Жыццёвы і творчы шлях Ядвігіна Ш.(1868 – 1922)(Антон Іванавіч Лявіцкі) Пачынальнік беларускай мастацкай прозы. 25.06 -нарадзіўся, маентак Добасня (Рагачоўшчына). Жыў на пераломе стагоддзяў. Сям’я: бацька ўпраўляючы гэтага маентка Жыцце і праца звязаны з фальваркам Карпілаўка каля Радашковіч – радавой уласнасці сям’і Лявіцкіх. 1877-1878 - жыў у Люцінцы, прывезены бацькам на вучобу ў прыватную школу дачкі Дуніна-Марцінкевіча. Рос у хаце Дуніна-Марцінкевіча. Адукацыя: Мінская гімназія,Маскоўскі універсітэт,медыцынскі факультэт(перыяд жорсткай палітычнай рэакцыі на забойства Аляксандра 2) 1890- арышт за падтрымку бунту студэнтаў Пятроўска-Разумоўскай с/г акадэміі. У турме выпускалі рукапісную газету і арганізавалі міжнацыянальны канцэрт, пасля якога было вырашана заснаваць першы беларускі гурток моладзі ў Маскве і адраджаць бел культуру). Пасля вызвалення не мог вярнуцца ва універсітэт, здаў экзамен на аптэкарскага практыканта, прайшоў практыку ў Маскве. Потым выехаў у Бел, дзе прац памочнікам правізара ў мяст Радашковічы. Там падабраўся дружны гурток мясцовай інтэліг, актыўным дзеяачм якога ен і стаў. 1891г – выданне ў Маскве пераклада апавядання Гаршына “Сігнал”. 1892г – напісана камедыя “Злодзей”, рыхтавалася да выдання і пастаноўкі, але нічога не атарымалася і рукапісны экзэмпляр згублены. Павятовы пракурор даведаўся пра тое, што рыхтуецца пастаноўка, якая не прайшла цэнзуры, напісанная на забароненай мове.Забарона спектакля моцна кранула пісьменіка, выклікала доўгае творчае маўчанне. 1894 – жаніцьба з Луцыянай Гнатоўскай,якая займалася шытвом у Радашковічах. Да гэтага загадваў у Радашковічах крамай-кааперацыяй. 1897 пагаршэнне здароўя, пераязджае ў Карпілаўку, дзе заняўся садаводствам. 1903-1904гг – прозвішча пісьм з’яўляецца на старонках рускіх,Мінскіх і Віленскіх прагрэсіўных газет (на рус мове пра Бел). 1905г – пералом у жыцці і творчасці, звязаны з рэвал. Пачатак атыўнай літ-най працы, уключаецца ў культурна-асветніцкую работу, захоплены ідэйна-палітычным і нац уздымам. 1906г – “Нн” №3, першае апавяданне на бел мове “Суд”. З гэтага часу – актыўны супрацоўнік першых бел легальных газет “Нн” і “Наша доля”. 1906-1914 -самы пленны перыяд 1909-1910 -асабліва актыўны, жыве ў Вільні, праца сакратаром,загадчыкам літ.аддзела “НН”. 1910 - пешае падарожжа па Бел. 1912 - пачынаецца спад у творчасці. Прычына: хранічныя хваробы,вайна, рэвалюцыя. “Бярозка” 1913-студзень1915 -пераехаў у Мінск, тэхнічны рэдактар мінскага с\г часопіса “Саха” і часопіса для дзяцей “Лучынка”. 1914г – пераехаў у Мінск, дзе да пач імперыяліст в-ны быў адным з арганізатараў і рэдактарў штомесячных часопісаў “Саха” і “Лучынка”; выдае зб “Васількі”. Становіцца арганізатарам “Таварыстве дапамогі ахвярам вайны”, ставіў спектаклі, 1915- за свой кошт выдаў зборнік “Беларускія жарты”, некалькі с\г брашурак 1918г – хвароба (сухоты горла) вымушае легчы ў мінскі шпіталь, вяртаецца ў Карпілаўку. 1920 -на курорце для сухотнікаў у Закапанэ. Вярнуцца на радзіму не здолеў. У газ “Беларусь” друкуе раман “Золата” – адзін з першых твораў буйнога эпічн жанра бел літ. 1921- – выязджае ў Вільню, дзе друкуе“Успаміны”. Выйшла толькі першая частка, якая ахоплівая студэнцкія гады. 24.01- Памер у Віленскім шпітале Праявіў сябе, як:
выкарыстоўваў мовы:
Я.Купала пра Ядвігіна Ш.: Называе Ядвігіна Ш. у ліку тых пісьменнікаў, што на пачатку літаратурнага шляху заахвочвалі яго да мастацкай творчасці.
|
