Алматы, 2014 1 страница

Тақырып - 1

Бактериологиялық лабораторияның құрылымы. Жұмыс ережесі. Микроскопиялау техникасы. Фазалы-контрастты, люминисцентті микроскоптың жұмыс істеу ережесі.Спирохеталар, актиномицеттер, риккетсиялар, микоплазмалар, саңырауқұлақтар, вирустардың морфологиясы. Бактеряларды тірі күйінде зерттеу.

 

2.Мақсаты:

Микроскопиялау бойынша «тәжірибелік дағдылар» бойынша студенттерді бағалау. Бактерияларды тірі күйінде зерттеу, Спирохета, актиномицет және көгерткіш саңырауқұлақтардың, қарапайымдардың, вирустардың морфологиясын зерттеп студенттердің білімін жетілдіру.

 

3. Оқыту міндеттері:

- бактериологиялық лабораторияларда жұмыс жасау ережелерін,

- медициналық микробиология пәнінің және міндеттерін,

- микроорганизмдер жіктелуінің принциптерін, прокариоттардың морфологиясын.

- спирохеталар, актиномицеттер, риккетсиялар, хламидиялар, микоплазмалар, саңырауқұлақтар, қарпайымдылар, вирустардың құрылымы.

- қасиеттері және адам патологиясындағы ролі.

- нативті және бактериальды препарат дайындау.

- бактерияны тірі күйінде зерттеуді үйрету.

4.Өту ағымы:

Пассивті әдіс - түсіндіру.

Белсенді әдіс – тәжірибелік жұмысты орындау және талқылау, зерттеу хаттамасын толтыру; мультимедиялық мәліметтер базасым, компьютерлік моделдержәне бағдарламалармен жұмыс жасау.

Интерактивті - кішігірім топтарда жұмыс жасау.

5.Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Бактериологиялық лабораторияларда жұмыс жасау ережесін дәптерге жазу.

2. Микробиологияның зерттеу әдістерін дәптерге жазу.

3. Микроскопиялау әдістерін дәптерге жазу.

4. Зарисовать в тетради схему принципа работы иммерсионной системы и записать правила работы с иммерсионной системой.

5.Фазалы-контрастты және люминесцентті микроскопиялау жұмыс ережесін дәптерге жазу.

6.Тығыз және сұйық қоректік ортадан нативті және бактериаальды препарат дайындау.

7.Бактерияны тірі күйінде зерттеп микроскопиялау

8. Иректелген бактериялар қоздыратын аурулар және олардың морфологиялық негіздері, бояу әдістері.

9. Актиномицеттердің морфологиялық негіздері.

10.Риккетсиялардың бактериялар қоздыратын аурулар және олардың морфологиялық негіздері, бояу әдістері..

11. Хламидиялар және микоплазмалардың морфологиялық негіздері, адам организміндегі ролі.

12.Саңырауқұлақтардың морфологиялық негіздері, адам организміндегі ролі

13. Қарапайымдылардың морфологиялық негіздері, адам организміндегі ролі.

14. Вирустардың морфологиялық негіздері, адам организміндегі ролі.

6.Тарату материалы:

- баклаборатория құрылымы сызбанұсқасы

- иммерсиялық жүйе құрылымының сызбанұсқасы

- баклабораторияда жұмыс жасау ережес электронды түрде презентация

- атлас-руководство по бактериологии, микологии, протозоологии и вирусологии (А.А. Воробьев, ЗАО «Диаморф», Рег. № 2001610396 РОСПАТЕНТА)

- лекции для студентов «Медицина» 3 курс, ЛА «Научная книга» информационный материал, 2005

- презентации по микробиологии «Демо-версия»

- MicrobiologyАnimationCollection, 2010

- атлас по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии (А.А. Воробьев, М., 2003)

Демонстрациялық материал:

- кандида дақылы өскен қоректік орта;

- зең саңырақұлақ дақылы өскен қоректік орта;

-«Микробиология пәнінен атлас»: компьютерлік программа

- спирохеталар морфологиясы

- саңырауқұлақтар морфологиясы

- риккетсиялар морфологиясы

- хламидиялар морфологиясы

- микоплазмалар морфологиясы

2. РИФ:

- хламидиядан жағынды

7.Әдебиеттер:

Орыс тілінде

Негізгі:

1. Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология.- М.: МИА, 2005. - 734 с.

2. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология (под ред. Воробьёв А.А) МИА., Москва, 2004.- 690с.

3. Коротяев А.И, Бабичев С.Л. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология. - СПб.: Спец. лит, 2000. - 591 с.

4. Медицинская микробиология /Гл.ред В.И. Покровский, O.K. Поздеев. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2006. — 1200 с.

5. Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии – М.:Медицина, 2002. - 352 с.

6. Компьютерная программа "Диаморф" - "Медицинская микробиология" - атлас-руководство по бактериологии микологии, протозоологии и вирусологии под редакцией акад.проф. Воробьева А.А.

7. Дикий И.Л, Сидарчук И.И. и др. Микробиология. Руководство к лабораторным занятием. Киев, 2004, 583 с.

Дополнительная:

1. Борисов Л.Б., Козьмин-Соколов Б.В., Фрейдлин И.С. Руководство клабораторным занятиямпо медицинской микробиологии, вирусологии, иммунологии. - М.: Медицина, 1993.

2. Н.Красилыников А II. Справочник по антисептике. - Минск. - Выс шк.- 1995. - 367с.

3. Галактионов В.Т. Иммунология. - М. - Изд. "РИЦ МДК". - 2000. – 487с.

4. Воробьев А.А. "Микробиология, иммунология". - М.: МИА, 2002.

5. Воробьев А.А., Кривошейн Ю.С., Широбоков В.П. Медицинская и санитарнаямикробиология. - М.: Издательский центр "Академия" – 2003. – 464 с.

6. Аравийский Р.А., Горшкова Г.И. Практикум по медицинской микологии. - С-Пб. - 1995. - 50 с.

7. Всант P., Мосс У., Уивер Р. Определитель нетривиальных патогенных грамотрицательных бактерий (аэробных и факультативно-анаэробных). - М.: Мир, 1999. – 791 с.

8. Внутрибольничные инфекции // Под ред. Р.П.Венцелла. - М.:Медицина, 1990.- 656 с.

9. Саттон Д., Фотергилл А., Ринальди М. Определитель патогенных и условно-патогенных грибов. - Изд. Мир, 2001. - 470 с.

10. МаянскийА.Н.Микробиология дляврачей. - Нижний Новгород: Издательство Нижегородской государственной медицинской академии, 1999. — 400 с.

11. Котова А.Л. Клиническая микробиология: Методические указания.-Алматы, 2004.- 162с.

12. Тец В.В. Справочник по клинической микробиологии – СП Стройлеспечать. – 1994.– 224 с.

13. Определитель бактерий Берджи /Под ред Д.Хоулта, Н.Крига, П.Снитаи др.// М.: Мир, 1997. - В 2 томах.

14. Вопросы общей вирусологии, под ред. Кисилева И.О. Санкт- Петербург, 2007, 375 с.

15. Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб. О.К.Поздеев; под ред. В.И.Покровского.-2-е изд.испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД,2004.-768 с

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1.Медициналық микробиология, Алматы,2011,683 б Рамазанова Б.А, Кудайбергенұлы К.К редакциялаумен.

2.Б.А. Рамазанова, А.Л. Котова және т.б. Микроорганизмдер морфологиясы.(оқу- әдістемелік құрал) Алматы,2007, 131б.

3.Б.А. Рамазанова, К.К Құдайбергенұлы, А.Л Котова. Инфекция туралы ілім.(оқу-құралы) Алматы 2007,111 б.

1. 4.Б.А.Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микроорганизмдер физиологиясы. (оқу - әдістемелік құрал). Алматы,2007, 126 б.

2. 5.Б.А. Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микроорганизмдер экологиясы. (оқу- құралы). Алматы, 2007, 95 б.

3. 6.Б.А. Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микробтарға қарсы қолданылатын препараттар (оқу- құралы) Алматы, 2007.,47 б.

4. 7.Микробиология және вирусология (жалпы бөлімі): Оқу құралы /Ү.Т.Арықпаева, К.Х.Алмағамбетов, Н.М.Бисенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова, Койшебаева К.Б., Бисимбаева С.К., Калина Н.В./. 1-ші басылым. (Медициналық және фармацевтикалық мамандық бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы) - Астана, 2005. – 208 б.

5. 8.«Микроорганизмдердің морфологиясы» оқу құралы, Астана, 2004, 32б.; Микробиология және вирусология (жеке бөлімі): Оқу құралы /Ү.Т.Арықпаева, К.Х.Алмағамбетов, Н.М.Бисенова, Ә.Ө.Байдүйсенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова /1-ші басылым. (Медициналық және фармацевтикалық мамандық бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы) - Астана, 2006. – 199 б.

