Allah, düşdüyünüz ixtilaf barəsində Qiyamət günü aranızda hökm verəcəkdir”.

 

Allah Öz Elçisinə (s.ə.s.) buyurur ki, haqqı anlamağa can atmayanlar arasında düşən mübahisələrdən vaz keçsin. Allaha onların əsl məqsədləri və niyyətləri yaxşı məlumdur və onların hər biri öz niyyətlərinə görə əvəz alacaqlar. Doğru yolla gedən hər kəs Cənnət sakinləri arasında olacaq, haqq rəhbərlikdən yayınanlar isə mütləq Cəhənnəm məskunları arasına düşəcəklər. Gələcək Məhkəmə mükəmməl olacaqdır, çünki o, elm əsasında aparıla­caqdır. Məhz buna görə, sonra Allah bildirir ki, Onun elmi hər şeyi əhatə edir və var olan nə varsa, hamısı Onun Kitabında[95] yazıl­mışdır.

 

ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ;

 

(22. 70) “Məgər sən göydə və yerdə olanların Allaha agah olduğunu bilmirsən? Şübhəsiz ki, bunlar Kitabda vardır. Həqiqətən də, bu, Allah üçün asandır!”

Heç bir şey Allahdan gizli qala bilməz. Ona aşkarda olan da, qeybdə olan da, açıqda və gizlində olan da, keçmiş də, gələcək də məlumdur. Göylərdə və yerdə baş verənlərin hamısı haqqında bu ilahi bilik Mühafizəolunan Kitabda yazılmışdır. Allah qələmi yaradanda ona buyurdu: “Yaz!” O soruşdu: “Nə yazım?” Bu zaman O ona buyurdu ki, Qiyamət gününə kimi baş verəcək hər şeyi yazsın. Əlbəttə, bu, Allah üçün heç də problem deyildi. Hərçənd insanın belə bir şeyi təsəvvür etməsi çox çətindir, Fövqəluca Allah isə çətinlik çəkmədən Öz elmi ilə bütün varlığı əhatə edir və Mühafizəolunan Kitabda yazılan biliklər Kainatda baş verən proseslərə tamamilə uyğun gəlir.

 

ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ;

(22. 71) “Onlar Allahın əvəzinə Onun dəlil nazil etmədiyi və barəsində qətiyyən bilikləri olmayana ibadət edirlər. Zalımların köməkçisi olmayacaqdır!”

Fövqəluca Allah bu ayədə Onu öz “ilahlarına” bərabər tutan müşrik­lərin vəziyyəti haqqında xəbər verir. Həqiqətən də onların vəziyyəti ən dəhşətli və çirkindir. Onlar öz əməllərini əsaslandırmağa qadir deyillər və onların barəsində heç bir biliyə malik deyillər. Onlar təkcə öz yollarını azmış ata-babalarının izi ilə kor-koranə gedirlər. İnsan öz etdiyi əməl barəsində səhih məlumata malik olmaya bilər, amma buna baxmayaraq onun haqlı olduğunu sübut etmək olar. Lakin Fövqəluca Allah bildirir ki, O, heç vaxt müşriklərə onların doğruçuluğunu təsdiq edən dəlillər nazil etməmişdir. Əksinə, O, müşriklərin mənfur və yanlış baxışlara etiqad etdiklərini sübuta yetirən inandırıcı və təkzibolun­maz dəlillər nazil etmişdir. Sonra Fövqəluca Allah haqqa inadkar­lıqla müqavimət göstərən mürtədləri hədələyərək, bildirir ki, heç kim onları Allahın cəzasından qurtarmağa kömək etməyəcək.

