Б..роза белаяН..дзе ў све..е н..ма столькі л..соў як у нас і н..дзе як у нас яны не маюць такой прыгажосці. Лес наклаў свій а..бітак і на характ..р б..ларуса надаўшы яму пам..ркоўнасці лагоды і пя..чотнасці рысаў чыста паэтычных. Прыпын..мся каля б..розы. Яна вабіць да с..бе сваёй б..лізной даверл..вай рахманасцю зачаро..вае прыгажосцю. Б..розу называюць дрэвам жыц..я. Яна дае чалавеку свой жывільны сок які ўмацо..вае імунную сіст..му. Б..ларусы п..ючы сок прыгавор..валі Св..жынка ў раток здароў..е ў жываток хуткасць зайца моц мядз..ведзя спрыт ваўка. Б..роза дорыць венікі для лазні. Яе лісц..е лечыць скуру ачы..чае нава.. ад экзэмы. З б..розавай кары вырабляюць дзёгаць які ўваходзіць у мазі для л..чэн..я р..ўматызму печ..ні. А яшчэ (з, с) кары можна зрабіць карабы кузаўкі кош..кі. Настоі адвары (з, с) пупыш..к лісц..я б..розы за..сёды былі ў хатніх апт..ках нашых про..каў. Каля кожнай с..дзібы б..ларусы за..сёды садзілі б..розу. Верылі што яна прыносіць..часце. Каралева агарода Шмат ст..го..дзяў таму ў далёкай краіне Перу індзейцы ў..першыню пачалі вырошч..ваць бульбу. Пройдзе шмат часу і насельнікаў Беларусі суседзі на побытав..м узроўн.. і бя..крыўдна будуць называць бульбашамі. Як..раз з..за любові да гэтай самай бульбы якую сён..я вырошч..ваюць амаль у кожным в..сковым агародзе. У..ўропу бульба трапіла ў ш..с..на..цат..м ст..го..дзі. До..гі час яе ўспрымалі як д..каратыўную расліну. У канц.. с..мна..цатага ст..го..дзя ў (Р, р)эчы (П, п)аспалітай з бульбы навучыліс.. гатаваць смачныя стравы хоць яны і выгл..далі на той час на магна..кім стале..кзатычна. Б..ларусы пачалі спаж..ваць бульбу ў другой палове вас..мна..цатага ст..го..дзя. С..пачатку яна л..чылас.. д..лікатэсам які мае права займаць мес..а толькі на багатым стале але да..волі хутка пасевы яе пачалі пашыра..ца. Пра..да просты люд паставіўся да не..вядомай расліны якую празвалі “з..млянымі ябл..камі” до..сыць асц..рожна. Аднак уж.. ў дз..вятна..цат..м ст..го..дзі бульба ўпэўн..н..а заваявала беларус..кія агароды. Да..рэчы тады ж з..явіліс.. і першыя ўлас..на..беларус..кія гатункі бульбы. Батанічны сад Мы пераходзім не..знаёмую вуліцу і трапляем у прыродны музей так мне хоч..цца назваць (Б, б)атанічны сад у Мінск... пад высокім небам знаходзі..ца чароўны куточ..к з..млі пло..чай у сто пяц..дз..сят тры гектар... Здае..ца тут сабран..а ўся краса Б..ларусі тут сама наша цудоўная краіна ў міні..цюр... Нас сустракае з..лёны д..ван майскай траўкі кожная с..яблінка якой буяе в..сновымі народзінамі. А на гэтай шалён..ай маладой з..лянін..е як зорачкі на небе з..хацяць пя..чотныя маргарыткі. Утульная б..розавая ал..ея выводзіць нас да царства бэзавых раслін..кустоў. Св..е..асаблівая з..мная в..сёлка стварае настрой а..паведна сваім кол..рам л..ловы б..ласнежны з блакітным а..цен..ем ружовы пурпурны фі..летавы. У гэтым прыродным музе.. ёсць нава.. гібрыдныя сарт.. са..жанцаў ў нацы..нальнымі назвамі Беларус..кія зоры Мінчанка Зорка Венера Свіцязанка. Батанічным садам можна цешы..ца гадзінамі і днямі. Тут з задавальнен..ем хоч..цца гартаць ж..выя старонкі (Ч, ч)..рвонай (К, к)нігі. Тут лё..ка дыхае..ца і тр..вожна думае..ца пра ж..вую і крохкую прыроду наш..й з..мелькі. Алешына Наўрад ці хто..небудз.. захапляўся алешынай. Вось бела..стволая прыгажун..я бяро..ка альбо асінка ці клён з дубам каго толькі не зачаро..валі. Да алешыны на..жаль у любую пару год.. душа чамус..ці застае..ца абыякавай. І сапраўды што ў ёй цікавага? І ўсё ж.. яна заслуго..вае ўвагі. Алешына верны пра..казальнік вады. Яна н..