа енгiзiлуге тиiстi мјлiмдемелер мен ескертпелер жасауєа ќўќыєы бар. 5. Ќажет болєан жаєдайда кујгерден осы Кодекстiѕ 594-бабында кґзделген тјртiппен куј ретiнде жауап алынуы мїмкiн.
596-бап. Маман
1. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзуге маман ретiнде ќатысуєа дјлелдемелердi жинауєа, зерттеуге жјне баєалауєа, сондай-аќ техникалыќ ќўралдарды пайдалануєа жјрдем кґрсету їшiн ќажеттi арнаулы бiлiмi бар жјне машыќтанєан, iстiѕ ќорытындысына мїдделi емес кез келген кјмелетке толєан адамды таєайындауєа болады. 2. Маман: ґзiнiѕ шаќырылу маќсатын бiлуге; егер тиiсiнше арнаулы бiлiмi мен машыєы болмаса, iс жїргiзуге ќатысудан бас тартуєа; ґзiнiѕ ќатысуымен жасалатын, iс жїргiзу јрекетiне ќатысты iстiѕ материалдарымен танысуєа; јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) рўќсатымен iс жїргiзу јрекеттерiне ќатысушыларєа сўраќтар ќоюєа; салыстырма зерттеулердi ќоспаєанда, iс жїргiзу јрекеттерi шеѕберiнде iс жїргiзу јрекеттерi хаттамасыныѕ бiр бґлiгi болып табылатын хаттамада не ресми ќўжатта iстiѕ барысы мен нјтижелерi кґрсетiлген iс материалдарына зерттеу жїргiзуге; ґзi ќатысќан iс жїргiзу јрекетiнiѕ хаттамасымен танысуєа жјне ґзiнiѕ ќатысуымен жїргiзiлген јрекеттiѕ барысы мен нјтижелерi кґрсетiлуiнiѕ толыќ жјне дўрыс екендiгi жґнiнде хаттамаєа енгiзiлуi ќажеттi мјлiмдемелер мен ескертпелер жасауєа ќўќылы. 3. Маман: јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) шаќыруы бойынша келуге; арнаулы бiлiмiн, машыєын жјне єылыми-техникалыќ ќўралдарды пайдалана отырып, iс жїргiзу јрекеттерiне ќатысуєа; ґзi жасаєан јрекеттер бойынша тїсiнiк беруге; аталєан јрекеттердiѕ жасалу фактiсiн, олардыѕ мазмўны мен нјтижелерiн ґзi ќол ќойып кујландыруєа мiндеттi. Ескерту. 596-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.07.04. N 151 Заѕымен.
597-бап. Сарапшы
1. Арнаулы єылыми білімі бар, іске мїдделі емес адам сарапшы ретінде шаќырылуы мїмкін. Сот сараптамасын жїргізу: 1) сот сараптамасы органдарыныѕ ќызметкерлеріне; 2) лицензия негізінде сот-сараптама ќызметін жїзеге асыратын адамдарєа; 3) заѕ талаптарына сјйкес біржолєы тјртіппен ґзге де адамдарєа тапсырылуы мїмкін. 2. Сарапшы: сараптама нысанасына ќатысты іс материалдарымен танысуєа; ќорытынды беру їшін ќажетті ќосымша материалдарды ґзіне беру туралы ґтінішті мјлімдеуге; јкімшілік ќўќыќ бўзушылыќ туралы істі жїргізетін органныѕ (лауазымды адамныѕ) рўќсатымен іс жїргізу јрекеттерін жїргізуге ќатысуєа жјне оларєа ќатысушы адамдарєа сараптама нысанасына ќатысты сўраќтар ќоюєа; ґзі ќатысќан іс жїргізу јрекетініѕ хаттамасымен танысуєа жјне ґзініѕ јрекеттері мен айєаќтарыныѕ толыќ жјне дўрыс кґрсетілуіне ќатысты хаттамаларєа енгізілуге тиісті ескертпелер жасауєа; сот сараптамасын таєайындаєан судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) келісімі бойынша сот-сараптамалыќ зерттеу барысында аныќталєан, азаматтыќ іс їшін маѕызы бар, сот сараптамасын таєайындау туралы ўйєарымда ќамтылєан мјселелердіѕ шегінен тыс мјн-жайлар бойынша ґз ќўзыреті шегінде ќорытынды беруге; ана тілінде немесе ґзі білетін тілде ќорытынды ўсынуєа жјне айєаќтар беруге; аудармашыныѕ тегін кґмегін пайдалануєа; аудармашыдан бас тартуды мјлімдеуге; сараптама жїргізу кезінде соттыѕ жјне іс жїргізуге ќатысушы ґзге де адамдардыѕ ґзініѕ ќўќыќтарына нўќсан келтіретін шешімдері мен јрекеттеріне шаєым жасауєа; сараптама жїргізу кезінде шеккен шыєыстарєа ґтем жјне егер сот сараптамасын жїргізу ґзініѕ лауазымдыќ міндеттерініѕ шеѕберіне кірмейтін болса, орындалєан жўмысы їшін сыйаќы алуєа ќўќылы. 