3 канца XVIII ст. пачынаецца новы перыяд у гісторыі Беларусі, але цяпер ужо ў складзе Расійскай дзяржавы. Царскі ўрад адразу ж ажыццявіў шэраг мер па ўмацаванні свайго ўплыву на далучаных землях. у 1796 г. была праведзена адміністрацыйная рэформа. У Беларусі ствараліся губерні: Беларуская (у яе склад увайшлі Полацкая і Магілёўская) з губернскім горадам Віцебскам, Мінская з губернскім горадам Мінскам і Літоўская (у яе ўвайшлі Слонімская і Віленская). У 1801 г. у выніку новага адміністрацыйнага дзялення Беларуская губерня падзялілася на Магілёўскую і Віцебскую, якія разам са Смаленскай увайшлі ў склад Беларускага генерал-губернатарства. Літоўская губерня падзялілася на Гродзенскую і Віленскую, якія склалі разам з Мінскай гу-берняй Літоўскае генерал-губернатарства. Выканаўчая ўлада ў губернях была перададзена генерал-губернатарам і губернатарам, якія апіраліся на ваенныя сілы і выконвалі волю імператара. У губернскіх гарадах ствараліся органы расійскага адміністрацыйнага кіраван-ня: губернскія ўправы, казённыя палаты, прыказы і г.д. Уступкай царызму мясцовым феадалам з'яўлялася захоўванне на далучаных землях Беларусі ў якасці асноўнага за-кона Статута Вялікага княства Літоўскага 1588 г. Адсюль губерні падзяляліся на паветы, якія ўзначальваліся старастамі. Захаваны былі таксама сістэма мясцовага кіравання і судовыя органы. У сістэме судовых органаў па расійскім ўзоры былі створа-ны палаты грамадзянскага і крымінальнага судоў, земскія суды, якім перадавалася частка спраў, што раней разглядаліся ў падкаморскіх судах. Суддзі вызначаліся з мясцовых шляхціцаў і па асабістым іх выбары. Да 1863 г. абсалютная болынасць чыноўнікаў у беларускіх губернях належала да мясцовых ураджэнцаў, выхадцаў з дробнай шляхты, пераважна каталіцкага веравызнання. Палітыка царызму ў адносінах да шляхты. Канфіс зямель. разбор шляхты. Сутнасць гэтай палітыкі заключалася ў дакументальным пацвярджэнні шляхецкіх правоў, запісаных у прывілеях ці граматах літоўскіх князёў і польскіх каралёў. Пасля далучэння Беларусі да Расіі магнаты былі пазбаўлены права трымаць свае войскі і крэпасці, а шляхта — права ствараць узброеныя саюзы (канфедэрацыі) для абароны сваіх вольнасцей і прывілеяў. Былі ліквідаваны і мясцовыя шляхецкія сеймікі. Становішча сялянства і гараджан. Сацыяльная палітыка царызму ў Беларусі насіла феадальна-прыгонніцкі характар. Сваімі законамі і пастановамі ўрад забяспечваў дыктат па мешчыкаў над сялянамі, выкананне імі ўсіх павіннасцей на карысць паноў. Памешчыкі Беларусі атрымлівалі права прадаваць сялян без зямлі. У Беларусі была распаўсюджана і расійская падатковая сістэма. 25 гадоў у салдаты Канфесіянальная палітыка царызму. Кацярына II захавала за католікамі права на свабоднае выкананне абрадаў. Маёмасць каталіцкіх касцёлаў, кляштараў захоўвалася ў неда-тыкальнасці. Адначасова Кацярына імкнулася нейтралізаваць агрэсіўнасць ката-ліцкага духавенства, а затым дамагчыся яго лаяльнасці. Дзеля гэтага улады прынялі шэраг прававых актаў, якія абвяшчалі права грамадзян на сцвярджэнне "ничем не ограниченной свободы в публичном отправлении их веры». Уважліва сачыла Кацярына II і за дзеяннямі каталіцкіх ордэнаў. Такім чынам Кацярына II хацела зрабіць езуітаў сваімі саюзнікамі і выкарыстаць іх у барацьбе з Ватыканам. Езуіты прысягнулі на вернасць царыцы і ў 1782 г. прызналі ўладу магілёўскага архіепіскапа.
У 1820 г. у Расійскай імперыі была забаронена дзейнасць езуітаў. Уніятаў у масавым парадку прымусова пачалі пераводзіць у праваслаўе.
Пануючае становішча на беларускіх землях заняла праваслаўная царква, якой была забяспечана поўная дзяржаўная падтрымка. Паводле расiйскага тэрытарыяльна-ад-мiнiстрацыйнага падзелу Беларусь стала складацца з генерал-губернатарстваў, губерняў, паветаў, валасцей, ключоў i станаў Так, паводле рэформы ад 1802 г. тэрыторыя Беларуci cкладалася з 5 гу-берняў – Вiленскай, Гродзенскай, Мiнскай, а таксама Вiцебскай i Магiлёў-скай. Першыя тры былi аб’яднаны ў вайскова-адмiнicтрацыйную адзiнку – Лiтоўскае ваеннае губернатарства, а Вiцебская, Магiлёўская разам са Смален-скай утваралi Беларускае генерал-губернатарства. У 1807 г. Напалеон пера-даў Расii Беластоцкую вобласць, населеную ў сваёй большасцi беларусамi. Характэрна, што царскiя ўлады, асаблiва ў часы Паўла i Аляксандра I, iмкнучыся прыцягнуць шляхту да супрацоўнiцтва, дазвалялi выкарыстанне старога заканадаўства (Лiтоўскi Статут), нацыянальных традыцый (адзення, ганаровых званняў), а таксама польскай мовы не толькi ў адукацыi, але i ў справаводстве.
адмену прыгоннага права. У краінах Зах Еўропы феад залежнасць сялян знікла ўжо у ХІУ-ХУ ст. 19 лютага 1861 г. Аляксандр II падпісаў Маніфест і Палажэнні аб вызваленні сялян ад прыгоннай залежнасці.
Прычыны: усвед сац и эк адсталасці, параж у Крым вайне 1933-56, нарас сялян руху. Але па Маніфесту сяляне атрымалі толькі асабістую свабоду. Зямлёй яны не надзяляліся. Уся зямля заставалася ўласнасцю памешчыка. Таму сяляне павінны былі яе выкупляць. Мала хто з сялян мог выкупіць зямлю. Таму законам было ўстаноўлена, што сяляне плацілі толькі 20% вызначанай сумы, а астатняе памешчыку плаціла дзяржава. На працягу 49 гадоў сяляне павінны былі аддаць доўг дзяржаве з працэнтамі за пазыку. Яна дала пачатак шэрагу буржуазных рэформ 60-х —70-х гг. XIX ст. Вызваленых ад прыгоннага права сялян трэба было ўраўняць у правах з іншымі саслоўямі. Былі праведзены ваенная,судовая, земская, школьная, цэнзурная, гарадская і інш. рэформы.
Ваенная рэформа (1862-1874 гг.) адмяніла рэкруцкую павіннасць, увяла ўсеагульную воінскую павіннасць, скараціла тэрмін службы з 25 гадоў да 6. Па судовай рэформе (1864 г.) на змену саслоўным судам прыйшоў агульны для усіх усесаслоўны суд, адкрыты і незалежны ад урада. Уводзіліся адвакаты і прысяжныя засядацелі. Школьная рэформа (1864 г.) ўсесаслоўная адукацыя.