6. Қосымша:

1. Жалпы микробиологиядан лабораториялық сабақтар бойынша оқу-әдістемелік құрал (А.Л. Котованың ред.). – Алматы, 1997.

Ағылшын тілінде:

Негізгі:

1.Richard V Georing, Hazel M Docrell, Mark Zukerman, Derek Wakelin, Ivan M Roit, Cedric Mims,Peter L Chiodini “Medical Microbiology”,4^th Edithion, 2008, UK, p.656.

2.Jacquelyn G Black “Microbiology”,7 ^th ,WILEY,2010,p.846

3. Patric R Muray,Ken S Rosenthal, Michael F Pfaller “Medical Mcrobiology”,5^th Edithion, 2008,p.962

4. Cedric Mims, Hazel M Docrell, Richard V Georing, Ivan M Roit, Derek Wakelin, Mark Zukerman, “Medical Microbiology”,3^th Edithion, 2004, ELSEVIER MOSBY, p.659.

5. Geo F Brooks,Kaaren C Carroll, Janett S Butel, Stephen F Morse,24^th Edithion, JAWETZ,MELNICK&ADELBERG^S

6. Mark Gladwin, Bill Trattler, “Clinical Microbiology”, 4^th Edithion, MedMaster, Miami, 2007, p.393.

7. Anathanarayan R., Paniker C.K.J. Text book of microbiology. Orien Longman. Seven edition, 2005.

8. Medical microbiology. Ed.by Inta Ozols. Elsevier Mosby, 2004.

Қосымша:

1. Robert M Diamond “Designing Assessing Courses and Curricula”, 3^th Edithion,Jossey-Bass,2008,p.487

2. Patric Leonardi “Microbiology Study Guide: Key Review Questions and Answers”, Silver Educational Publishig,2005,p.78

3. N.Cary Engelberg,Victor DiRita,Terence S Dermondy, “Mechanisms of Microbial Disease”, 4^th Edithion,Lippincton Williams&Wilkins,2007,p.762

4. William F Strohl, Harriet Rouse, Bruce D Fisher, “Microbiology”, Lippincton^s,2001,p.516

5. Jawetz, Melnic & Adelberg. Medical microbiology. Singapore. 2004.

6. Arora D.R. Text book of microbiology. CB. 2001.

7. William A. Stradit, Harriet Rouse, Bruce D. Fisher. Microbiology. 2001, Lippencott, Williams and Wilkins

8. Black Jacquelyn G. Microbiology. Principles & Applications, 1996 by Prentice-Hall, New Jersey

9. Medical microbiology. An introduction to Infectious Diseases. Ed. by Ryan Kenneth J. Appleton and Lange. Stamford, Connecticut, 1998.

Toni Hart, Paul Shears. Atlas de Roche de Microbiologie. - Paris., 1997.- 314р.

Бақылау:

Жағдайлық есептер:

1. Лабораторияға бактериологиялық зерттеуге науқастан алынған зат жеткізілді. Зерттелетін затта микробтың бар – жоғын қандай әдіспен анықтауға болады?

2. Жауабы: Бактериологялық әдіспен. Жағынды дайындап, қарапайым бояу әдісі Грам әдісімен бояу.

3. Иммерсиялық микроскопта микроскопиялау.

1. Егерде микроб дақылы бар пробирканы кездейсоқ сындырып алып, столға, еденге, киіміңізге тигізіп алсаңыз не шара қолданасыз?

5. Жауабы: Болған жерде оқытушыға айтып, ластанған жерді 1% -ды хлорамин ерітіндісімен сүртіп, қолды сабынмен жуу.

1. Микроб дақылынан дайындалған, боялған препаратты иммерсиялық микроскопта қарағанда күлгін – көк түске боялған пакет тәріздес кокктар көрінеді. Бактерияның морфологиясын және Грамша қалай боялғанын анықтаңыз.

7. Жауабы: Грам (+) кокктар, сарциналар.

8. Грамша боялған жағындыда қызыл түсті, орташа көлемдегі, шеттері жұмырланған таяқшалар мен жүзім тәрізді орналасқан күлгін кокктар анықталған. Бактерияның морфологиясын және Грамша қалай боялғанын анықтаңыз.