Lakin öz vəziyyətlərinin ağırlığını dərk etməmiş şərəfsiz­lərin Allahın ayələrini əsas tutacaqları və doğru yola yönəlmək istəyə­cəkləri hələ aydın deyildir. Bəlkə onlar yalana etiqad etmə­lərindən razıdırlar? Sanki buna cavab olaraq Fövqəluca Allah belə buyurur:

 

ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈﰉ ﰊ ﰋ ﰌ;

(22. 72) “Onlara Bizim aydın ayələrimiz oxunanda, sən onların üzündə inkarçılıq ifadəsi görürsən. Onlar Bizim ayələri­mizi oxuyanların üstünə atılmağa hazırdırlar. De: “Sizə bundan da pis olan barəsində xəbər verimmi? Bu – Oddur ki, Allah onu iman gətirməyənlərə vəd etmişdir. Bu qalınacaq məskən necə də pisdir!”

 

Allahın əzəmətli ayələri haqqı yalandan fərqləndirməyə kömək edir. Lakin kafirlər onlardan üz çevirirlər və onlara etina göstərmirlər. Onlara bu ayələri oxuyanda, üzlərində haqqa qarşı kin və nifrət görmək olar. Onlar qaşqabaqlarını sallayır, baxışları da sərtləşir. Onların haqqa bəslədikləri nifrət o qədər böyükdür ki, onlar Allahın ayələrini onlara oxuyanları öldürməyə və ya ölənə qədər döyməyə hazır olurlar. Bu kafirlərin vəziyyəti necə də yamandır! Törətdikləri cinayət necə də böyükdür! Lakin irəlidə onları daha dəhşətli və daha mənhus sonluq gözləyir. Bu – Cəhənnəm Alovudur və onun pisliyi daha böyük və əbədidir, verəcəyi əzab və əziyyətlər hər an daha da artacaq və daha dəhşətəngiz və işgəncəli olacaqdır.

Sonra Allah bir ibrətamiz misal çəkir ki, insanları bütlərə ibadət etməyin, müşriklərin düşüncəsizliyinin, bütlərin və onlara sitayiş edənlərin murdarlığına inandırsın. Fövqəluca buyurur:

 

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ;

Ey insanlar! Bir məsəl çəkilir, ona qulaq asın. Həqiqətən, sizin Allahdan başqa ibadət etdikləriniz, bir yerə yığışsalar belə, bir milçək də yarada bilməzlər. Milçək onlardan bir şey götürsə, onlar götürdüyünü ondan geri ala bilməzlər. Buna nail olmaq istəyən də, nail olunması istənilən də acizdir”.

Bu məsəl təkcə möminlərə deyil, habelə kafirlərə də aiddir. O, möminlərə əlavə bilik qazanmağa yardım edəcək və onların daha da fərasətli olmasına kömək göstərəcəkdir, kafirləri isə cahilliklərinə görə bəraət qazanmaqdan məhrum edəcəkdir.

Ey insanlar! Bu sözlərə qulaq asın və onların mənaları üzərində düşünün. Qoy sizin ürəkləriniz – laqeyd, qulaqlarınız isə tıxanmış olmasın! Bu məsəli təkcə qulağınızla deyil, qəlbinizlə də dinləyin!

Allahla bərabər ibadət etdiyiniz bütün uydurma “ilahları­nız” hətta bir milçək belə yaratmağa qabil deyillər, halbuki milçək ən cüzi və ən kiçik məxluqdur. Əgər sizin “ilahlarınız” bu ən kiçicik məxluqu yaratmağa qadir deyillərsə, onda daha böyük olan bir şeyi yaradılması barədə nə demək olar?! Onlar hamısı bir yerə yığışsalar da, bu onlara milçək yaratmağa kömək etməz. Əgər o milçək onlardan bir şey götürüb, uçub gedərsə, onlar onun götürdüyünü geri qaytara bilməzlər. Həqiqətən, bu – zəifliyin və gücsüzlüyün son həddidir! Xahiş edən də zəifdir, xahiş olunan də zəifdir. Allahla bərabər ibadət edilən “ilah” da zəifdir, milçək də zəifdir. Onların hər ikisi də zəifdir, lakin köməksiz “ilaha” ümid bəsləyən və onu aləmlərin Rəbbinin səviyyəsinə qaldıran şəxs daha da zəifdir.

 

ﭱﭲﭳﭴ ﭵﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺﭻ;