Абылай жерленді-Қ.А.Яссауй кесенесінеАбылай Жоңғар шапқыншылығына қарсы күреске белсене атсалыса бастады- 15жасынан бастап Абылай жоңғарлартұтқынынатүсті: 1741 ж. Абылай мойындамады: Хан билігіне қойылған шектеулерді Абылай өзара қарым-қатынасында тату-тәтті көршілік саясат ұстануға, арқа сүйеуге тырысқан ел: Ресей Абылай сұлтан 18 ғасырдың 20-30 жылдары шекаралық аймақтағы жайылым жерлерді қайтарып алды: Дипломатиялық жолмен Абылай сұлтан Ресеймен қатар билігін мойындаған мемлекет: Қытай Абылай сұлтан Ұлытау төңірегіндегі құрылтайға жиналған қазақ шонжарларын көндірді- Жоңғар билеушісіне Әмірсананы ұстап бермеуге Абылай тұсында хан билігіне енгізілген өзгеріс Хан билігі шексіз болды Абылай хан дамытуды қолдаған шаруашылық саласы: Егіншілік Абылай хан жер өңдеу шаруашылығын дамытқан өңір: Ертіс бойы,Есіл,Көкшетау,Тарбағатай Абылай хан жерленген қала: Түркістанда Абылай хан жоңғарлар тұтқыны на түсті: 1741 ж Абылай хан құқығын шектегенкеңес: билер кеңесі Абылай хан Орта Азия елдеріне шабуыл жасады: ХVІІІғ. 70 жылдары Абылай хан (1711-1781ж.ж.) Абылай ханғажақынболғаноныжырғақосқан-жыраулар: Тәтіқара,Үмбетей Абылай ханғаРесей менқытайғабағынбаған «...тәуелсіз билеуші...»-деп бағабергенғалым: А.Левшин Абылай ханнын атынан Жетісуда билік жүргізген сұлтан: Сүйік Абылай ханның азан шақырған есімі: Әбілмансұр. Абылай ханның бала кезіндегі лақап аты «Сабалақ» Абылай ханның Қытаймен жүргізген келіссөз нәтижесінде қайтарылған жер: Тарбағатай Абылай ханның өмір сүрген жылдары 1711-1781ж.ж Абылай ханның ішкі және сыртқы саясатына әсер еткен дарынды адам- Бұқар жырау Абылай шек қойды: Билер қызметіне Абылай ірі ұлыстарды билеуді тапсырды: Сұлтандарға Абылайға өзінің жырларын арнаған атақты жырау: Бұқар жырау Абылайға ренжіп, «Сенен бұрын 7 ханды жебедім, кешегі еңсегей бойлы ер Есімді білемін» деген- Бұқар жырау Абылайдың атасы «Қанішер» Абылай билік құрған қала Түркістан Абылайдың ауылына жасалған шабуылдан жас баланы аман алып шыққан: Әкесінің қызметшісі Абылайдың Әмірсананы паналатудағы мақсаты: Шекарадағы қазақтардың тарихи жерлерін қайтарып алу Абылайдың бас мирасқоры Уәли Абылайдың беделін көтерген оқиға- Жоңғар шапқыншылығына қарсы қазақтардың күшін біріктіре алуы Абылайдың керемет қасиеттерін жырлап, Орта Жүздегі оқиғаларға белсене қатысқан, шығармаларына батырлар ерлігін арқау еткен XVIIІ ғасырдыңIІ жартысындағы танымал ақын Тәтіқара Абылайдың қолдауына ие болып орта жүзді паралаған,жонғар тағынан дәмелілердің бірі: Әмірсана Абылайдың қолынан қаза болған жоңғар батыры- Шарыш Абылайдың Қытай билігін мойындаған жылы 1757-1760ж Абылайдың мирасқоры Уәлиді Ресей үкіметі таныды- Орта жүз ханы ретінде Абылайдың мирасқоры, Орта Жүздің соңғы ханы Уәли қайтыс болды- 1819ж. Абылайдың өзіне берілуге тиісті ханға лайық символды қабылдауға барудан бас тартқан қалалары: Тройцк мен Орынбор Абылайдың Тройцк пен Орынборға барудан бас тарту себебі: Ханға лайықты символды қабылдауға бас тартты Австрия-Венгрия,Германия әскери тұтқындарды қабылдаған басты ошақтар: Омбы,Ақмола,Семей,Павлодар, Қазалы АвторларыныңбіріЕ.Бекмахановболған«Қазақ ССР тарихы» аттыкүрделіеңбекқашанжарықкөрді? 1943ж Аграр мәселесімен қатар қазақтарды Қытайдан қайтару туралы мәселесі арнайы қаралған Жетісу облыстық съезі өтті- 1917 ж сәуір Ағаш не тастан ойып жасаған табыну мүсіні- Пұт, ескерткіш, тотем Адайларды күштеп басуға тырысқан Маңғыстау приставы: Рукин Адам баласының мата тоқып, киім тігуді үйреніп, ыдыстарға өрнек сала білген уақыты- Неолит Адам бойындағы ізгі қасиеттердің көмескіленуі мәселесін көтерген М.Шахановтың кітабы: «Өркениеттің адасуы» Адамдар жануарлар дүниесінен бөлініп шықты- Еңбек құралдарын жасай білуі Адамдар тасты жылтырата тегістеді - Неолитте Адамдардың әр түрлі өсімдіктерді сұрыптауды үйренді- Мезолитте Адамдардың дән үккішті, келі, балта, қайланы ойлап тапқан кезеңі Неолитте Адамдардың кен кәсібі мен тоқымашылықпен айналыса бастаған уақыты- Неолит Адамдардың шығу тегін жануарлармен байланыстырудың ғылыми атауы- Тотемизм Адамзатбаласыныңметалданжасағанқұраолдардыигеребастағандәуірі: Энеолит Адамзат баласының металдан жасалған құралдарды игере бастауы басталған дәуір- Энеолит Адамзат тарихы дамуының ең алғашқы кезеңі Тас дәуірі Адамзат тарихындағы ең ұзақ уақытқа созылған ежелгі тас дәуірі: Палеолит Адамзаттарихындағыең ұзақуақытқасозылғанежелгітасдәуірі: Палеолит Адамның жасағаны, тапқаны бәрі қалай аталады- Еңбек өнімі Адамның жетілуінде, қолы, миы, сөзі дамуында шешуші роль атқарған- Еңбек Адамның ттұңғыш ғарышқа ұшырауы байланыстышығарған О.Сүлейменовтың поэмасы:«Адамға табын, Жер енді» Азамат соғысы – ол: Мемлекет ішінде билік үшін ел азаматтарының өзара соғысы. Азамат соғысы 1918 ж. маусымнан 1919 ж. қазан айы аралығында Солтүстік Жетісуда орын алғаноқиға: Черкасскқорғанысы Азамат соғысыбарысындаҚазақстанда 1919 жылықұрылды: ҚазРевком Азамат соғысы басталған кезде ақгвардияшыларға көмек ретінде Иран мен Каспий өңіріне енген әскер: Ағылшын әскерлері. Азамат соғысы болған жылдар: 1918-1920 жылдар. Азамат соғысы жылдары (1918-1920 жж.) Түркістанмен Қазақстанда Кеңестер құрғанбөлімдер: «мұсылман бөлімдері» Азамат соғысы жылдары азық түлік салғырты енгізілді- 1919ж қаңтарда Азамат соғысы жылдары ашыққаноблыстарының халқын астықпен қамтамасыз ету үшін салынған темір жол- Петропавл-Көкшетау Азамат соғысы жылдары әскери бөлімшелердің командирлері-Т. Әлиев, С.Арғыншиев, А.Асылбеков,Б.Алманов,М.Масанчи Азамат соғысы жылдары Дала өлкесінің төтенше комиссары- Ә.Жангелдин Азамат соғысы жылдары енгізілді -азық түлік салғырты Азамат соғысы жылдары енгізілді- Еңбек салығы Азамат соғысы жылдары ерекше қатігездігімен көзге түсті- Атаман Дутов пенАнненков казактары Азамат соғысы жылдары Кеңес үкіметіне басты соққыны кім берді- Колчак Азамат соғысы жылдары Кеңес үкіметінің экономикалық саясаты- Әскери коммунизм Азамат соғысы жылдары қазақ атты әскер бригадасы саяси бөлім меңгерушісі- Б.Қаратаев Азамат соғысы жылдары Қазақстанда мұнай өндіру қысқарды- 4 есе Азамат соғысы жылдары Қарағандыда көмір өндіру қысқарды- 5 есе Азамат соғысы жылдары Ой болысында астыртын партизандық жұмысты басқарған- Кәкімжан Саркин Азамат соғысы жылдары Торғай уезінің әскери комиссары- А.Иманов Азамат соғысы жылдары Шығыс майданының 5-армиясы қолбасшысы- М.Н.Тухачевский Азамат соғысы жылдары Шығыс майданының Оңтүстік тобын басқарған- М.В.Фрунзе Азамат соғысы жылдарында Антанта күштері бүлік шығаруға айдап салған корпус- Чехославак. Азамат соғысы жылдарында Атбасар уезіндегі партизан қозғалысының ірі орталығын атаңыз Мариновка селосы Азамат соғысы жылдарында әскер бөлімдерін құру ісіне белсене қатысқан комиссарлардың бірі: Ә.