Экология және тұрақты даму» курсы бойынша ықшамдалған оқу бағдарламасы
2.1 Лекциялык курс (15 сағат)
| №
|
Дәрістің тақырыбы мен мазмұны
| Сағ.
| Ұсынылған әдебиеттерге сілтеме
| |
| Экология ғылымы және оның тұрақты даму концепциясын іске асырудағы рөлі.Экология ғылымының анықтамасы, мақсаты мен міндеті және басқа ғылымдармен байланысы. Экологиялық мәселелер және оның қазіргі заманғы экономикалықжәне саяси тенденциялардағы орны мен рөлі.Тұрақты даму түсінігінің анықтамасы және экологияның «Тұрақты даму» концепциясын іске асырудағы рөлі.
|
| 1-2 нег.
14-16 қос.
| |
| Дара организмдер экологиясы –аутэкология. Биологиялық жүйелередің ұйымдастырылу деңгейлері.Экологиялық факторлар және олардың классификациясы. Либихтің минимум заңы және Шелфордтың толеранттық заңы. Шыдамдылық диапазоны.
|
|
1-2 нег.
14-16 қос.
| |
| Популяциялар экологиясы – демэкология.Популяциялар туралы түсінік. Популяцияның статистикалықсипаттамалары (саны,тығыздығы, жастық және жыныстық құрамы). Популяцияның динамикалық сипаттамалары: туылымы, өлім-жітімі, тірі қалу қисық сызықтары, өсуі жылдамдығы. Популяция санының реттелуі.
|
| 1-2 нег.
14-16 қос.
| |
| Қауымдастықтар экологиясы - синэкология
Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе туралы түсінік. Экожүйедегі түраралық байланыстардың негізгі формалары (нейтрализм, комменсализм,
протокооперация, мутуализм, жыртқыштық, паразитизм). Экожүйедегі энергия ағыны жəне химиялық элементтердің айналымы.Термодинамиканың бірінші жəне екінші бастамалары. Линдеманның энергия тасымалының 1% жəне 10% ережелері. Биоценоздың трофикалық құрылымы
(продуценттер, консументтер, редуценттер).
Экожүйелердің табиғи дамуы: бастапқы жəне қайталанған сукцессиялар. Экожүйелердің біртұтастығы жəне тұрақтылығы.
|
| 1-2 нег.
14-16 қос.
.
| |
| Биосфера жəне оның тұрақтылығы
Биосфера тұжырымдамасының қалыптасуы. В.И.Вернадский биосфера жəне ноосфера туралы ілімі. Тірі зат тұжырымдамасы Антропогендік əрекетті қуатты геологиялық жəне геохимиялық факторлар ретінде мойындау тұжырымдамасы. Адамның экожүйедегі орны. Биосферадағы заттар айналымы. Əлемдік биогеохимиялық циклдар.
|
|
1-2 нег.
14-16 қос.
| |
| Тұрақты даму тұжырымдамасы
“Тұрақты даму” ұғымының пайда болу тарихы. Тұрақты даму факторлары Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері. Тұрақты дамуды қамтамасыз ету жолындағы халықаралық
ынтымақтастық.
|
| 1-2 нег.
14-16 қос.
| |
| Табиғи ресурстар жəне табиғатты ұтымды пайдалану – тұрақты даму аспектілерінің бірі.
Жердің табиғи ресурстарының сипаттамалары: литосфера, гидросфера жəне атмосфера ресурстары. Табиғи ресурстардың классификациясы: сарқылатын, сарқылмайтын, қалпына келетін, қалпына келмейтін ресурстар. Биологиялық ресурстар жəне азық-түлік қауіпсіздігі. Табиғатты ұтымды пайдалану, аз қалдықты жəне қалдықсыз технологиялар. Экологиялық тұрғыдан таза, альтернативті энергия көздерін пайдалану – экожүйелер мен қоғамның тұрақты дамуының маңызды құрамдас бөлігі.
|
| 1-2 осн.
14-16 доп.
| | 8.
| Биосферадағы тұрақсыздықтың пайда болуының анторпогендік факторлары
Қоршаған ортаға түсетін антропогендік салмақтың өркениет түрлерінің олардың даму сатыларына байланысты жіктелуі. Адамзат қоғамының қалыптасуы мен дамуындағы табиғаттың ролі. Табиғат пен қоғамның өзара қарым-қатынас тарихы: негізгі кезеңдері. Қазіргі заманның əлемдік экологиялық проблемалары. олардың пайда болу себептері жəне зардаптары. Ауыл шаруашылығы мен өнеркəсіптің қарқынды дамуына байланысты пайда болған экологиялық проблемалар. Қоршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық ластануы жəне олардың экологиялық-генетикалық зардаптары.
|
| 1-2 нег.
14-16 қос.
| |
| 9-шы тақырып. Тұрақты даму туралы түсінік және оның негізгі аспектілері.Тұрақты даму бойынша білім берудің ҚР-дағы дамуы.ТДББ-дің ҚР-ның білім беру туралы заңындағы аспектісі. ТДББ-дің ҚР тұрақты дамуға өту Концепциясындағы аспектілері.
|
| 1-2 нег.
