Ылғалдылықты анықтау

Су ет өнімдерінде көп мөлшерде. Ол өнімнің сапасына әсер етеді және микробиологиялық факторлар әсеріне төтеп беруіне ықпал жасайды. Су мөлшерін анықтау анализінің бірнеше түрлері бар. Көбінде зерттеліп жатқан объекттен суды кептіреді, кептіргіштермен азайтады. Кептіргіштен жоғары температурада шыққан суға инертті газ беріліп, кептірілген құбырдан шығып (онда белсенді кептіргіштер бар) жұтылады. Көп жағдайда магний перхлорат, кальций сульораты, натрий сульораты, фосфор оксиді, кальций хлориді пайдаланылады. Жұтылу әдістерінде қателік ұшқыш заттардың болуынан, кездесуі мүмкін. Ол көп уақыт алады және оған арнайы аппарат керек. Қазіргі уақытта химиялық әдістерді және өнімнің диэлектрлік өткізгіштігін анықтайтын физикалық қасиеттерін зерттейтін әдістер бар.

Суды бөлудің ең тез және әмбебапты әдісі - өнімнің метанолды экстрокттарының сұйық-газды хромотографиясы. Бұл әдіс нақты мән береді.

Жартылай өнімдер мен дайын өнімдер құрамындағы құрғақ заттар мен ылғалдылығын кептіру шкафында навесканы кептіру арқылы анықтайды.

Кептіру әдісі. Бұл суды алудың кең тараған түрі. Осыған орай су мөлшерін табады. Судың қайнау температурасына жақын температурада жүргізеді. Жоғары температурамен әсер еткенде дезаминирлеу және декарбоксилдеу процестерінің өнімнің компоненттерінің термиялық бөлу нәтижесінде ұшқыш заттардың п.б. және ұшқыш заттардың ұшуынан ауа оттегісінің әсерінен тотығуынан қолайсыз жағдай тууы мүмкін. Тотығу процесі жүруінен зерттеліп жатқан өнімнің мөлшері көбейіп кетуі мүмкін, ондағы майларды, майы көп материалдарды кептіру қиынға соғады. Сондықтан кептіруді вакуумда немесе инертті газдарда жүргізген тиімді. Кептіру материалдарына қарай нақтылығы және анализдің тиімділігі анықталады. Кептіру 105 ºС-дан жоғары емес температурада өткізеді. Егер ылғалы және майы көп өнімді кептіргенде температураны 150-200 ºС дейін көтеруге болады. Кептіру процесін тездету үшін кептірілетін затты жұқартып, құм сияқты инертті материалмен араластырған жөн. Кептіру жылдамдығын материалға этанол қосу арқылы жоғарылатуға болады.

Екі кептіру мәнінің айырмашылығы 0,3-0,5% аспауы керек. Кептіру шкафтарында кептіру. Онда материалдарды инертті газда кептіруге болады, вакуумда және атмосфералық қысымда және әртүрлі температурада соңғы әдіс лабораторияларда кеңінен таралған.

Ылғалды анықтау 100-105 ºС температурада кептіру шкафында кептіреді.

Кептіру шкафында кептіру

Бұл әдіс зерттелетін обьектіден анықталған температурада гигроскопиялық ылғалдың бөлінуіне негізделген. Кептіруді тұрақты массаға жеткенше жүргізеді немесе жоғары температурада белгілі бір уақыт аралығында тездетілген әдістермен жүргізеді.

Реактивтер. 1.Хлорлы кальций (балқытылған) немесе тығыздығы 1,84 г/см³ .болатын күкірт қышқылы 2. тазаланған, қыздырылған құм.

Аппаратура, материалдар. Лабораториялық кептіру шкафы, лабораториялық рычагты үшінші класты таразы, шыны термометр(шкаласы 150 °С \дейін және аралықтары2°С бөлінетін); эксикаторлар; су немесе құм моншасы, диаметрі 40...50 мм, биіктігі 25...45 мм,болатын шыны немесе алюмений бюксалары немесе диаметрі б...8 см болатын фарфор кесе; шыны таяқшалар (таяқша ұзындығы бюксалардан сәл биік болу керек).

Жұмыс жасау техникасы. Үлгілерді кептіру қыздырылған құммен жүзеге асырылады, оның массасы 2—4 есе аспа(навеска) массасынан көп болу керек. Құм аспаға шұрықтылық береді, бетінің булануын арттырады, ылғалдың жоғалуына әсер ететін қабықтың түзілуіне кедергі болады.

Егер де құммен араластырғаннан кейін өнім кесек болып қалса, үстіне 0,5—1 см³ дистильденген су құйып, шыны таяқшамен араластырады.

Өте ылғал үлгілерді су немесе құм моншасында шыны таяқшамен периодты араластыра отырып кептіру керек.

Кептіруді фарфор кеселерде, алюмений немесе шыны бюксаларда жүзеге асырады. Құмы және шыны таяқшасы бар кеселерді немесе бюксаларды 30 мин бойы 130±2°! B5<?5@0BC@040:5?BV@V?,M:A8:0B>@40 ACKB04K (<5B0;; 1N:A0;0 15...20 <8=, HK=K 1N:A0;0@ — 25...30 мин) және дәлдігі 0,01 г болатын аналитикалық таазыларда өлшейді.

Бюксаға немесе кесеге 5 г. зерттелінетін сынаманы саламыз, бюксаны қақпақпен жауып, таразыда өлшейміз. Кейін бюксаның қақпағын алып, сынаманы құммен шыны таяқшаның көмегңмен араластырамыз.

Ашық бюкса мен қақпағын кептіру шкафына салып 130±2 °! B5<?5@0BC@040:5?BV@54V.

Кептіруді аяқтағаннан кейін қақпағын жабады.Бюксаны шкафтан алып 20...30 мин эксикаторда суытып, қайтадан өлшейді.

Құрғақ заттардың массалық үлесін (X, %) төмендегі формуламен анықтайды:

мұндағы m — шыны таяқша мен құмы бар бюксаның массасы, г;

m₁ – кептіруге дейінгі құммен сынама массасы араласқан шыны таяқшасы бар бюкса массасы, г;

m₂ – кептіргеннен кейінгі құммен араласқан сынама массасы, шыны таяқшасы бар бюкса массасы, г.

Егерде зерттелетін обьектінің құрамындағы құрғақ заттрады граммен көрсетілсе, онда формулада 100 санының орнына жартылай өнім немесе дайын өнім, тағам массасын қояды.