Охорона праці при транспортуванні, перегоні та випасанні тварин.

Дата добавления: 2014-12-06; просмотров: 804

На першій ступені контролю начальник виробничої дільниці (майстер) спільно з громадським інспектором профгрупи щоденно перевіряють стан охорони праці на виробничій дільниці.

На другій ступені — начальник цеху спільно з громадським інспектором та спеціалістами відповідних служб цеху (механік, електрик, технолог) два - чотири рази в місяць перевіряють стан охорони праці згідно з затвердженим графіком.

На третій ступені контролю щомісячно (згідно із затвердженим графіком) комісія підприємства під головуванням керівника (головного інженера) перевіряє стан охорони праці на підприємстві. До складу комісії входять: керівник служби охорони праці, голова комісії з охорони праці профкому, керівник медичної служби, працівник пожежної охорони та головні спеціалісти підприємства (технолог, механік, енергетик). Результати роботи комісії фіксуються в журналі третьої ступені контролю і розглядаються на нараді. За результатами наради видається наказ по підприємству.

Тақырып 2 Қаржы ресурсы, кәсіпорын резерві мен ақша қоры.

1. Жалпы эквивалент ретінде қолданатын, универсалды тауар түріндегі ақша.

2. Ақша қаржысының қоры. Қаржы құралы. Кәсіпорынның қаржы ресурсының жүйесі.

3. Қаржы ресурсының өндірістік және өндірістік емес функциялары. Саланың қаржылық құрылымы.

4. Сала қаржысының рөлі мен ұйымдастыру принциптері: олардың мазмұны мен кәсіпкерлік қызметі тиімділігіне әсері.

Қаржылық қатынастың материалдық тасушы бола тұрып, қаржылық ресурстар ұдайы өндіріс процесстерінің стадияларына елеулі әсер етіп, қоғамдық өндіріс мұқтаждықтарының тепе теңдігін құрайды. Қаржы ресурсының маңыздылығы кәсіпорындарға материалдық өндіріс сферасын құрып, одан кейін ұлттық экономиканың басқа да звеноларына қайта үлестіріледі. Сонымен кәсіпорын қаржысы мен қаржы ресурсының орындалуына байланысты түсініктерге келетін болсақ, ақша –басқа тауардың құнын шамалап өлшеу үшін, жалпы эквивалент ретінде қолданатын, униерсалды тауар түрі. Ақша қаражаттары - ақша айналымы түріндегі кәсіпорын қаржыларының жиынтығы.Ақша айналымы екіге бөлінеді: нақты және нақты емес. Нақты айналым кәсіпорын кассасы арқылы, ал нақты емес айналым банк есептері мен төлем тапсырмаларымен аккредитивтер ж.т.б арқылы орындалады. Сонымен ақша құнды білдіретін форма, ал қаржылық қатынаста үлестіруші құн болып табылады.

Ақша қаржысының қорықысқа масатты белгісі бар кәсіпорын ақша қаржысының бөлігі олар: төзу қоры, жөндеу қоры, тұтыну қоры. Пайда болу мен қолдану қаржысының қор формасы кәсіпорын бойынша реттелініп бақыланып отырады. Ақша қаржысының қор емес формасы бюджет- несие жүйесін төлеу бойынша есептесу қаржылары.

Қаржылық құралдар құн белгісі ретінде кәсіпорында қолданатын және оның қозғалысын сипаттайтын қаржыларды атайды. Құрал түсінігі ағымдағы іс әрекеттерді сипаттауға қолданады. Мысалы, кәсіпорын қаржылық құралды ақша немесе мемлекеттік құнды қағаздар ретінде қолдануы мүмкін.

Қаржылық ресурсқаржылық құрлдармен қатар тұратын барынша потенциалды, қажетті кезде тұтынатын сыйымды түсінік. Ресурс бұл, өндірістік іс әрекеттерді қамтамасыз ететін, кәсіпорынның ұдайы өндірісін қаржыландыратын көз болғандықтан барлық мүмкін болатын ресурстарды есепке алу қажет. Капиталтабыс түсіретін қаржылық ресурстар бөлігі.

