Лы жїздіѕ Ресейге ќосылуы.Ќоќан мен Хиуаныѕ 30-40 жылдардаєы саяси ниеті Ќазаќстанныѕ Оѕтїстігі мен ќырєыз жерініѕ Ресей иелігіне ґтуін ќаламады. XIX є. 20-30 жылдары Азия комитеті ќўрылды. 1817ж. Сўлтан Сїйік Абылайўлыныѕ ќарамаєындаєы Жалайыр руыныѕ 66 мыѕ адамы Ресей ќўрамына алынды. XIX є. Орта жїз бен Ўлы жїз аумаєы жапсарында салынєан Ресей јскери бекіністері – Аќтау, Алатау, Ќапал. Ўлы жїздіѕ оѕтїстік аймаќтарын билігінде ўстаєан – Ќоќан хандыєы. 1853ж. Ресейдіѕ ќоластына ќараєан бекініс – Аќмешіт. 1825ж. Ресей билігін мойындаєан Жетісудаєы – Їйсін болысыныѕ ќазаќтары. 1847ж. салынєан бекініс – Ќапал. Ўлы жїз ќазаќтарын басќару туралы Ресейлік пристав таєайындалєан жыл – 1848. Ќаскелеѕ ґзені бойындаєы Ќоќан хандыєыныѕ тірегі – Таушїбек бекінісі. Таушїбек бекінісініѕ патша їкіметіне ќан тґгіссіз берілген жылы – 1851ж.шілде. 1853ж. Талєар ґзенініѕ Ілеге ќўяр жерінен Іле бекінісін тўрєызєан – Перемышельский отряды. 1854ж. кґктемінде Перемышельский отряды Верный бекінісініѕ іргетасын кґтерді. Ўлы жїз приставы резиденциясыныѕ Ќапалдан Верныйєа орын ауыстырєан жылы – 1855ж. Сыра зауыты – 1858ж. салынды. XIX є. 60ж. бекіністе Ш. Ујлиханов тўрды. 1859ж. Ўлы жїзде тўрєызылєан бекініс – Ќастек бекінісі. 1860ж. ќазанда Алатау округініѕ билеушісі Калпаковскийдіѕ Ќоќан јскеріне соќќы берген жері – Ўзынаєаш(3 кїндік соєыс). Жетісудіѕ Ќоќан озбырлыєынан ќўтылуына ыќпал еткен Ўзынаєаш тїбіндегі жеѕіс. 1860ж. Ресей јскеріне ќарсы ќоќандыќтармен бірге шайќасќан – Кенесарыўлы Сыздыќ сўлтан. XIX є. 50-ж. аяєы, 60-ж басында Орта Азия їшін талас болды – Ресей мен Англия арасында. 1864ж. Тїркістан бекінісін алєанда орыс јскерін басќарєан полковник – Черняев. 1865ж. орыс јскерлері басып алєан ќала – Ташкент. Бўхар хандыєы Тїркістан генерал-губернаторлыєыныѕ ќўрамына 1866ж. кірді. Ќазаќстанныѕ Ресейге ќосылуы 150-жылєа созылды.
|