колі не вырасце на сухадоле. Асабліва па..блізу павінен быць гаваркі руч..ёк гул..івая рачулка ціхае патаемнае бало..ц.. альбо вірлівая крынічка. А дзе вада ды алешына там абавя..кова і салавей. Н..колі гэты цудоўны птах не засп..вае н.. на хвойц.. н.. на бяро..цы альбо ду..ку. Яму падавай м..навіта шэрую алешыну з лазою ці хіба яшчэ чаромху (з, с) калінай. А дзе салавей ды алешына там з..ла..істыя кветкі лотаці блакітныя зорачкі н..забудак. Алешына салавей кветкі гэта адзін суц..льны ланцуг прыроды. Выкінь адно зв..но ўсё ра..падзе..ца знікне не..паўторная прыгажосць. Ліпа В..домы дрэвы..гіганты (з, с) пышнай густой цёмна..з..лёнай кронай вышынёй да тры..цаці метраў з д..яметрам ствала два (з, с) паловай мтр... Прыгожыя велічныя ліпы..меданосы асабліва ў час цв..цення не ма..лі пакінуць абыякавымі нашых про..каў. Не..здарма другі мес..ц лета б..ларусы наз..ваюць ліп..н..м. С..прад..веку з ліпы рабілі чаўны калыскі карабы лубкі посу.. на мёд. З ліпавай кары плялі лапці. М..ладыя парасткі ліпы нава.. уж..валіс.. ў ежу. Выкар..сто..валіс.. ліпавы мёд гарбата з ліпавага цвет.. і ў лекавай і ў магічнай практыц... На (М, м)ін..чыне верылі што калі хворы пралезе праз дупло ў ліпе і пакіне ля яе вопратку то пазбаві..ца ад “зляку”. Ліпа л..чылас.. і ахоўным сро..кам яе галінкамі апл..талі рог.. к..роў каб чараўнікі не ма..лі адабраць м..л..ка. Нашы про..кі ставіліс.. да ліпы як да свя..чэннага дрэва. Пад ліпамі старэйшыя род.. чынілі суд пад імі маліліс... Явар Явар э..затычнае для беларус..кай з..млі дрэва. Аднак яно за..мала значнае мес..а ва ўяўлен..ях славян. звыклы для дунайскага р..гіёна явар здз..ўляў нашых про..каў вел..чным выгл..дам в..лікімі памерамі і до..гім векам жыц..я. А р..давод свій гэтае дрэва в..ло д пачатку свет... Больш за тое ў архаічных каля..ках сустракае..ца вобраз явара які ўзносіўся па..сярод ш..рокага мора..ак..яна яшчэ да часоў перша..тварэння калі нава.. не было пачатк.. свет.. і н.. было н.. неба н.. з..млі. З яварам нашы про..кі звяз..валі спадзяван..і на лепшы лёс. Каля гэтага свя..чэннага дрэва апавітага любоў..ю і пашанай выкон..валіс.. на..важнейшыя кал..ндарныя і с..мейныя абрады старэйшыя мудрыя людзі выр..шалі складан..ыя лёса..вызначальныя пытан..і. У вусна..паэтычных творах згад..вае..ца як у явара прасілі парады суцяшэн..я дапамогі ў ця..кіх жыц..ёвых сітуацыях (з, с) каштоўных яваравых лісц..я гол..я рабілі важныя атрыбуты в..сельных р..туалаў а драўнін..у выкарысто..валі для ра..пал..вання вогші..ча на якім павінен п..чыся каравай. Груша У беларус..кіх н..родных песнях высокая пакрытая белай квец..нню ці ўсыпан..ая грушкамі куч..равая са срэбным вец..ем і з..л..тым лісц..ем груша апавіта не..звычайнай пя..чотай і замілаван..ем. Разам (з, с) тым яна ма..ла быць калюч..й сухой і балюч..й а так..сама белай што на м..фалагічным узроўн.. суадносі..ца з уяўлен..ямі пра інша..светныя магічныя рысы гэтага дрэва. Груша л..чылас.. прыц..гальнай як для бо..кіх істот так і для д..манаў. На Беларусі ра..каз..ваюць што вобраз Божай (М, м)аці з..явіўся як..раз на гэтым дрэве. На (В, в)іц..б..чыне забарона ссякаць грушу матывавалас.. тым што на ёй а..пачывае (П, п)рачыстая (М, м)атка. У Польшч.. алтар аднаго (з, с) касцёлаў разме..чаны над камлём грушы на якой нібыта з..явілас.. Божая (М, м)аці. Пал..шукі л..чылі што на груш.. знаходзяць дз..цей. У Балгарыі калі і..шла апрацоўка з..млі пад ніву грушы не ссякалі бо верылі што на іх можна спакойна пакідаць люлькі з дзецьмі там іх не будуць турбаваць ліхія духі.
|
