Тапсырманы орындаудың реті

1.4.1 №1 тапсырма

Жалпы жарықтанудың үлесін анықтай отырып, құрама жарықтануды зерттеу. Өлшенген жарықтану бойынша берілген жарықтандырудың жұмысы сипаттамасын анықтау керек.

Жалпы жарықтанулар жоғарыда қосылған шамдармен, құрама жарықтану бір уақытта жоғарыда қосылған және қалған шамдардың бірімен еліктіріледі.

1.4.1.1 Тапсырманың орындалу реті:

а) жоғарғы шамдардың бірін қосу, 0,10,20,30,40,50 нүктелеріне люксметрді көлденең қойып, жарықтықты өлшеңіз;

б) жоғарыдағыға қосымша 20, 40, 60, 80 см биіктікке рет-ретімен орналасқан шамдарды қосыңыз және 0,10, 20, 30, 40, 50 горизонтал нүктелерінде жарықтануға өлшеуді жүргізіңіз;

в) әрбір жағдайда жалпы жарықтанудың бөлігін %-бен формула бойынша анықтаңыз және оның жеткіліктілігі туралы қорытынды жасањыз;

г) алынған мәндерді 1.1-кестеге енгізіңіз;

д) оқытушы берген жергілікті жарықтандыру шамының іліну биіктігінде көлденең беттің нүктелерінің бірінде жарықтануды анықтап және 1.8-кестедегі мәндерді қолданып, берілген жарықтануда жүргізуге болатын жұмыстың сипаттамасы туралы қорытынды жасаңыз, алынған мәндерді 1.1-кестеге енгізіңіз.

 

1.1 К е с т е - Өлшем нәтижелері (№1 тапсырма)

Шамның іліну ұзындығы, см	Атауы	Көлденең қашықтығы
	Еобщ
	Екомб
D, %
	Екомб
D, %
	Екомб
D, %
	Екомб
D, %

1.2 К е с т е – Орындалған жұмыс сипаттамаларының нәтижесі

Н= см іліндіру биіктігіндегі нүктенің жарықтануы	Берілген жарықтанудағы орындалатын жұмыс сипаттамасы
Көрермен жұмысының сипаттамасы	Көрермен жұмысының разряды	Көрермен жұмысының подразряды	Фоны бар объектінің контрастысы	Фон сипат-тама-сы
Е= лк

1.4.2 №2 тапсырма

Жергілікті жарықтандыру шырағы үшін горизонтал жарықталуларға тең

(қисық изолюкс) қисық сызу және шырақ ілгілерінің ең пайдалы биіктігін таңдау.

Ол үшін мыналар қажетті:

а) жергілікті жарықтандыру шамын 20 см биікте көлденеңінен қосу;

б) 0, 10, 20, 30, 40, 50, 60 нүктелерінде көлденең бетте жарықтануды өлшеу;

в) аналогиялық көлденең жарықтануды 40, 60, 80, 100см ұзындықта ілінген жергілікті шаммен өлшеу.

Алынған мәндерді 1.3 кестеге енгізу керек және осы өлшемдермен көлденең жарықтануға тура етіп, график тұрғызу керек. Ордината - шамның іліну ұзындығын қарастырады, абсцисса – 1.2 суреттің көлденең ара қашықтығын көрсетеді. 1.3 кестеден алынған өлшемдерге қарап, жарықтанудың тең мәндері алынады және өзара иілмелі қисықпен қосылады, олардың әрқайсысының қарсысына жарықтану мәні жазылады.

Неғұрлым пайдалы шамның іліну биіктігі келесідей анықталады: абсцисса осінде максимал жарықтықты табуға тиіс берілген қашықтыққа сәйкесті нүктені табады. Көлденең бойымен осы нүктеден жарықтану неғұрлым көп болатын келесі нүктеге дейін көтеріледі; неғұрлым пайдалы шамның іліну биіктігі осы нүктенің ординатасымен анықталады. Горизонтал қашықтық оқытушының нұсқауы бойынша алынады.

1.3 К е с т е - Өлшем нәтижелері (№2 тапсырма)

Шамның іліну ұзындығы, см	Көлденең нүктелердегі жарықтану l, см

 

Қорытынды: Нормалық жарықтануды шамның қолайлы іліну ара қашықтығын Е= лк, көлденең бетте l = см қолданады.

1.4.3 №3 тапсырма

Жасанды жарықтануды өндірістік ғимараттарда пайдалану коэффициенті әдісімен есептейді.

Бұл әдіспен анықтауда шамның жарық ағыны мына теңдеумен анықталады.

мұндағы E - жарықтанудың ең аз берілгендері, лк;

K - қор коэффициенті;

S - жарықтану алаңы, м²;

Z - біркелкі емес жарықтану коэффициенті;

N - шам саны, шт;

Η - жарық ағынының пайдалану коэффициенті, т.с.с. ағын қатынасы, есептелген бетке берілуі барлық шам ағынының қосындысына; ғимарат индекс ұзындығы (i) қабырға мен төбеге шағылу коэффициентінен тәуелді.

Ғимарат индексі мына теңдеумен анықталады

мұндағы h - жұмыс орнынан шамның іліну ұзындығы, м;

А, В - ғимараттың ені мен ұзындығы, м.

Шағылу коэффициенті өндіріс ғимаратының қалпына тәуелді болып таңдалады.

1.4 кестедегі берілген тапсырмаларды пайдаланып есептеу теориясымен жүргізіледі.

Есептеу реті:

а) 1.4 кестеден мұғалімнің берген нұсқауы;

б) 1.4 кестенің мәліметтері бойынша ғимараттың жарықтану ауданы S, м², ғимарат индексі i (2) теңдеумен шығарылады;

в) 1.6 кестесі бойынша пайдалану коэффицентінің мәнін табу η;

г) 1.7 кестеден көрермен жұмысының дәрежесін ескере отырып, жарық көзінің түрін және жарықтану жүйесінің жарықтану Е, лк мәнімен таңдау;

д) 1.8 кестеден қор коэффициентінің мәнін алып, өндірістік ғимаратты сипаттау;

е) (1) теңдеу мәні бойынша, жарық ағынын F, лм есептеу;

ж) алынған жарық ағыны бойынша F шамды таңдау, 1.9 кестені пайдаланып, есептелген жарық ағынының таңдалған жарық ағынынан өзгерісі ±10% болуы керек.

Алынған мәндерді 1.5 кестеге жазу керек.

1.4 К е с т е – Жасанды жарықтануды есептеу үшін берілгендер (№3 тапсырма)

Параметрлер	Нұсқау нөмірі
Алынатын шамдар	I,а	II,б	III,в	IV,в	V,а
НГ	ППД	НГ	ЛД	ДРЛ
Ғимарат ұзындығы А, м
Ғимарат ені В,м
Шамның іліну ұзындығы, h, м	2,5	2,5		4,2	5,5
Шамның жалпы саны, N, шт
Көрермен жұмыс дәрежесі	III, а	IV, б	V, а	III, б	IV, а
Төбеге шағылысу коэффициенті, ρпот, %
Қабырғаға шағылысу ρстен, %
Біркелкі емес коэффициенті, Z	1,2	1,1	1,2	1,1	1,2
Өндіріс ғимаратының сипаттамасы	Шаңы аз бөлінетін ғимарат

1.5 К е с т е – Жасанды жарықтану есептелуінің нәтижесі (№3 тапсырма)

Нұсқау нөмері	S, м2	i	η, %	K	N, шт	E, лк	F, лм	Шығарлама
Шам түрі	Қуат, Вт	Жарық ағыны,лм

 

