Диагностикасы. I. Зертханалық диагностикасыI. Зертханалық диагностикасы • Феохромоцитоманы анық тау мақ сатында қ анда катехоламиндерді анық тау ақ паратты емес. • Катехоламиндердің аралық метаболизмі ө німдерінің мө лшерін анық тау аса маң ызды: қ ан сарысуындағ ы бос метанефриндер (метанефрин жә не норметанефрин) жә не несептегі конъюгирленген метанефриндер. • Катехоламиндердің соң ғ ы метаболиті ванилилминдаль қ ышқ ылының (ВМҚ) эксрециясын жә не несеппен катехоламиндерді анық таудың ақ параттылығ ы тө мен. Бұ л кезде ВМК концентрациясы гипертоникалық кризден кейін бірнеше сағ аттан соң несепте немесе тә уліктік несепте анық талады.
II. Топикалық диагностика • Бү йрек ү сті безінің КТ (МРТ) ө те ақ паратты, себебі феохромацитомалардың 90%-ы бү йрек ү сті безінде орналасады. Ү лкен қ иындық тар бү йрек ү сті безінен тыс орналасқ ан феохромоцитомаларды анық тау кезінде туындайды. Орналасқ ан орны белгісіз ісік кезінде жү рек (перикард), қ уық, УДЗ-сі, паравертебральды жә не парааортальды аймақ тарды МРТ зерттеу мен кеуде қ уысының КТ-сі тағ айындалады. • Метайодбензилгуанидинмен (МЙБГ) сцинтиграфия — бү йрек ү сті безінен тыс феохромацитомалардың топикалық диагностикасында аса ақ паратты. МЙБГ хромаффинді тін жасушаларында жиналады, себебі қ алыпты бү йрек ү сті безінің тіні изотопты сирек жағ дайда сің іреді, ал феохромоцитоманың 90%-ы сің іреді.
III. Қ алқ анша бездің медуллярлы обыры мен гиперпаратиреоз секілді қ осымша патология кезінде скринингті зерттеу (КЭН-2 синдромы, 9.2.2 бө лімді қ араң ыз): қ анда кальцитонин мен кальций дең гейін анық тау.
Салыстырмалы диагностикасы Кризді ағ ымды эссенциальды гипертензия, тиреотоксикоз, паникалық шабуылдар (симпатоадреналды криздер), истериялық невроз, нейроциркуляторлы дистония, бү йрек ү сті безінің инциденталомасы (артериялық гипертензиямен немесе гипертензиясыз). Емі Ашық тү рде немесе эндоскопиялық адреналэктомия. Диагнозды қ ойғ аннан кейін жә не операция алдындағ ы дайындық шең берінде науқ астарғ а α - (доксазозин, феноксибензамин, празозин) жә не β -адреноблокатордан (пропранолол) тұ ратын кешенді терапия тағ айындалады.
Болжамы Мамандандырылғ ан медицина мекемелерінде ө лім кө рсеткіші 1–4%. Адреналэктомиядан соң 5-жыл ө мір сү руі > 95 %. Рецидивтер жиілігі < 10 % аспайдан, бұ л контралатеральды бү йрек ү сті безінде ісіктің дамуын айтады. Қ атерлі феохромацитома кезінде науқ астардың бес жылдық ө мір сү ру ұ зақ тығ ы шамамен 40%-ды қ ұ райды. 4.9. ИНЦИДЕНТАЛОМА (КЕЗДЕЙСОҚ АНЫҚ ТАЛҒ АН КӨ ЛЕМДІ ТҮ ЗІЛІСТЕР) Инциденталома (англ. incidental — кездейсоқ) — клиникалық кө рінісі жоқ кездейсоқ анық талғ ан бү йрек ү сті безінің кө лемді тү зілістері (4.18 кесте).
|