14-16 қос.
| |
| Қазіргі заманның əлеуметтік-экологиялық проблемалары жəне тұрақты даму
Əлеуметтік-экологиялық дағдарыс жəне тұрақты даму. Халық санының өсуі жəне оның сапалық көрсеткіштерінің өзгеруі.Туылым мөлшеріне əсер ететін факторлар, отбасын жоспарлау əдістері. Урбандалу проблемалары. Кедейшілік жəне табыстың əділетсіз бөлінуі. Энергетикалық
дағдарыс проблемалары жəне олардың шешілу жолдары. Əлемдік азық-түлік проблемасы, шешілу жолдары. Ресурстық дағдарыс, себептері мен салдарлары, шешілу жолдары.
|
| 1-2 нег.
14-16 қос.
| |
| Табиғатты қорғау жəне тұрақты даму
Қоршаған ортаны қорғаудың принциптері мен əдістері. Ерекше қорылатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау шараларының бір түрі. Генетикалық əралуандылықты қорғау. Биосфералық резерваттар. Қызыл кітап жəне оның биологиялық əралуандылықты сақтаудағы рөлі.
Табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны қорғаудың теориялық негіздерін құру – тұрақты дамуға көшудің міндетті шарттарының бірі. Экологиялық білім мен экологиялық сауаттылықтың адамзаттың тұрақты дамуын қамтамасыз етудегі рөлі.
|
| 1-3 нег.
14-17 қос.
| |
| Қазақстан Республикасының тұрақты дамуының өзекті экологиялық проблемалары.
Қазақстан Республикасының табиғи ортасын тұрақсыздандыру процестері, себептері мен салдарлары. Арал аймағының əлеуметтік-экологиялық проблемалары. Ядролық сынақтардың адамзатқа тигізген зардаптары. ҚР территоориясындағы Семей ядролық сынақ алаңы жəне өзге де полигондар. Ядролық қаруға қарсы Невада-Семей қозғалысы. Қоршаған ортаның күйін бағалаудың əдістері мен критерийлері. Экологиялық мониторинг, ұйымдастырылу принциптері. Химиялық, физикалық, биологиялық мониторинг. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңдары. Қазақстан Республикасындағы халыққа экологиялық білім жəне экологиялық тəрбие беру. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуын қамтамасыз ету: Тұрақты даму тұжырымдамасы. Тұрақты даму стратегиясы жəне Қазақстанның тұрақты
дамуын қамтамасыз ету механизмдері.
|
| 1-4 нег.
14-18 қос.
| |
| Барлығы:
|
|
| 2.2 Практикалық семинар сабақтар (15 сағат)
| №
| Тақырыптар
| Сағ.
| Сабақ өткізу түрі
| Ұсынылатын әдебиеттерге сілтеме
| | 1.
| №1. практикалық сабақ.Экология – табиғатты қорғау мен табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-6]
қос [1-7]
| | 2.
| №2. практикалық сабақ.Автомобиль көлігінің қоршаған ортаға әсері және осы мәселелерді шешу жолдары.
|
| ауызша, дискуссия
| нег [1-11]
қос [8-15]
| | 3.
| № 3. практикалық сабақ.Негізігі тіршілік орталары, олардың сипаттамалары.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [7-12]
қос [1-10]
| | 4.
| № 4. Практикалық сабақ.Популяция – түрдің тіршілік ету формасы, популяцияның негізгі
критерийлері.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар және логикалық есептер шығару
| нег [1-12]
қос [5-10]
| | 5.
| № 5. Практикалық сабақ.Табиғи және ағызынды суларды тазалау әдістері.
|
| ауызша, дискуссия
| нег [6-13]
қос [17-19]
| | 6.
| № 6. Практикалық сабақ.Экожүйе және оның құрылымы мен функционалдық ұймдастырылуы.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-6]
қос [1-10]
| |
| №7. Практикалық сабақ. Биосфераның құрылысы жəне биосфера шекаралары.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| Нег. [1-6]
қос [1-10]
| | 8.
| Рубеждік бақылау
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| Дәрістер мен практикалық сабақтардың барлық материалдары
| | 9.
| №8 практикалық сабақ. В.И.Вернадскийдің ноосфера туралы ілімінің Тұрақты даму тұжырымдамасын қалыптастырудағы бағыт-таушы ролі.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-10]
қос [11-15]
| | 10.
| № 9 практикалық сабақ.Адамзат қоғамының табиғи ресурстармен қамтамасыз етілу
проблемасы.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-5]
қос [12-19]
| | 11.
| № 10 практикалық сабақ. Қоршаған орта сапасы мен тұрғындардың денсаулығы.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-11]
қос [16-19]
| | 12.
| № 11 практикалық сабақ. Қазіргі заманның əлемдік экологиялық проблемалары бойынша
халықаралық конвенциялар мен келісімшарттар..
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [4-6]
қос [4-10]
| | 13.
| № 12 практикалық сабақ.Қазақстан Республикасының ерекше қорылатын табиғи
территориялары.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-6]
қос [9,11]
| | 14.
| № 13 практикалық сабақ.Адамзаттың дамуы және мыңжылдықтағы даму мақсаттары.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-10]
қос [7-19]
| | 15.
| Рубеждік бақылау.
|
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-6]
қос [1-7]
| |
| Барлығы:
|
|
|
|
СОӨЖ сабақтарының жоспары (30 сағат)
| №
| СОӨЖ тақырыбы
| Сабақ өткізу түрі
| Ұсынылатын әдебиеттерге сілтеме
| Сағ.
| |
| Ағзалардың қоршаған орта факторларына бейімделуі.
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-6]
қос [1-7]
|
| |
| Популяция санының реттелу механизмі.
| ауызша, дискуссия
| нег [1-11]
қос [8-15]
|
| |
| Экожүйедегі энергия ағыны жəне химиялық элементтердің айналымы.
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [7-12]
қос [1-10]
|
| |
| Биосфера эвалюциясы. Биосфера эвалюциясы.
| Тесттік және ауызша сұрақтар және логикалық есептер шығару
| нег [1-12]
қос [5-10]
|
| |
| Қоршаған ортаны қорғау және тұрақты даму саласындағы Халықаралық ұйымдар
| ауызша, дискуссия
| нег [6-13]
қос [17-19]
|
| |
| ҚР адамзаттың тұрақты дамуының экологиялық аспектілері.
| Тесттік және ауызша сұрақтар
| нег [1-6]
қос [1-10]
|
| |
| Барлығы
|
|
|
| СӨЖ сабақтарының жоспары (30 сағат)
| №
| СӨЖ тапсырмалары
| Бақылау түрі
| Тапсыру мерзімі
| |
| Экологияның басқа ғылымдармен байланысы
| Жазбаша тапсырма Ауызша сұрау
| 1 апта
| |
| Жердің биологиялық эволюциясының кезеңдері
| Жазбаша тапсырма Ауызша сұрау
| 2 - 3 апта
| |
| Экологиялық факторлардың адам ағзасының тіршілігіне әсері
| Жазбаша тапсырма Ауызша сұрау
| 4 - 5 апта
| |
| Популяцияның топтық сипаты. Ағзалар қарым-қатынасының типтері
| Тестік бақылау, жазбаша тапсырма
| 6 апта
| |
| Энергия ағыны мен заттар айналымы
| Тестік бақылау, жазбаша тапсырма
| 7-8 -апта
| |
| Экожүйенің тұтастығы мен тұрақтылығы
| Жазбаша тапсырма, ауызша сұрау
| 9 –апта
| |
| Биосферадағы тірі зат қызметі
| Жазбаша тапсырма Ауызша сұрау
| 10-апта
| |
| Табиғи ресурстармен қамтамасыз ету проблемасы
| Ауызша сұрау
| 11-апта
| |
| Қазақстанның экологиялық проблемалары
| Ауызша сұрау
| 12-апта
| |
| Адам және қоршаған орта
| Ауызша сұрау
| 13 –апта
| |
| Табиғатты пайдаланудың экологиялық негіздері
| Ауызша сұрау
| 14 –апта
| |
| Реферативті жұмыстар
| Жазбаша тапсырма және ауызша қорғау
| 13-15 апталар
|
Кардиналистский и ординалистский подходы Кардиналистский (количественный подход) к анализу полезности основан на представлении о возможности измерения различных благ в условных единицах полезности...
|
Обзор компонентов Multisim Компоненты – это основа любой схемы, это все элементы, из которых она состоит. Multisim оперирует с двумя категориями...
|
Композиция из абстрактных геометрических фигур Данная композиция состоит из линий, штриховки, абстрактных геометрических форм...
|
Важнейшие способы обработки и анализа рядов динамики Не во всех случаях эмпирические данные рядов динамики позволяют определить тенденцию изменения явления во времени...
|
|
Задержки и неисправности пистолета Макарова 1.Что может произойти при стрельбе из пистолета, если загрязнятся пазы на рамке...
Вопрос. Отличие деятельности человека от поведения животных главные отличия деятельности человека от активности животных сводятся к следующему: 1...
Расчет концентрации титрованных растворов с помощью поправочного коэффициента При выполнении серийных анализов ГОСТ или ведомственная инструкция обычно предусматривают применение раствора заданной концентрации или заданного титра...
|
|
Понятие и структура педагогической техники Педагогическая техника представляет собой важнейший инструмент педагогической технологии, поскольку обеспечивает учителю и воспитателю возможность добиться гармонии между содержанием профессиональной деятельности и ее внешним проявлением...
Репродуктивное здоровье, как составляющая часть здоровья человека и общества
Репродуктивное здоровье – это состояние полного физического, умственного и социального благополучия при отсутствии заболеваний репродуктивной системы на всех этапах жизни человека...
Случайной величины Плотностью распределения вероятностей непрерывной случайной величины Х называют функцию f(x) – первую производную от функции распределения F(x):
Понятие плотность распределения вероятностей случайной величины Х для дискретной величины неприменима...
|
|