1.6 К е с т е - Жарық ағынының пайдалану коэффициент мәні

Нұсқау	I	II	III	IV	V
ρпот, %
ρс, %
ғимарат индексі	пайдалану коэффициенті
0,5	0,19	0,21	0,25	0,21	0,24	0,28	0,14	0,17	0,21	0,18	0,21	0,28	0,20	0,23	0,30
0,7	0,29	0,31	0,34	0,32	0,35	0,38	0,23	0,26	0,28	0,26	0,30	0,38	0,31	0,33	0,42
0,9	0,34	0,36	0,39	0,38	0,40	0,44	0,28	0,30	0,34	0,32	0,37	0,46	0,37	0,40	0,47
1,0	0,36	0,38	0,40	0,40	0,42	0,45	0,30	0,32	0,35	0,35	0,40	0,49	0,40	0,41	0,48
1,25	0,38	0,41	0,43	0,44	0,46	0,48	0,33	0,35	0,37	0,40	0,45	0,55	0,44	0,47	0,55
1,5	0,41	0,43	0,46	0,46	0,48	0,51	0,35	0,36	0,40	0,45	0,49	0,60	0,48	0,50	0,59
	0,44	0,46	0,49	0,50	0,52	0,55	0,39	0,40	0,43	0,51	0,55	0,65	0,53	0,56	0,67
2,5	0,48	0,49	0,52	0,54	0,55	0,59	0,42	0,44	0,46	0,55	0,58	0,70	0,57	0,59	0,71
	0,49	0,51	0,53	0,55	0,57	0,60	0,43	0,45	0,47	0,58	0,61	0,73	0,58	0,60	0,73
4,0	0,51	0,52	0,55	0,57	0,59	0,62	0,45	0,47	0,49	0,61	0,64	0,77	0,61	0,63	0,77
5,0	0,52	0,54	0,57	0,58	0,60	0,63	0,46	0,48	0,51	0,65	0,67	0,80	0,63	0,66	0,79

1.7 К е с т е –Жасанды жарықтықтың жарықтық нормасы (ҚР СНиП 2.04-05-2002-дан «Табиғи және жасанды жарықтану. Жалпы талабы»)

Көрермен жұмысының сипаттамасы	Объектінің аз немесе эквивалентті өлшемі, мм	Көрермен жұмысының дәрежесі	Көрермен жұмысының қосалқы разряды	Объектінің фонмен қарама қарсылығы	Фонның сипаттамасы	Жарықтық, Е, лк
Комбинациялық жарықтық жүйесінде	Жалпы жарық-тану жүйе- сінде
Барлы-ғы	Соныңішінде жалпы
Үлкен дәлділік	0,3-тен 0,5-ке дейін	III	а	Аз	Қараңғы
б	Аз	Орташа Қараңғы
в	Аз Орташа Үлкен	Жарық Орташа Қараңғы
г	Орташа Үлкен Үлкен	Жарық Жарық Орташа
Орташа дәлділік	0,5-тен 1-дейін	IV	а	Аз	Қараңғы
б	Аз Орташа	Орташа Қараңғы
в	Аз Орташа Үлкен	Жарық Орташа Қараңғы
г	Орташа Үлкен Үлкен	Жарық Жарық Орташа	-	-
Аз дәлділік	1-ден 5-дейін	V	а	Аз	Қараңғы
б	Аз Орташа	Орташа Қараңғы	-	-
в	Аз Орташа Үлкен	Жарық Орташа Қараңғы	-	-
г	Орташа Үлкен Үлкен	Жарық Жарық Орташа	-	-
Қатты (Өте аз дәлділік)	Аз 0,5	VI		Фон мен объектініңконтрастылы-ғынан жәнефон сипаттамасынантәуелсіз	-	-

1.8 К е с т е – Қор коэффициентінің мәні К_қ

Ғимарат сипаттамасы	Қор коэффициенті Кқ
Көлденең шам	Қыздыру шамдары
Шаң, түтін көп бөлінетін ғимарат	2,0	1,7
Шаң, түтін орташа бөлінетін ғимарат	1,8	1,5
Шаң, түтін аз бөлінетін ғимарат	1,5	1,3

 

1.9 К е с т е –Қыздыру және газоразрядты шамдардың U=220 В кезіндегі жарық ағыны мен қуаты

Қыздыру шамдары	Газоразрядты шамдар
Шам түрі	Қуаты, Вт	Жарық ағыны, лм	Шам түрі	Қуаты, Вт	Жарық ағыны, лм
НВ-23			ЛД
НВ-24
НВ-25
НГ-27
НГ-48
НГ-49
НГ-50			ДРЛ
НГ-51
НГ-53
НГ-54
НГ-55