3. Сарапшы: јкімшілік ќўќыќ бўзушылыќ туралы істі жїргізетін судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) шаќыруы бойынша келуге; ґзіне ўсынылєан объектілерге жан-жаќты, толыќ жјне объективті зерттеу жїргізуге; ґзініѕ алдына ќойылєан мјселелер бойынша негізделген жазбаша ќорытынды беруге; осы Кодекстіѕ 611-бабыныѕ он їшінші бґлігінде кґзделген жаєдайларда, ќорытынды беруден бас тартуєа жјне ќорытынды берудіѕ мїмкін еместігі туралы дјлелді жазбаша хабарлама жасауєа жјне оны сот сараптамасын таєайындаєан органєа (лауазымды адамєа) жіберуге; жїргізілген зерттеуге жјне берілген ќорытындыєа байланысты мјселелер бойынша айєаќтар беруге; зерттеліп жатќан объектілердіѕ саќталуын ќамтамасыз етуге; істіѕ мјн-жайы туралы мјліметтерді жјне сот сараптамасын жїргізуге байланысты ґзіне белгілі болєан ґзге де мјліметтерді жария етпеуге міндетті. 4. Сарапшы сотта кґрінеу жалєан ќорытынды бергені їшін заѕда кґзделген ќылмыстыќ жауаптылыќта болады. 5. Сот сараптамасы органыныѕ ќызметкері болып табылатын сарапшы ґз ќызметініѕ сипатына ќарай ґзініѕ ќўќыќтарымен жјне міндеттерімен танысќан жјне сотта кґрінеу жалєан ќорытынды бергені їшін ќылмыстыќ жауаптылыќ туралы ескертілген деп есептеледі. Ескерту. 597-бап жаѕа редакцияда - ЌР 2010.01.20 № 241-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-б. ќараѕыз) Заѕымен.
598-бап. Аудармашы
1. Бiлiмi јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзу кезiнде ќажет болатын тiлдердi бiлетiн (мылќаудыѕ немесе саѕыраудыѕ ыммен кґрсететiн белгiлерiн тїсiнетiн), iстiѕ ќорытындысына мїдделi емес кез келген кјмелетке толєан адам аудармашы болып таєайындалады. 2. Аудармашыны јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судья, орган (лауазымды адам) таєайындайды. 3. Аудармашы: егер ґзiнiѕ аударма їшiн ќажеттi бiлiмi болмаса, iс жїргiзуге ќатысудан бас тартуєа; аударма жасау кезiнде ќатысушы адамдарєа аударманы наќтылау їшiн сўраќтар ќоюєа; ґзi жїргiзiлуiне ќатысќан iс жїргiзу јрекетiнiѕ хаттамасымен танысуєа жјне аударманыѕ хатќа тїсiрiлуiнiѕ толыќ жјне дўрыс екендiгi жґнiнде хаттамаєа енгiзiлуi керек болатын ескертпелер жасауєа ќўќылы. 4. Аудармашы: јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судьяныѕ, органныѕ (лауазымды адамныѕ) шаќыруы бойынша келуге жјне ґзiне тапсырылєан аударманы толыќ жјне дјл жасауєа; тиiстi хаттамада аударманыѕ дўрыстыєын ґзi ќол ќойып кујландыруєа мiндеттi. 5. Аудармашыєа јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарауєа ујкiлеттi орган (лауазымды адам) јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарау кезiнде кґрiнеу жалєан аударма жасаєаны їшiн јкiмшiлiк жауапты болатынын жјне сотта осы јрекеттi жасаєаны їшiн ќылмыстыќ жауапты болатынын ескертедi. 6. Осы баптыѕ ережелерi мылќаудыѕ немесе саѕыраудыѕ ыммен кґрсететiн белгiлерiн тїсiнетiн, јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iске ќатысуєа тартылєан адамєа ќолданылады.
