Негізгі капиталдың бар болуы, күйі және қозғалысының статистикасы

Негізгі капитал деген не? Негізгі капиталдың қ ұ рамдас элементтері қ андай?

Негізгі капитал (негізгі қ аражаттар) - ол ө ндіріс процесінде жиі немесе ү здіксіз пайдаланылатын, пайдалану ұ зақ тығ ы бір жылдан жоғ ары жә не ө з қ ұ нын дайын ө німге амортизация тү рінде бө ліп сің іретін қ аржылық емес экономикалық активтер. Негізгі капитал материалдық жә не материалдық емес болып бө лінеді. Олардың қ ұ рамы 4-кестеде кө рсетілген.

4-кесте

Негізгі капиталды сыныптау

Негізгі капиталдың ә ртү рлілігі ө ндірісте бірдей рө л атқ армайды. Сондық тан негізгі капитал белсенді жә не белсенді емес болып бө лінеді. Негізгі капиталдың актив бө лігі ең бек ө німіне тікелей ә сер ететін негізгі капиталды қ ұ райды: машиналар, жабдық тар, қ ұ ралдар, т.б. Негізгі капиталдың пассив бө лігіне қ алыпты ұ йымдастыру жә не ө ндіріс процесін қ амтамасыз ету шарттары қ ызметтерін іске асыратын негізгі капитал тү рлері жатады: ү йлер, ғ имараттар.

Негізгі капиталдың статистикалық міндеттері қ андай?

1. Ақ паратты жинау жә не негізгі капиталдың кө лемін анық тау;

2. Негізгі капиталдың қ ұ рылымы мен қ ұ рамын зерттеу;

3. Негізгі капиталды бағ алау, қ айта бағ алау;

4. Негізгі капиталды пайдалануының жә не қ озғ алысының, кү йінің, бар болуының статистикалық талдауы.

Статистикада негізгі капиталды мына белгілер (бойынша топтастырады:

а) кә сіпорындардың меншігінің формасы;

ә) экономика саласы;

б) аймақ.

Негізгі капитал туралы статистикалық ақ параттың алғ ашқ ы кө зі — баланс.

Негізгі капитал балансының мазмұ ны неде?

Негізгі капиталдың статистикалық баланстары микродең гейдегі, макродең гейдегі, толық бастапқ ы жә не қ алдық тық қ ұ нынан қ ұ ралады. Макростатистикалық баланстың схемасы 5-кестеде кө рсетілген.

5-кесте