Билет №14. • Қазақ халқының салт-дәстүрлері туралы әңгімелеңіз

• Қазақ халқының салт-дәстүрлері туралы әңгімелеңіз.

• «Қазақтың тұңғыш журналистері» туралы диалог құрастырыңыз

• Сан есім. Сан есім түрлері.

 

Қазақ халқының салт-дәстүрлері туралы әңгімелеңіз.

Шілдехана- жаңа туған нәрістенің құрметіне жасалатын той. Дастарқан жайылып, жастар домбыра тартып, ән салып, ұлттық ойындар ойналады. Шілдехана думанды болса, сәби сергек, қызықты өмір сүреді деген сенім бар.

Қырқынан шығару- нәрестенің туған күніне қырық күн толған соң, ыдысқа қырық бір қасық су құйып, соған шомылдырады.Сәбидің қарын шашын, тырнағын алады.

Бесікке салу - Халқымызда бесік-қасиетті, құтты мүлік, сәбидің алтын ұясы болып есептеледі.

Бесікті отпен аластап, баланы бөлейді. Бұл- халқымыздың елеулі үлкен дәстүрі. Бесікке салу жолы жасы үлкен немесе елдің құрметті, өнегелі адамына жүктеледі. Мерекелік дастарқан жайылып, бесікке салған адамға кәде беріледі.

Тұсау кесу- сәби қаз тұра бастағанда, тез жүріп кетсін деп, ала жіп есіп, екі аяғын тұсап, сүрінбей жүретін адамға тұсауын кестіріп, баланы қолынан ұстап, тез-тез жүгіртеді.Оған қуанысып, шашу шашылып, дастарқан жасалып, «тұсаукесер» кәдесі беріледі.

 

«Қазақтың тұңғыш журналистері» туралы диалог құрастырыңыз

 

Сан есім. Сан есімнің түрлері

 

Сан есім- заттың ретін, санын, мөлшерін, қатарын білдіреді. Сұрақтар: неше?, қашан?

Есіптік сан есім-Неше? қанша? Заттың нақты саны. Жұрнақтар:

Мысалы: Мен он бірдемін.

Реттік сан есім-нешінші?Заттың қатар саны. Мысалы: Ол бесінші сыныпта оқиды.

Жинақтық Сан есім- нешеу?Заттың жинақ саны.Мысалы: Екеуі ән салды.

Болжалдық сан есім-нешелерде? қай шамалы? 1) Түбір сан есімге+дай, +даған.2) есіптік сан есімге шақты, тарта, таман, жуық, шамалы сөздері тіркеседі. Заттың нақты емес. Мысалы Ол екілерде келеді.

Топтау сан есім-нешеден? Затты топтау саны. Мысалы: Олар үш-үштен отыр.

Бөлшектік сан есім- нешеу? Заттың бөлік саны. Мысалы: Алманың екіден бірін ал

Билет №15

• Астана туралы айтып беріңіз

• Бейтаныс мәтінмен жұмыс. «Болашақ мамандық»

• Етістік. Шақ категориясы.

 

Астана туралы айтып беріңіз

Астана. Астана-Қазақстанның астанасы және Ақмола облысының орталығы. Бұл жер Сәкен Сейфуллин мен Мағжан Жумабаевтардың туған мекені. 1832-1961 жылдар аралығында қала Ақмола қаласы болып аталды, кейін Целиноград қаласы болып өзгертілді. Астанада тоқыма, жеңіл және баспа өнеркәсібі өте жақсы дамыған. Көптеген университтер, институттар, коледждер бар. Астана қазақстанның саяси өмірінің орталығы. Мұнда Президент, Парламент және Үкімет орналасқан. Астана- алып құрылыстар қаласы. Қысқа мерзімнің ішінде мұнда Үкімет ғимараттары, орталық көшелер қайта жаңаланды. XXI ғасырда Астана әлемдегі ең сұлу, гүлденге астаналардың біріне айналмақ. Астана күні 6 шілдеде тойланады.

 

Бейтаныс мәтінмен жұмыс. «Қазақ хандығына 550 жыл»

Етістік. Шақ категориясы.