599-бап. Прокурор
1. Прокурор осы Кодекстiѕ 583-бабында кґзделген ґз ґкiлеттiктерiн iске асыру маќсатында јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзуге ќатысуєа ќўќылы. Бўл орайда прокурор дјлелдемелер табыс етедi жјне оларды тексеруге ќатысады; iстi ќарап жатќан сотќа, органєа (лауазымды адамєа) јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзiлiп отырєан адамєа ќатысты, оныѕ кiнјлiлiгi туралы, сондай-аќ iстiѕ ќаралу процесiнде туындайтын басќа да мјселелер жґнiнде ґз пiкiрiн баяндайды; iстi ќарап жатќан сотќа, органєа (лауазымды адамєа) заѕныѕ ережелерiн ќолдану жјне јкiмшiлiк жаза ќолдану не одан босату туралы ўсыныс айтады. 2. Прокурор кјмелетке толмаєан адам жасаєан јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстiѕ ќаралатын орны мен уаќыты, сондай-аќ јкiмшiлiк ќамауєа алуєа јкеп соєатын ќўќыќ бўзушылыќ туралы хабардар етiледi. Ол болмаєан кезде, мўндай iс тек iстiѕ ќаралатын орны мен уаќыты туралы прокурорєа дер кезiнде хабарланєандыєы туралы деректер болєан жјне одан iстi ќарауды кейiнге ќалдыру туралы ґтiнiш тїспеген жаєдайда єана ќаралуы мїмкiн.
600-бап. Iс жїргiзу мiндеттерiн орындамаєаны їшiн жауаптылыќ
1. Кујнiѕ, маманныѕ, сарапшыныѕ жјне аудармашыныѕ осы Кодекстiѕ 594, 596, 597, 598-баптарында кґзделген iс жїргiзу мiндеттерiн орындамауы осы Кодекстiѕ 515, 516, 517-баптарында белгiленген јкiмшiлiк жауаптылыќќа јкеп соєады. 2. Осы баптыѕ бiрiншi бґлiгiнде аталєан iс-јрекеттер жасалєан жаєдайда јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi, iс бойынша ќаулыєа шаєымды немесе наразылыќты ќарау кезiнде iс бойынша ќаулыєа шаєымды немесе наразылыќты ќарау хаттамасына тиiстi жазба енгiзiледi. 3. Айыппўл салу туралы ќаулы шыєарылады.