Кәсіпорынның қаржылық ресурс жүйесі кәсіпорын өзінің іс әрекетін жүзеге асыру және болашақта оны қаржыландыру мен дамыту үшін үлестіру құны ретінде қолданатын кәсіпорынның активтер жиынтығы. Кәсіпорынның қаржылық ресурс жүйесі экономикалық, қаржылы-несие қатынас сферасында әрекет ететін динамикалық, ашық, басқарушылық сипатта болады. Ресурс жүйесінің элементтеріне келетін болсақ, әр түрлі критериялық белгілері бойыншабірнеше элементтер классификациялары бар. Элементтерді қарастыруға қаржы негізінде қаржылық ресурстар анықтамасын қолданамыз. Бұл жағдайда абсолютты ресурстылығының дәрежесі бойынша элементтерді бөлеміз.

А1(қысқа мерзімде қаржыландыру мен ақша қаражаттары) –абсолютты ресурсталған активтер.

А2 (12 айға дейін төлейтін дебиторлық қарыздар мен басқа да айналымдағы активтер)- құндық белгі ретінде қолдануында бірнеше шектеулері бар активтер. Нарықтық институттарды дамытуда (мысалы, факторингтік компаниялар) және осы активтердің ресурстары ретінде қолдану бойынша қатынастарды кеңейту.

А3 (ұзақ мерзімді қаржылық салымдар мен дайын өнімдер, бітпеген өндіріс, материалдар мен шикізаттар).

А4 (негізгі қорлар, материалды емес активтер, бітпеген құрылыс)- бұлар жаңа кәсіпорын құру кезінде немесе белгілі бір жағдайларда қолданады.

2.1-суретте элементтердің әрекеттері берілген.

П1

П2

П3

П4

А1

А2

А3

А4

2.1-сурет

Мұндағы А_1, А_2, А_3, А₄ – кәсіпорынның активтеріне тиісті топтар,

П_1,, П_2, П_3, П₄ - тиісті пассив топтары,;

элементтерді қабылдау,

элементтердің әрекеттері.

Қаржылық ресурстардың көрсетілген элементтерінің келесі критериясы жекемешіктік құқығы. Бұл жағдайда элементтер болып жеке ресурстары мен уақытша қолданған ресурстар және заемдық ресурстар жатады. Жеке қаржылық ресурстар шаруашылық субъектінің өзіне жататын және олардыкәсіпорын іс әрекеттерінде қолданғанда бақылау жоғалтпайды. Оларға жататындар: әр тірлі іс әрекеттерден түскен пайда және амортизациялық бөлінулер. Пайда бұл, кәсіпорын салықты төлегенне кейінгі жинаққа және тұтынуға бөлетін қаржы. Жинаққа бағытталған пайда өндірісті дамытуға, кәсіпорын мүлкін өсіруге қолданады. Тұтынуға бағытталған пайда әлеуметтік мақсаттарды шешу үшін қолданады. Амортизациялық бөлінулер – материалды емес активтер мен негізгі қордың тозу құнының ақшалай түрі болғандықтан олар өнімнің өзіндік құнында, есептік шотына қайтарылатын табыс құрамына кіреді де ішкі қаржыландыру көзіне жатады.

Заемдық ресурстар – кәсіпорынның жекеменшігіне жатпайды. Заемдық қаржылар ақылы, қайтарымдылық. Жылдамдылық жағдайларда беріледі. Заемдық қаржыларға жататындар: басқа несие жүйесінің звеноларынан берілетін әр түрлі несиелер.

Жұмылдырыған ресурстар бұл, кәсіпорынның өзіне жататын бірақта уақытша айналымдағы қаржылар. Бұл қаржылар штраф санкциялар тууына дейін шаруашылық субъектілерді жою бойынша қолдануы мүмкін.Олар тұрақты пассивтер: жұмысшылардың еңбек ақыларын төлеу бойынша қарыздар мен бюджеттік және бюджеттен тыс қорлаға қарыздар, алдын ала төлеу түріндегі түсетін несие қаржылар. Қаржы ресрстарынң бұл элементтерінің арасындағы қатынастар шаруашылық субъектілердің қаржылық тұрақтылығын анықтайды.

2.2-суретте қаржылық ресурсыныңосы элементтер әрекеттері мен қабылдауы көрсетілген

Шаруашылық субъектінің тәуелділігіне әсер етпейді.

Тәуелділікті жоғалту мүмкіндігі.

Санкцияларға көну

2.2-сурет .

мұндағы - элементтерді қабылдау.;

- элементтердің әрекеті

Қаржылық ресурс элементтерінің келесі белгісі қолдану жеделділігі. Ресурстар қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді, орта мерзімді деп классификацияланады.

Қысқа мерзімді мақсатталған ресурстардың әрекет ету мерзімі бір жылға дейін.Кәсіпорын іс әрекетін ағыдағы қаржыландыру бойынша арнаған: айналымдағы қаржыларды құру, қысқа мерзімді қаржыландыру салу, дебиторлармен есептесу.

Орта мерзімді мақсатталған ресурстар бір жылдан үш жылға дейін, олар негізгі қорлардың белгілі бір элементтерін ауыстыру мен оларды реконструкциялау мен қайта құралдандыру кезінде қолданады.

Ұзақ мерзімді мақсатталған реурстар, 3 жылдан 5 жылға, одан да көп жылға арналған және негізгі қорларды қаржыландыру , ұзақ мерзімді қаржылық салымдар,венчурлық қаржыландыру үшін қолданады.

2.3-суретте осы элементтердің әрекеттері мен қабылдауы көрсетілген.

мұндағы

- элементтерді қабылдау.;

элементтер әрекеті.

2.3-сурет

Сонымен қаржылық ресурстар жүйесінің элементтерін жіктеудің негізгі әдістерін қарастырдық. Бұл элементтер арасында байланыстар, қаржылық ресурстар түрінде қолданатын қатынастар, олардың тұрақтылығын анықтайды. Атап айытқандасыртқы ортада көрсетілген жалпы қабылданған критериялар мен қаржылық көрсеткіштер арқылы қаржылық тұрақтылық типтерін, кәсіпорын жоюылуын және т.б. анықтайды. Элементтер бойынша қаржыларды үлестіру кәсіпорын балансында көрсетіледі: активте – ресурстар әрекеті, пассивте – қабылдау восприятие.Нарықтық жағдайда кәсіпорынның қаржылық ресурс жүйесінде синергия принципы негізгі орынды алады. Бұл принцип кәсіпкерлік қабілеттілікке ие қаржылық менеджерді жүзеге асырады. Бұл байланыста қаржылық ресурс жүйесі келесідей классификацияланады:

1. Синергитикалық (соммалық эффектен элементтер әрекетінің жиынтығынан жоғары эффект);

2. Нөлдік синергитикалық эффект (жүйенің эффектілігі элементтер суммарлық эффектілігіне тең бағалылық);

3. деструктивті (жүйенің жалпы эффектілігі элементтердің суммарлық тиімділігінен аздығы).

Матрицалық форма ресурстардың әр түрлі комбинациялары нәтижесінде алынатын пайда мен шығындарды анықтауға мүмкіншілік береді.

Суретте кәсіпорынның қаржылық ресурсының пайдасы мен шығыны көрсетілген.

Пайда жүйесі.

2.4-сурет

мұндағы З_1, З_{2, …,} З_n - Қаржылық ресурстар комбинацияларына сәйкес шығындар;

П_1, П_{2, …,} П_m - Қаржылық ресурстар комбинацияларына сәйкес пайда;

Э_{11, … ,} Э_nm - Қаржылық ресурстар жүйесінің құрылымдық бірліктері

ΣЭjm, ΣЭni - матрицаның қатары бойынша сумма;

Σ(Σ_з, Σ_П ) – Ресурс жүйесінде барларыныңсуммарлық шамалары.