9. Жауабы: Жағындыда ішек таяқшалары мен стафилококктан тұратын микробтар қоспасы.

10. Сіз бактериологиялық зертханада жұмыс үстелінде жұмысыңызды аяқтадыңыз, от жалынына залалсындандырылған ілмекті стақанға қойдыңыз, спиртшамды қалпақшасымен жаптыңыз, баасыңыздан қалпағыңызды, халатыңызды, жұмыс аяқ-киіміңзді шештіңіз, өз аяқ-киіміңзді киіп, сөмкеңізді алдыңыз. Зертханадан шықтыңыз. Қандай жеке гигиена мен санитарлық-эпидемиологиялық тәртібінде өрескел қателіктер жібердіңіз?

11. Жауабы: Жұмысты аяқтаған соң, жұмыс үстелін дезинфекциялық ерітіндімен (1% хлорамин ерітіндісі) өңдеу керек. Ауа мен заттардың беткейінің деконтаминациясы үшін бактерицидті лампаны қосу керек (сутегінің асқын тотығының сулы ерітіндісін қолдануға болады): 3% ерітінді бөлмені күнделікті жинастыру кезінде негативті флораны жою үшін жеткілікті. Қолды сабынмен жуып, физ.ерітіндімен өңдеу.

12. Романовский-Гимзе бойынша боялған жағындыда қан лейкоциттерінің арасында бірнеше ірі бұрамалары бар жіңішке көкшіл-күлгін түсті жіптер көрінеді. Олардың ұзындығы лейкоциттер білігінен бірнеше есе артық. Бірнеше жерлерде шоғырланып орналасқан. Бұл қандай микроб?

13. Ж а у а б ы: боррелия.

14. «Езілген» тамшы препаратында бөлшектенген септирленген мицелияның жіптері көрінеді, аталған жіпшелер бір-бірімен орала отырып, веертәрізді кеңеюмен аяқталатын біржасушалы кондиеносцалар тарайтын тығыз саңырауқұлақ түзеді. Саңырауқұлақтың қандай түрі берілген?

15. Ж а у а б ы: пенициллиум

16. Жүйке жасушаларының цитоплазмасында, Аммонов мүйізінің кесіндісінде дөңгелек және сопақ пішінді қызыл түзілістер анықталған. Бұл қай аурудың арнайыланған белгісі?

17. Ж а у а б ы: құтыру.

18. Науқастың дене қызымы 40˚С, айқын интоксикация, бел және сегізкөз аймағында ауру сезімі, теріде бөртпелер байқалады. Пустуламен жұқтырылған қоян көзінің мүйізді қабатының эпителиальды жасушаларын микроскопиялық зерттеу барысында, ядро айналасында қызыл түсті, дөңгелек пішінді қосылыс - Гварниери денешіктері анықталған. Бұл қандай ауру?

19. Ж а у а б ы: құтыру.

 

Бақылау сұрақтары:

1. Микроскопиялау әдістері?

2. Бактерия морфологясын қандай әдіспен зерттейді?

3. Бактериялардың тинкториальды қасиеттері дегеніміз не?

4. Микроскоптың иммерсиялық жүйесі дегеніміз не?

5. Иммерсиялық жүйемен микроскопта жұмыс істеу принципін рет-ретімен келтіру.

6. Бактериологиялық лабораторияда жұмыс істеу ережесі.

7. Бактериологиялық лабораторияда қауіпсіздік ережелерін қадағалау.

8. Спирохеталар, актиномицеттер, риккетсиялар, хламидиялар, микоплазмалар, саңырауқұлақтар, қарпайымдылар, вирустардың құрылымы.

9. қасиеттері және адам патологиясындағы ролі.

10. нативті және бактериальды препарат дайындау.

11. бактерияны тірі күйінде зерттеуді үйрету.

12. Тығыз және сұйық қоректік ортадан нативті және бактериаальды препарат дайындау.

13. Бактерияны тірі күйінде зерттеп микроскопиялау

14. Иректелген бактериялар қоздыратын аурулар және олардың морфологиялық негіздері, бояу әдістері.

15. Актиномицеттердің морфологиялық негіздері.

16. Риккетсиялардың бактериялар қоздыратын аурулар және олардың морфологиялық негіздері, бояу әдістері..

17. Хламидиялар және микоплазмалардың морфологиялық негіздері, адам организміндегі ролі.

18.Саңырауқұлақтардың морфологиялық негіздері, адам организміндегі ролі

19. Қарапайымдылардың морфологиялық негіздері, адам организміндегі ролі.

20. Вирустардың морфологиялық негіздері, адам организміндегі ролі.

Блиц-сұрақтар:

1. Саңырауқұлақтар Грам (+) немесе Грам (-) микроорганизмдердің қайсысына жатады?

2. Жауабы: Грам (+)

3. Хламидиялардың тіршілік ету формасын көрсетіңіз.

4. Жауабы: Жасушадан тыс - элементарлы денешіктер, Жасушаішілік - ретикулярлы денешіктер

5. Саңырауқұлақтар эукариоттар немесе прокариоттардың қайсысына жатады?

6. Жауабы: эукариоттарға

7. Лептоспиралардың морфологиялық ерекшеліктерін көрсетіңіз.

8. Жауабы: 18-20 ұсақ бұрамалары бар иілгіш спиральтәрізді жасушалар, бір немесе екі шеті ілмек тәрізді иілген («С» немесе «S» әріптерін еске түсіреді).

9. Актиномицеттер қалай көбейеді?

10. Жауабы: спора арқылы, мицелияның фрагментациясы арқылы

11. Боррелияның морфологиялық ерекшеліктерін сипаттаңыз.

12. Жауабы: 3-8 ірі бұрамалары бар спиральтәрізді жасушалар, 18-20 ұсақ бұрамалары бар иілгіш спиральтәрізді жасушалар.

13. Прокариоттарға мысал келтіріңіз.

14. Жауабы: хламидия, спирохета, риккетсия, микоплазма, актиномицет, жалпы бактериялар

15. Бактериялардың қандай формаларын білесіз?

16. Жауабы: иректелген, шартәрізді, таяқшатәрізді

17. Микробиологиялық зерттеу әдістерін көрсетіңіз.

18. Жауабы: биологиялық, серологиялық, микроскопиялық, аллергиялық, бактерио (вирусо-мико-логиялық, генотиптеу (ПЦР т.б.).

19. Бактерия мөлшерін қандай өлшемде анықтайды?

20. Жауабы: микрометрде

21. Трепонеманың морфологиялық ерекшеліктерін сипаттаңыз.

22. Жауабы: 8-12 біркелкі бұрамалары бар иректелген жасушалар, Романовский – Гимзе әдісімен нашар боялады (бозғылт-алқызыл түске)

 

 

Тесттер:

1. ЕГЕР СІЗ БИОЛОГИЯЛЫҚ МАТЕРИАЛЫ БАР СЫНАУЫҚТЫ БАЙҚАУСЫЗДА СЫНДЫРЫП АЛЫП, ІШІНДЕГІСІ ҮСТЕЛГЕ ТӨГІЛСЕ, НЕ ІСТЕУ КЕРЕК?

1. Мән берместен жұмысты жалғастыру

2. Ауада кебуіне мүмкіндік беру

3. Сүрткішті алып, үстелден сүрту

4. Бактерицидті шаммен сәулелендіру

5. Дереу жағдайды оқытушыға айтып, бірге залалсыздандыру жүргізу

 

2. БАКЛАБОРАТОРИЯЛАРДА БИОЛОГИЯЛЫҚ МАТЕРИАЛМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУДЕ НЕГЕ ТИЫМ САЛЫНАДЫ?

1. Зерттеу материалы үстелге түскенде, бұл жер дезинфекциялық ерітіндімен залалсызданады

2. Биологиялық сұйықтықтарды мақталы фильтр арқылы ауызбен пипеткалауға рұқсат беріледі

3. Зертханада тамақ ішуге тиым салынады

4. Биологиялық сұйықтық пен тірі микробтармен жұмыс істеуде қолданылған заттар дереу залалсызданады.

5. Қалпақсыз, халатсыз, маскасыз жұмыс істеуге тиым салынады.