Жангелдин Азамат соғысы жылдарында әскербасы қатысқан комиссалардың бірі: Ә.Жангелдин Азамат соғысы жылдарында бір өзі ғана мемлекетке 6 млн. пұтқа жуық астық тапсырды: Қостанай уезі, Ақмола, Семей облыстары. Азамат соғысы жылдарында Кеңарал болысында партизан жұмысын ұйымдастырушы, 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысқа қатысқан тұлға. Ґ.Ыбыраев. АзаматсоғысыжылдарындаӨ.Ыбыраев астыртын жұмыстыұйымдастырды: Кеңаралболысында Азамат соғысы жылдарында Солтүстік Жетісуда ерекше қаталдық көрсеткен атаман: Б.Анненков Азамат соғысы кезінде әскер бөлімдерін құру ісімен айналысқан Дала өлкесінің төтенше комиссары :Ә.Жангелдин Азамат соғысы кезінде Дала өлкесінің төтенше комиссары: Ә.Жангедин Азамат соғысынан кейінгі жылдары республикаға кеңестік Түркістан туысқандық көрсетіп қанша адам қабылданды: 20 мыңға жуық; Азаматсоғысында (1918-1920 ж.ж.)бүлікшығарған: чехословак корпусы Азамат соғысының кескілескен қырғынында қанша адам қаза тапты: 8 млн. Азамат соғысы-ол: Мемлекет ішінде билік үшін ел азаматтарының өзара соғысы Азамат тарихындағыеңұзақуақытқасозылғанежелгітас дәуірі: Палеолит Азат өмірді аңсған халықтың езушілерге қарсы өшпенділігі суреттелген Ақбай, Ақсақ киік,Көбік шашқан,Түрмеден қашқан,Адай күйлерінің авторы- Құрманғазы Азаттық қозғалыс өкілі Щербинаның экспедициясының құрамында болған саяси жер аударылғандар - Н.Дмитриев, В.Владиримский, К.Вернер Азаттық қозғалыстың өкілі, Қазақстандағы жер мәселесінің жағдайын анықтауға бастап келген топтың жетекшісі: Ф. Щербина Айнала бұлақ басы тең, Тоғай, тоғай, тоғай су, Азау, азау дегенің, Арғымаққа оқ тиді, Айналайын Ақ Жайық жырларының авторы- Доспамбет жырау Айша бибі және Қархан кесенелері орналасқан аймақ-Жамбыл Айшуақты Кіші жүздің ханы етіп сайлаған жыл: 1797 жыл Академик Әлкей Марғұланның айтуына қарағанда бұл заң елдегі саяси жағдайдың шиеленіскен кезінде туған- «Қасым ханның қасқа жолы» Академик Байпақовтың зерттеуі бойынша ҮІІ-ҮІІІғасырлар арасындабасталып,Қарлұқ қағанаты кезінде, яғни 766-893ж.ж. арасында салынып, бітпей қалған құрылыс- Ақыртас Ақ көпестерінің Қытайға шығаратын басты тауары- Мал Ақ легионерлердің Көкшетауды, Ақмоланы, Омбыны басып алған жыл: 1918жмаусым Ақ Орда Алтын Орда дәуірінде Ресми әдеби тіл- Қыпшақ; Ақ Орда билеушілерінен Сауран түбінде 1374-1375 жылдары жеңіліске ұшыраған: Тоқтамыс Ақ Орда билеушісі Барақ ханның баласы: Жәнібек Ақ Орда билеушісі болған Барақтың мақсаты: Сырдария бойындағы қалаларды қайтару Ақ Орда мемлекет ретінде өмір сүру ұзақтығы- 240ж. Ақ Орда мемлекетінің өмір сүруін тоқтатты: XV ғ. басы Ақ Орда мен Моғолстан оағы бағытталды: Темір мемлекетіне қарсы Ақ Орда Темір Мәлік пен Тоқтамыстыңарасында 1377 жылышайқасөткен жер: Сауран Ақ Орда тұрғындарыныңатауы:«Өзбек», «қазақ-өзбек» Ақ Орда үшін 1374-1375 жылдар аралығында Сауран түбінде шайқаста жеңіліс тапқан: Тоқтамыс Ақ Орда хандары: Ұрыс және Барақ; Ақ Орда хандығының орнын басқан хандық: Әбілхайыр хандығы Ақ Орда ханы Барақтың ағасы Болат сұлтанның баласы, қазақ ханы: Керей Ақ Орда ханы Ерзен хан тұсында Орта Азия мен Шығыс Дешті қыпшақтың арасындағы басты сауда орталығы: Сығанақ; Ақ Орда ханыТемір Мәлік пен Тоқтамыстың арасында 1377жылы шайқас өткен жер: Сауран Ақ Орда ішкі-сыртқы жағдайын бөліп қарастыруға болады: 3 кезеңге Ақ Орда, Әбілқайыр хандығы, Моғолстанда түрік тайпаларының басшылары қалай аталды- Әмір
|
