Инвестиция және инвестициялық қызмет түсінігі

Т.о. проект экономически выгоден, срок окупаемости находится пределах расчетного периода, проект рентабелен, инвестиции целесообразны.

ДӘРІСТІК КЕШЕН

«Инвестициялар туралы» ҚР Заңына сәйкес (8 қаңтар 2003 жыл, № 373-ІІ) инвестициялар – бұл лизинг келісім-шартын жасаған мезеттен бастап лизинг затын, сонымен қатар оларға құқықтарды, инвесторлар тарапынан заңды тұлғалардың жарғылық капиталына салған капиталын немесе кәсіпкерлік қызметте қолданылатын бекітілген активтердің ұлғайтылуын қоса алғанда мүліктің барлық түрлері (жеке тұтыну үшін арналған тауарларды қоспағанда).

Басқа сөзбен айтқанда, инвестициялар – бұл табыс алу мақсатында кәсіпкерлік қызмет объектілеріне салынатын мүлікті және зияткерлік құндылықтарды барлық түрлері, соның ішінде:

1) өңдеусіз өткізуге арналған және импортталатын тауарларды қоспағанда, жылжымалы және жылжымайтын мүлік және мүліктік құқық;

2) акциялар және коммериялық ұйымдарға қатысудың өзге де нысандары;

3) облигациялар және өзге де қарыздық міндеттемелер;

4) инвестициялармен байланысты ақша қаражаттарына, тауарларған, қызметтерге және өзге де келісім-шарт бойынша талаптар;

5) авторлық құқықтық, патенттерді, тауар белгілерін, өнеркәсіп үлгілерін, технологиялық процестерді, ноу-хауларды, нормативтік-техникалық, архитектуралық, конструкторлық және технологиялық жобалық құжаттарды қоса алғанда зияткерлік қызметтің нәтижеріне құқықтар;

6) лицензиялау немесе мемлекеттік органмен ұсынылған өзге де нысанға негізделген қызметті жүзеге асыруға кез-келген құқықтар;

7) Қазақстан Республикасы аумағында алынған және қайта инвестицияланған пайда.

Инвестициялық қызмет (инвестициялау) – бұл табыс алу және меншікті капиталды ұлғайту мақсатында шаруашылық субъектілерімен жүзеге асырылатын қаражаттар салымы.

«Инвестициялар туралы» ҚР Заңына сәйкес, инвестициялық қызмет – бұл коммерциялық ұйымның жарғылық капиталына қатысу бойынша немесе кәсіпкерлік қызметте қолданылатын бекітілген активтерді құру және ұлғайту бойынша жеке және заңды тұлғалардың қызметі.

Инвесторлар – инвестициялық қызметті жүзеге асыратын заңды және жеке тұлғалар.

Инвестициялық жоба – жаңа өндіріс құру, әрекеті етіп отырған өндірісті кеңейту және жаңартуға жасалатын инвестицияларды қарастыратын іс-шаралар кешені.

Ұлттық инвестор – Қазақстан Республикасының тұрғылықты азаматы болып табылатын жеке тұлға, және (немесе) Қазақстан Республикасында инвестицияларды жүзеге асыратын ҚР-ның заңды тұлғасы.

Шетелдік инвестор – шетел заңды тұлғалары, шетел азаматтары, шетел мемлекеттері, халықаралық ұйымдар, сонымен қатар шетелде тұрғылықты тұратын, және азаматтығы бар елде шаруашылық қызметті жүргізу үшін тіркелген Қазақстан Республикасы азаматтар.

ҚР заңды тұлғасы – бұл ҚР заңнамасына сәйкес ҚР аумағында құрылған (соның ішінде шетел қатысуы бар кәсіпорын) заңды тұлға.

Шетелдік заңды тұлға - Қазақстан Республикасынан тысқары шетел мемлекетінің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлға (компания, фирма, кәсіпорын, ұйым, ассоциация және т.с.с.).

Шетел қатысуы бар кәсіпорын – ҚР заңнамасына сәйкес ҚР аумағында құрылған және шетел немесе бірлескен кәсіпорын нысанындағы заңды тұлға.

Шетелдік кәсіпорын – ҚР заңнамасына сәйкес ҚР аумағында құрылған, толығымен шетел инвесторының меншігіндегі шетел қатысуы бар кәсіпорын.

Біріккен кәсіпорын – ҚР заңнамасына сәйкес ҚР аумағында құрылған, мүлігінің бір бөлігі (акция, үлес) шетел инвесторына тиесілі шетел қатысуы бар кәсіпорын.

Шетел инвестициялары – ҚР заңды тұлғаларының жарғылық капиталына қатысу нысанында жүзеге асырылатын инвестициялар, сонымен қатар ҚР заңды тұлғаларына шетел инвесторлары осы заңды тұлғаларды шешімдерін анықтауға құқықғы бар қарыздар (несиелер) ұсыну, және лизинг туралы ҚР заңнамасымен қарастырылған шарттарда лизинг затын ұсыну.

Тікелей шетел инвестициялары – жаңадан құрылған және әрекеттегі ҚР заңды тұлғаларына жүзеге асырылатын, оларға қатысты шетел инвесторларының шешімдер қабылдауға құқығы болатын инвестициялар.

Шетелдік тікелей инвестициялары (ШТИ) – бұл бір ел шаруашылық бірлік-резидентінің екінші елде орналасқан кәсіпорын қызметіне тұрақты әсер етуді (әдетте кәсіпорынның 10 пайыздан кем емес үлесін иелену арқылы ұзақ мерзімді қатынастар орнатуы) алуға ұмтылуын айқындайтын халықаралық инвестициялық қызметтің санаты.

Қоржындық шетел инвестициялары – шетел инвесторларымен жүзеге асырылатын инвестициялардың өзге түрлері.

Инвестицияларды келесі бағыттар бойынша бөлуге болады:

- қаржылық активтерге инвестициялар;

- қаржылық емес акивтерге ирнвестициялар.

Қаржылық емес активтерге инвестициялар келесі элементтерді қамтиды (1-сурет):

 

 

 

Жер телімдерін, жер қойнауы телімдерін, өзге табиғи пайдалану объектілерін сатып алу.

Сурет 1. Қаржылық емес активтерге инвестициялар элементтері