КІРІСПЕ. Қауіпсіз еңбек жағдаймен қалыптастыра отырып, еңбек өнімділігі мен өндіріс мәдениетініңҚауіпсіз еңбек жағдаймен қалыптастыра отырып, еңбек өнімділігі мен өндіріс мәдениетінің жоғарылауын қамтамасыз етуші факторлардың бірі-жағымды жарықтық климат. Қазіргі күнде адам қоғамының жарықсыз өмірсүруі мүмкін емес. Жарық қондырғылары адамның сыртқы ортадан алатын жалпы ақпаратының 90%-ін беретін көру сезімімен қамтамасыз ететін жарықтық жағдай тудырады. Жарық жұмыс пен оқу үшін қалыпты жағдай тудырып, біздің жұмысымызды жақсартады. Қазіргі кездегі жарықтық-техникалық жетістіктердің көмегімен жарықты тиімді пайдалану-еңбек өнімділігі мен өнім сапасын арттырудың, зақымдану жарамсыз өнімнің шығуын төмендетудің маңызды қоры болып табылады. Еңбек процесстері әртүрлі бөшектер мен заттарды қарап, айырумен жиі байланысты болады. Соңғы уақыттарда өндірістік процесстер сипатының өзгеруіне, құрал-жабдықтардың көлемдерінің кішірейуіне және шығарылатын өнімдерге қойылатын талаптардың жоғарылауына байланысты көру органдарына айтарлықтай ауыртпашылық түсіретін жұмыстар түрі көбейе түсуде, сондықтан өндірістік жайлар мен жұмыс орындарын жарықтандыру жағдайларының гигиеналық және экономикалық маңыз да күрт жоғарылады. Қазіргі таңда, тәуліктің қай мезгілінде болмасын жұмыс атқару үшін электр жарығын жан-жақты қолдану маңызды орын алады. Жарықтандыруды тиімді ұйымдастырудың гигиеналық және әлеуметтік-экономикалық маңызы зор. Жеткіліксіз жарықтандыру салдарынан көру органдарының патологияларының дамуы, зақымданулардың көбеюі, жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі жарамсыз өнімдердің көбеюі мүмкін. Қазіргі кездегі жарықтық техникалардың масштабын келесі сандарға жүгене бағалауға болады. ТМО мекемелерінде, қазіргі уақытта, тек өнеркәсіп саласы мен ауылшаруашылығында, қоғамдық және тұрғын жайларда, қалалар көшелерінде жалпы қуаттылығы 800 млн, квт, болатын 1 млд-тан астам жарық нүстелері орналастырылған. Қазақстанда электростанциялардың қуаттылығы 18 млн. квт құрайды, жыл сайын жарықтандыруғаөндірілетін электр энергиясының 10%-ке жуығы жұмсалады. Жақын уақытта Қазақстанда; Балхаш маңында АЭС-ның құрылысы жоспарлануда, бұл тұрғын аймақтық, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының және басқа да мекемелердің жарықтануының жақсаруына елеулі үлес қосатын болады. 1923 жылдарда жасанды жарықтануды нормалаудың негізгін қалаушы процессор П.М. Тиходеев болды. Осы кездерде, электр энергиясының тапшылық кезінде, жарықтандырудың барынша жоғарғы деңгейі ретінде 100 лк ұсынылды. 1941 жылдары әртүрлі объектілерді жасанды жарықтандырудың басты көзі ретінде қыздыру (вольфрам спиральін 1700-1800оС-ға дейін қыздыру арқасында) лампалары қолданылады. Бұл лампалардың жарықтығы өте жоғары болып, көру қабілеттілігіне әсерін тигізетіндіктен жарықтандыру арматуралары ойластырылып шығарылды. 1945 жылы қазіргі күндерде де лампалар ішінде басты орын алатын люминисцентті лампалар шығарыла бастады. Қазіргі кездегі жарық техникаларының басты тапсырмасы адамдардың еңбегімен денсаулығы үшін жайлы жарық ортасын қамтамасыз ету сонымен қатар электр энергиясын тиімді пайдалану негізінде жарықты техникалық процесстерде қолданудың тиімділігі мен масштабын арттыру болып табылады. Өндірістік жарықтандыруды барынша толық және квалификациялы қолдануға әрекет жасау нақтылы әдістемелік нұсқаудың мақсаты.
|