601-бап. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзуге ќатысу мїмкiндiгiн болдырмайтын мјн-жайлар
1. Адамдар белгiлi бiр iстi ќозєау їшiн негiз болєан бўзушылыќќа орай ережелердiѕ саќталуын ќадаєалайтын жјне баќылайтын мемлекеттiк органдардыѕ ќызметкерлерi болып табылса немесе олар бўєан дейiн осы iстi ќарауєа ґзге ќатысушылар ретiнде јрекет етсе, јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзуге ќорєаушы жјне ґкiл ретiнде ќатысуєа жiберiлмейдi. 2. Сарапшы мен аудармашы, егер: олардыѕ білікті емес екені байќалса; олар јкiмшiлiк жауапќа тартылып жатќан адаммен, жјбiрленушiмен, олардыѕ заѕды ґкiлдерiмен, ќорєаушысымен, ґкiлiмен, осы iстi жїргiзiп жатќан прокурормен, судьямен, алќалы органныѕ мїшесiмен немесе лауазымды адаммен туыстыќ ќатынастарда болса, не олар бўєан дейiн осы iстi жїргiзуге ґзге ќатысушылар ретiнде јрекет етсе, сондай-аќ бўл адамдарды осы iске жеке ґз басы, тiкелей немесе жанама тїрде мїдделi деп есептеуге негiз болса, јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзуге ќатысуєа жiберiлмейдi. 3. Адамныѕ іске сарапшы ретінде алдыѕєы ќатысуы, оныѕ ќатысуымен жїргізілген сараптамадан кейін ол ќайта таєайындалатын жаєдайларда, оєан сараптама жїргізуді тапсыруды болдырмайтын мјн-жай болып табылады. Ескерту. 601-бапќа ґзгерту енгізілді - ЌР 2010.01.20 № 241-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-б. ќараѕыз) Заѕымен.
602-бап. Iс жїргiзуге ќатысуына жол берiлмейтiн адамдарды ќатыстырудан бас тарту
1. Ќорєаушыныѕ, ґкiлдiѕ, прокурордыѕ, сарапшыныѕ жјне аудармашыныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс жїргiзуге ќатысу мїмкiндiгiн болдырмайтын, осы Кодекстiѕ 601-бабында кґзделген мјн-жайлар болєан кезде аталєан адамдарды ќатыстырудан бас тартылуєа тиiс. 2. Ґздiгiнен бас тарту немесе бас тарту туралы арыз јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судьяєа, органєа (лауазымды адамєа) берiледi. 3. Ґздiгiнен бас тарту немесе бас тарту туралы арыз берiлген кїнiнен бастап їш кїн мерзiмде ќаралады. 4. Судья, орган (лауазымды адам) ґздiгiнен бас тарту немесе бас тарту туралы арызды ќарап, арызды ќанаєаттандыру не оны ќанаєаттандырудан бас тарту туралы ўйєарым шыєарады.
603-бап. Жјбiрленушi, куј, сарапшы, маман, аудармашы немесе кујгер шыєындарыныѕ орнын толтыру
1. Жјбiрленушiнiѕ, кујнiѕ, сарапшыныѕ, маманныѕ жјне аудармашыныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан сотќа, органєа (лауазымды адамєа) келуiне байланысты шеккен шыєындарыныѕ, соныѕ iшiнде: аталєан адамдардыѕ тўрєан немесе болып жатќан жерiне бару жјне керi ќайту жолыныѕ жїрiп-тўру ќўныныѕ, ал бўл басќа жерлерде болумен байланысты жаєдайларда - тўрєын їй-жайды жалдау, сондай-аќ тјулiктiк шыєын ќўныныѕ орны азаматтыќ iс жїргiзу заѕдарында белгiленген тјртiппен толтырылады. 2. Жјбiрленушi, куј, сарапшы, маман жјне аудармашы ретiнде шаќырылатын адамныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан жјне ќарап жатќан сотќа, органєа (лауазымды адамєа) келуiне байланысты олардыѕ жўмыс орындарында болмаєан кездегi орташа табысы белгiленген тјртiппен саќталады. 3. Сарапшыныѕ, маман мен аудармашыныѕ еѕбегiне заѕдарда белгiленген тјртiппен аќы тґленедi.