3. БАКЛАБОРАТОРЯДА ЖҰМЫС ІСТЕУ ҮШІН МІНДЕТТІ:

1. Қорғаныс киімі мен индивидуальды қорғаныс заттарын қолдану

2. Техникалық қауіпсіздік ережелерімен танысқан соң ған рұқсатнама беру

3. Дезинфекцияға қатаң талап

4. Биологиялық материалмен, хим.реактивпен резеңкелі қолқапта жұмыс істеу

5. Жоғарыда аталғандар

 

4.МИКРОБТАРДЫҢ ТІРІ ДАҚЫЛЫНАН ПРЕПАРАТ ДАЙЫНДАУ ҚАМТИДЫ:

1. Резеңкелі қолқапта жұмыс істеу

2. Сорғыш шкафпен немесе ламинарланған бокспен жұмыс істеу

3. Микробтарды зарарсыздандыру үшін от жалынында фиксациялау

4. Жоғарыда аталғандар

 

5. БАКЛАБОРАТОРИЯ ҚҰРЫЛЫМЫНА КІРМЕЙДІ:

1. Стерилизациялайтын бөлім

2. Жуғыш бөлім

3. Ортақайнататын бөлім

4. Лаборанттарға арналған асхана

5. Виварий

 

6.ЗАТТЫҢ ИІСІМЕН ТАНЫСУДА РҰҚСАТ БЕРІЛЕДІ:

a) Сұйықтығы бар ыдысқа еңкею

b) Бар кеудемен тыныс алу

c) дәмін татып көру

d) ыдыстан өзіңізге ауа ағынын қолмен бағыттап, мұрынмен жеңіл тыныс алу

5. жоғарыда аталғандар

 

7.БАКЛАБОРАТОРИЯДАҒЫ СТУДЕНТТІҢ СЫРТ КӨРІНІСІ:

a) ашық жерлерді жабатын киім (шалбар немесе ұзын көйлек, ұзын жең, т.б.)

b) халат, қалпақ

c) екінші аяқ-киім (жабық аяқ-киім) немесе бахилла

d) ұзын шаш артқа буылған, тырнақ кысқа қиылған

e) жоғарыда аталғандар

 

8. БАКЛАБОРАТОРИЯДАҒЫ СТУДЕНТТІҢ ӨЗІН-ӨЗІ ҰСТАУ ЕРЕЖЕСІ:

1.сабақ басталмастан бұрын қорғаныс киімін кию

2.сырт киімі мен сөмкесін ілгішке ілу

3.оқу аудиториясынан шыққан сайын қолын жуу

4.артық қимылдар мен әңгімеден аулақ болу

5.жоғарыда аталғандар

 

9. СІЗ СЫНАУЫҚТАҒЫ МИКРОБТАР ДАҚЫЛЫН ЛАБОРАНТТАР БӨЛМЕСІНЕН ОҚУ АУДИТОРИЯСЫНА АПАРУЫҢЫЗ КЕРЕК. СІЗДІҢ ӘРЕКЕТІҢІЗ:

1.маркирленген сынауықта тасымалдау

2.сынауықты штативте тасымалдау

3.сынауықты медициналық халаттың қалтасында тасымалдау

4.транспорттауға арналған арнайы жәшікте (контейнер, бикс)

5. жоғарыда аталғандардың бәрі

 

10.СПИРТТІ СПИРТШАМҒА ҚҰЮ БАРЫСЫНДА, СТУДЕНТ ОНЫ ҮСТЕЛКЕ СӘЛ ТӨГІП АЛДЫ, ҮСТЕЛДЕГІ СПИРТ ЖАНА БАСТАДЫ. СТУДЕНТ ӘРЕКЕТІ:

1.тығыз матамен, қақпақпен жабу

2. су құю

3.айқайлап, көмекке шақыру

4.ешқандай әрекет жасамау, өйткені спирт жанған соң,өздігінен өшеді

5. жоғарыда аталғандар

 

11. МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТХАНАДА ЖҰҚПАЛЫ МАТЕРИАЛМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ БАРЛЫҚ НЕГІЗГІ ҚАУІПСІЗДІК ЕРЕЖЕЛЕРІН ҰСТАНУДЫ ТАЛАП ЕТЕДІ, АТАЛҒАННАН БАСҚАСЫ:

1.Жұмысты жүргізу үшін міндетті түрде халат пен қалпақ кию керек

2.Жұқпалы материал үстелге түссе, ол жер дезинфекциялық ерітіндімен зарарсызданады

3.Жұқпалы материалмен жұмыста қауіпсіздік ережелерін ұстанбауға рұқсат беріледі

4.Лабораторияда тамақ ішуге болмайды

5.Тірі микробтарменжұмыс істеуде қолданылған құралдар дереу зарарсызданады

 

12. ИММЕРСИЯЛЫҚ МИКРОСКОПҚА ТӘН:

