Макроэкономикалық саясаттың мақсаттары мен құралдарыМақ саттары: 1 Ө ндіріс- ө ндірістің жоғ ары қ арқ ынына жету 2 Жұ мысбастылық - тө мен денгейдегі жұ мыссыздық жә не жұ мысбастылық тың жоғ ары денгейі. 3 Бағ алар тұ рақ тылығ ы- еркін нарық тарда бағ алардың тұ рақ ты болуы. 4 Халық аралық сауда- экспорт пен импорттың тепе-тендігі. Валюталық курстың тұ рақ тылығ ы.\
Қ ұ ралдары: 1 Фискальды саясат- Фиск аударғ анда қ азына деген мағ ынаны білдіреді. Мемлекеттік шығ ындар жә не салық салу. 2 Табыстар жә не шығ ындар саясаты 3 Монетарлы саясат. Ақ ша ұ сынысын басқ ару. 4 Сыртқ ы экономикалық саясат.
Елдің экономикалық жағ дайын талдау ү шін ұ лттық есептер жү йесі қ олданылады. Ұ ЕЖ- бұ л ү дайы ө ндірістің шарттарын, процесін, нә тижелерін сипаттайтын ө зара байланысты кө рсеткіштер жү йесі. Ұ ЕЖ- елдің негізгі экономикалық кө рсеткіштерін бағ алаудың халық аралық стандарты. Ұ лттық ө ндірістің кө лемін ө лшейтін негізгі кө рсеткіш- жалпы ұ лттық ө нім. ЖҰ Ө - белгілі бір кезен ішінде (бір ай, бір квартал немесе бір жыл) ішінде елдің азаматтары ө ндірген барлық соң ғ ы тауарлар мен қ ызметтердің нарық тық қ ұ ны. (ел ішінде, шетелде). Жалпы ішкі ө нім (ЖІӨ) – белгілі бір кезенде елдін ішінде ө ндірілген барлық соң ғ ы тауарлар мен қ ызметтердің нарық тық қ ұ ны. Таза ұ лттық ө нім- жалпы ұ лттық ө німнен қ ұ рал-жабдық тардың тозу қ ұ нын, яғ ни амортизация суммасын алып тастаймыз. ТҰ Ө = ТҰ Ө -А Ұ лттық табыс - елдегі барлық ө ндіріс факторларымен ө ндірілген ө німнің қ ұ ны. (жер, енбек, капитал, кә сіпкерлік), яғ ни ұ лттық табыс жыл ішіндегі барлық табыстардың суммасы. Ұ лттық табыс = енбекақ ы+ пайда+капитал проценті+ жер рентасы. Жеке табыс - ү й шаруашылық тарының ьабыстарының суммасы + трансферттік тө лемдер. Ол негізінен тұ тынуғ а, жинақ қ а, салық тө леуге жұ мсалады. Қ олда бар табыс - салық тарды жә не салық тық емес тө лемдерді тө легеннен кейін шаруашылық тардың иелігінде қ алатын табыс. Қ олда бар табыс = жеке табыс – салық тар
Жалпы ұ лттық ө нім екі ә діспен ө лшенеді: 1-ші ә діс: Берілген жылда ө ндірілген тауарлар мен қ ызметтерді сатып алуғ а жұ мсалатын қ оғ амның барлық шығ ындарын қ осу арқ ылы. GNP= C+I+G-NX, мұ ндағ ы: C-тұ тыну, яғ ни ү й шаруашылық тарының тауарларғ а жә не қ ызметтерге жұ мсалатын шығ ындары. I- инвестициялар G-мемлекеттік сатып алулар NX-таза экспорт, яғ ни экспорт пен импорт арасындағ ы айырма.
2-ші ә діс ЖҰ Ө -ді табыстар бойынша есептеу. Y= W+R+I+P, мұ ндағ ы: W- жұ мысшылардың енбекақ ысы R-рента I-процент, ақ шалай капитал P-пайда
Ұ лттық ө ндірістің макроэкономикалық кө рсеткіштері нарық тық бағ алармен бейнеленеді.Егер олар ағ ымдық бағ амен ө лшенсе, олар номиналды сипатқ а ие болады. Егер тұ рақ ты бағ а қ олданылсы (базалық жыл бағ алары), олар нақ ты сипатқ а ие болады. Номиналды ЖҰ Ө ө ндіріс кө лемінің бағ а денгейінің ө згерісінен тә уелді болады. Нақ ты ЖҰ Ө тек ө ндіріс кө лемінің ө згеруінен тә уелді болады.
|