35-тарау. ДЈЛЕЛДЕМЕЛЕР ЖЈНЕ ДЈЛЕЛДЕУ
604-бап. Дјлелдемелер
1. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судья немесе орган (лауазымды адам) осы Кодексте белгiленген тјртiппен јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ оќиєасыныѕ болєанын немесе болмаєанын, јкiмшiлiк жауапќа тартылатын жеке адамныѕ кiнјлiлiгiн аныќтайтын кез келген наќты деректер, сондай-аќ iстiѕ дўрыс шешiлуi їшiн мјнi бар ґзге де мјн-жайлар јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс бойынша дјлелдемелер болып табылады. 2. Бўл деректер: јкiмшiлiк жауапќа тартылатын тўлєаныѕ тїсiнiктемелерiмен; жјбiрленушiнiѕ, кујнiѕ айєаќтарымен; сарапшыныѕ ќорытындыларымен; заттай дјлелдемелермен; сертификатталєан арнайы техникалыќ баќылау-ґлшем ќўралдарыныѕ жјне аспаптарыныѕ кґрсеткiштерiмен; ґзге де ќўжаттармен; јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы хаттамалармен жјне осы Кодексте кґзделген хаттамалармен аныќталады. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы материалдарды дјлелдемелер ретiнде ќарау кезiнде сертификатталєан арнайы техникалыќ баќылау-ґлшем ќўралдарыныѕ жјне аспаптарыныѕ деректерi пайдаланылуы мїмкiн. 3. Егер наќты деректер процеске ќатысушылардыѕ заѕмен кепiлдiк берiлген ќўќыќтарынан айыру немесе ќысым жасау жолымен алынса немесе процестiѕ ґзге де ережелерiн бўза отырып алынєан наќты деректердiѕ дўрыстыєына ыќпал етiп немесе ыќпал етуi мїмкiн болып, соныѕ iшiнде: 1) зорлыќ жасап, ќорќытып, алдап, сондай-аќ ґзге де заѕсыз јрекеттер ќолданып; 2) процеске ќатысушы адамєа ґз ќўќыќтары мен мiндеттерiне ќатысты тїсiндiрмеу, толыќ емес немесе ќате тїсiндiру салдарынан оны шатастыруды пайдаланып; 3) осы iстi жїргiзудi жїзеге асыруєа ќўќы жоќ адамныѕ iс жїргiзу iс-јрекетiн жасауына байланысты; 4) ќарсылыќ бiлдiрiлген адамныѕ iс жїргiзу iс-јрекетiне ќатысуына байланысты; 5) iс жїргiзу iс-јрекетiнiѕ тјртiбiн бўзып; 6) белгiсiз кґзден; 7) дјлелдеу барысында осы заманєы єылыми бiлiмдерге ќайшы келетiн јдiстердi ќолданып, осы Кодекстiѕ талаптарын бўза отырып алынса, дјлелдемелер ретiнде жол беруге болмайды деп танылуєа тиiс. 3. Наќты деректердi дјлелдемелер ретiнде пайдалануєа жол беруге болмайтындыєын јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан сот немесе орган (лауазымды адам) ґз бастамашылыєымен немесе процеске ќатысушылардыѕ ґтiнiштерi бойынша аныќтайды. 4. Заѕды бўза отырып алынєан дјлелдемелердiѕ заѕды кїшi жоќ деп танылады жјне тиiстi бўзушылыќ пен оєан жол берген адамдардыѕ кiнјлiлiгi фактiсiн ќоспаєанда оларды iс бойынша шешiмнiѕ негiзiне алуєа, сондай-аќ iс бойынша кез келген мјн-жайды дјлелдеу кезiнде пайдалануєа болмайды. Ескерту. 604-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.01.20 N 123 (2006 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгізілді), 2008.07.04 N 55-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕдарымен.
605-бап. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс бойынша дјлелденуге тиiс мјн-жайлар
Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iс бойынша мыналар дјлелденуге тиiс: 1) јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ оќиєасыныѕ болуы; 2) ќўќыќќа ќайшы јрекет жасаєан, сол їшiн осы Кодексте јкiмшiлiк жауаптылыќ кґзделген адам; 3) жеке адамныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ жасауєа кiнјлiлiгi; 4) јкiмшiлiк жауаптылыќты жўмсартатын немесе ауырлататын мјн-жайлар; 5) јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќтан келген залалдыѕ сипаты мен мґлшерi; 6) јкiмшiлiк жауаптылыќтан босатуєа алып келетiн мјн-жайлар; 7) јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ жасауєа ыќпал еткен себептер мен жаєдайлар, сондай-аќ iстiѕ дўрыс шешiлуi їшiн маѕызы бар ґзге де мјн-жайлар.
606-бап. Јкiмшiлiк жауапќа тартылатын адамныѕ тїсiнiктемесi, жјбiрленушiнiѕ жјне кујнiѕ жауаптары
1. Ґзiне ќатысты iс жїргiзiлiп жатќан адамныѕ тїсiнiктемесi, жјбiрленушiнiѕ жјне кујнiѕ айєаќтары аталєан адамдардыѕ ауызша немесе жазбаша нысанда хабарлаєан, iске ќатысы бар мјлiметтерi болып табылады. 2. Ґзiне ќатысты iс жїргiзiлiп жатќан адамныѕ тїсiнiктемесi, жјбiрленушiнiѕ жјне кујнiѕ айєаќтары јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы немесе iс жїргiзудi ќамтамасыз ету шараларын ќолдану туралы хаттамада жазылады, ќажет болєан жаєдайда - жауап алу хаттамасымен ресiмделiп, iске тiгiледi.
607-бап. Дјлелдеу мiндетi жјне дјлелдемелер табыс ету
1. Процеске ќатысушылар дјлелдемелер табыс етедi. 2. Дјлелдемелердi тараптар жјне јкiмшiлiк iс жїргiзуге басќа да ќатысушылар табыс ете алады. 3. Егер табыс етiлген дјлелдемелер жеткiлiксiз болса, iстi ќарап жатќан сот немесе орган процеске ќатысушыларєа ќосымша дјлелдемелер табыс етуге не оларды ґз бастамашылыєымен жинауєа ўсыныс жасауы мїмкiн. Ескерту. 607-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2003.12.05. N 506 Заѕымен.
608-бап. Дјлелдеуден босатудыѕ негiздерi
1. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќты ќарауєа ујкiлеттi сот, орган (лауазымды адам) жалпыєа бiрдей белгiлi деп таныєан мјн-жайлар дјлелдеудi ќажет етпейдi. 2. Азаматтыќ iс бойынша соттыѕ кїшiне енген шешiмiмен немесе јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы ґзге iс бойынша соттыѕ ќаулысымен аныќталєан мјн-жайлар, наќ сол адамдар ќатысќан, јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы басќа iстердi ќараєан кезде дјлелдеудi ќажет етпейдi. 3. Егер тиiстi ќўќыќтыќ рјсiм шеѕберiнде керiсiнше жаєдайлар аныќталмаса, мына мјн-жайлар дјлелдемелерсiз аныќталєан болып есептеледi: 1) осы заманєы єылымда, техникада, ґнерде, ќолґнерiнде жалпыєа бiрдей ќабылданєан зерттеу јдiстерiнiѕ дўрыстыєы; 2) адамныѕ заѕды бiлуi; 3) адамныѕ ґзiнiѕ ќызметтiк жјне кјсiби мiндеттерiн бiлуi; 4) олардыѕ болуын растайтын ќўжатын табыс етпеген жјне арнаулы даярлыќтан ґткен немесе бiлiм алєан оќу орнын немесе басќа мекеменi кґрсетпеген адамныѕ арнаулы даярлыєыныѕ немесе бiлiмiнiѕ жоќтыєы.
609-бап. Дјлелдемелермен ќамтамасыз ету
1. Ґздерiне ќажеттi дјлелдемелердi табыс ету мїмкiн болмайды деп немесе ќиынєа тїседi деп ќауiптенуге негiзi бар тараптар јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарап жатќан судьяєа, органєа (лауазымды адамєа) осы дјлелдемелермен ќамтамасыз ету туралы ґтiнiш жасай алады. 2. Дјлелдемелермен ќамтамасыз ету ўйымдардан, олардыѕ iске ќатысуына ќарамастан, ќўжаттар, мјлiметтер жјне ќорытындылар табыс етудi, сараптама жїргiзудi, болєан жердi тексерiп, ќарауды талап ету жолымен жјне ґзге де јдiстермен жїргiзiледi.