1.40-90 есе ұлғайту

2.Жабық диафрагманы қолдану

3.Құрғақ объектив қолдану

4.Мөлдір объектілерді зерттеу

5.90х объективті қолдану

 

13. ЖАРЫҚ МИКРОСКОБЫНЫҢ КӨРСЕТУ ҚАБІЛЕТІ ТӘУЕЛДІ:

1.Толқын ұзындығына және объективтің сандық апертурасына

2.Окулярдың ұлғайту мөлшеріне

3.Ортаның сыну көрсеткішіне

4.Иммерсиялық майды қолдануға

5.Зерттелетін объектілердің жоғары контрасттылығына

 

14. ИММЕРСИЯЛЫҚ МИКРОСКОПИЯЛАУДЫҢ ЕРЕЖЕЛЕРІ ЕСКЕРЕДІ:

1.Түсірілген конденсор

2.Күшті бүйір жарықтандыруды пайдалану

3.40 есе ұлғайтатын объектив қолдану

4.Толық жабылған диафрагма

5.Иммерсиялық майды қолдану

 

15. БОЯЛҒАН БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ МОРФОЛОГИЯСЫН ЗЕРТТЕУ ҮШІН ҚОЛДАНАДЫ:

1.Фазалы-контрастты микроскоп

2.Люминисцентті микроскоп

3.Иммерсиялық объектив

4.Құрғақ объектив

5.Қараңғы көру аймағы

 

16. ИММЕРСИЯЛЫҚ ОБЪЕКТИВТІ ПРЕПАРАТТЫ МИКРОСКОПИЯЛАУДА ҚАЖЕТ:

1.Револьверді бұрау және майды тамызу

2.40х белгісінен револьверді бұрау

3.Микроскоп тубусын май беткейіне дейін түсіру

4.Микровинт көмегімен бағдарлық фокусты орнату

5.Микровинтпен орталықтандыру

 

17. ЕГЕР СІЗ БИОЛОГИЯЛЫҚ МАТЕРИАЛЫ БАР СЫНАУЫҚТЫ БАЙҚАУСЫЗДА СЫНДЫРЫП АЛЫП, ІШІНДЕГІСІ ҮСТЕЛГЕ ТӨГІЛСЕ, НЕ ІСТЕУ КЕРЕК?

1. Мән берместен жұмысты жалғастыру

14. Ауада кебуіне мүмкіндік беру

15. Сүрткішті алып, үстелден сүрту

16. Бактерицидті шаммен сәулелендіру

17. Дереу жағдайды оқытушыға айтып, бірге залалсыздандыру жүргізу

 

18.ИММЕРСИЯЛЫҚ МИКРОСКОПИЯЛАУ КЕЗЕҢДЕРІН ДҰРЫС БІРІЗДІЛІККЕ ОРНАЛАСТЫРЫҢЫЗ

1. Микроскоп тубусын май беткейіне дейін түсіру

2. Макровинт көмегімен бағдарлық фокусты орнату

3. Иммерсиялық объективтің 90х белгісіне дейін револьверді бұрау

4.Препаратты ақырғы орталықтандыруды микровинт көмегімен жүргізу, бір айналым көлемінде айналдыру арқылы

5. Дайын боялған жағындыға иммерсиялық майды тамызып, заттық үстелшеге орнату

 

 

19. СПИРОХЕТАЛАРДА БОЛАДЫ:

1. Талшықтар

2. Капсула

3. Осьтік

4. Гомогенді плазма

5. Ядро

 

20.СПИРОХЕТАЛАРДЫҢ СИПАТТАМАСЫНА ТӨМЕНДЕГІЛЕРДІҢ ҚАЙСЫСЫ ЖАТПАЙДЫ;

1. Ядролық субстанциясы шашыранды орналасады

2. Жиырылу қабілеттілігі күшті

3. Оқшауланған ядросы бар

4. Клетка қабаты бар

5. Цитоплазмалық мембранасы болдаы

 

21. СӘЙКЕСТІКТІ ТАБЫҢЫЗ:

1. Treponema А. Имеют неглубокие и частые завитки

2. Borrelia Б. Концы изогнуты в виде крючков

3. Leptospira В. Образуют вторичные завитки

4. Rickettsia Г. Облигатные паразиты

 

22. СПИРОХЕТ АЛАРДЫҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ:

1. Қабатының болуы

2. Ядросының болуы

3. Валютин дәндерінің болуы