Суммарлық пайданы шығынмен салыстыру кәсіпорынның қаржылық ресурс жүйесінің тиімді жұмыс істеуін бекітеді.Кәсіпорын қорының құрылуы шаруашылық субъектінің ұйымдастырылуынан басталады. Кәсіпорын заңнамаға сәйкес жарғылық капитал құрады.Бұл кәсіпорын қорын құруға бағытталған негізгі және айналым капитал түріндегі кәсіпорынның негізгі алғашқы жекеменшікқаржы көзі.Қор қатарына қосымша капитал жатады, ол негізгі қорды қайта бағалау нәтижесінде мүлік құнының өсімі есебі мен өндірістік мақсаттарға қайтарымсыз алынған құндылықтар эмиссиялық табыс есебі бойынша құрылады.

Кәсіпорын қорының құрылыуы шаруашылық субъектінің ұйымдастырылуынан басталады. Кәсіпорын заңдылықтарына сәйкес кәсіпорынныңнегізгі жекеменшік қаржы көзі қаржылық капитал құрылады, олар,негізгі және айналым капиталы ретінде кәсіпорын қорын жинауға бағытталады. Сонымен құр қатарына қосымша капитал жатады, ол негізгі қорды қайта бағалау нәтижесінде эмиссиялық табыс , өндірістік мақсаттар үшін алынған қайтарусыз құндылықтар есебінен алынады.

Өндірістік іс әрекет процессіндетаратылғанна кейінгі түсім формасындағы өндірілген өнімді таратудан табыс есептік және валюталық шотқа түседі.

Резервтік капитал –ҚР заңнамаларына сәкес құрылған қор. Ол ағымдағы жылдағы шығындарды жабуға пайданың жетіспеушілігін және дивидендерді төлеуге арналған сонымен біргеқұнды қағаздың құнсыздануына арналған резервтер мен сатып алу қоры мен бөлек қойған қорлар жатады

Жинақ қоры -өндірісті дамытуға арналған қаржы.оларды өндірісті дамытуға және мүлкін көбейтуге пайданы көбейтуге арналған.

Тұтыну қоры -әлеументтік мұқтаждықтарға бағытталған, өндірістік емес сфера объектілерін қаржыландыруға және жұмысшыларды бір мезгіл марапаттауға кқмпенсацияларды төлеуге арналған.

Пайда қалдығы-үлестірілмеген пайда, сонымен бірге ол қаржылық тұрақтылық пен болашақта кәсіпорынды дамытуға арналған қаржылар.

Мақсатталған қаржыландыру мен түсім-әлеметтік объектілерді қамтамасыздандыру менқұрылыс үшін арналған, сонымен бірге құқықтық және жеке тұлғалардан осы мақсаттар үшін түскен түсімдер.

Егер кәсіпорын сыртқы экономикалық іс-әрекеттермен айналысатын болс а онда олар валюталық қорды құрады.

Оперативтік қор -қаржылық ресурстарды оперативті басқару:еңбек ақы төлеу мен бюджеттік және бюджеттен тыс қорға төлеу мақсатында құрылады.

Сонымен қаржылық ресурс кәсіпорынның өндірістік іс-әрекеттерді қаржымен қамтамасыз етіп, ұдайы өндіріс процессінің негізгі көзі болып табылады. Кәсіпорынның негізгі мақсаты қоғамдық мұқтаждықтарды қанағаттандыру үшін материалдық игіліктерді өндіру болып табылады. Сондықтан қаржылық ресурстардың негізгі функциясы өндірістік болып табылады.Қаржылық ресурс ұдайы өндіріс процессінде өндірістік сфераға қызмет етумен қатар кәсіпорында басқа да қаржылық несие жүйелерімен байланыстар пайда болады. Сондықтан ресустың белгілі бір бөлігі өндірістік емес функцияларды атқарады. Олар: резервтік капитал, жинақ қоры, тұтыну қоры, ж.т.б.

Кәсіпорынның қаржылық ресурс бөлігі жоюылуды қамтамасыз ету үшін нақты –ақша ұстап тұру қажет, ол тұтыну қорын орындайды.