610-бап. Дјлелдемелермен ќамтамасыз ету туралы арыз
1. Дјлелдемелермен ќамтамасыз ету туралы арызда ќамтамасыз етiлуi ќажет дјлелдемелер; растау їшiн бўл дјлелдемелердi ќажет ететiн мјн-жайлар; арыз берушiнi ќамтамасыз ету туралы ґтiнiш жасауєа итермелеген себептер, сондай-аќ бўл дјлелдемелердi ќажет етiп отырєан iс кґрсетiлуге тиiс. 2. Арыз јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi ќарап жатќан сотќа, органєа (лауазымды адамєа) берiледi.
611-бап. Сараптама таєайындау жјне жїргiзу
1. Iс їшiн маѕызы бар мјн-жайлар сарапшыныѕ арнаулы єылыми бiлiм негiзiнде жїргiзетiн iс материалдарын зерттеуi нјтижесiнде алынуы мїмкiн болєан кезде, јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судья, орган (лауазымды адам) сот сараптамасын таєайындайды. 2. Iсте ведомстволыќ инспекциялардыѕ тїгендеу, тексеру актiлерiнiѕ, ќорытындыларыныѕ, сондай-аќ мамандардыѕ iс жїргiзу јрекеттерi барысында атќарєан зерттеулерiнiѕ нјтижелерi бойынша жасалєан ресми ќўжаттарыныѕ болуы наќ сол мјселелер бойынша сараптама жїргiзу мїмкiндiктерiн жоќќа шыєармайды. 3. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судья, орган (лауазымды адам) тараптардыѕ ґтiнiшi бойынша немесе ґз бастамашылыєымен сараптама таєайындай алады. 4. Сараптама жїргiзу сараптама органдарыныѕ ќызметкерлерiне не осы Кодекстiѕ 597-бабыныѕ талаптарын ќанаєаттандыратын ґзге адамдарєа тапсырылуы мїмкiн. Сараптама жїргiзу тараптар ўсынєан адамдардыѕ арасынан бiреуiне тапсырылуы мїмкiн. Сараптама жїргiзу тапсырылєан адамды шаќыруы туралы судьяныѕ, лауазымды адамныѕ талабы аталєан адам жўмыс iстейтiн ўйымныѕ басшысы їшiн мiндеттi. 5. Јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы iстi жїргiзiп жатќан судья, орган (лауазымды адам) сараптама таєайындау туралы ўйєарым шыєарады, онда мыналар кґрсетiледi: 1) судьяныѕ, лауазымды адамныѕ аты-жґнi, соттыѕ, органныѕ атауы; 2) сараптаманыѕ таєайындалєан уаќыты, орны; 3) сараптама таєайындаудыѕ негiзi; 4) сарапшыныѕ аты-жґнi немесе сараптама жїргiзiлуге тиiс сараптама органыныѕ атауы; 5) сарапшыныѕ алдына ќойылєан мјселелер; 6) сарапшыныѕ билiгiне берiлетiн материалдардыѕ тiзбесi. 6. Кїрделi сараптамалыќ зерттеулер жїргiзу їшiн бiр мамандыќтаєы кемінде екі сарапшы жїргiзетiн комиссиялыќ сараптама таєайындалуы мїмкiн. 7. Егер iс їшiн маѕызы бар мјн-жайларды аныќтауєа бiлiмнiѕ јртїрлi салалары негiзiнде зерттеулер жїргiзу ќажет болса, јртїрлi мамандыќтаєы ґз ќўзыреті шегінде жїргiзетiн кешендi сараптама таєайындалады. 8. Сараптама таєайындау туралы ўйєарымды орындау їшін жібергенге дейін сот сараптамасын таєайындаєан орган (лауазымды адам) ґзіне ќатысты јкімшілік ќўќыќ бўзушылыќ туралы іс жїргізілетін адамды жјне жјбірленушіні онымен таныстыруєа, оларєа:
|
