Дәріс тезистері
Ө зіне тә н ә р тү рлі қ асиеттке ие, кең ассортименттегі пестицидтерді талдау жұ мыстары айтарлық тай қ иын. Бұ л мақ сатта иммунохимиялық жә не хроматографиялық ә дістер қ олданылады. Объектпен зерттеу жү ргізгенде ә р тү рлі препараттар, ү й жағ дайында дайындалғ ан тағ амдар, косметика, су жә не ә р тү рлі сусындар, тамақ ө німдері, объекттің айналасындағ ы заттар, биологиялық сұ йық тық тар мен ағ зза бө ліктері алынады. Сынамағ а дайындық. Сынама дайындау ә дістерін таң дауғ а, пестицидтердің химиялық класстарының жә не олардың қ асиеттерінің ә р тү рлілігі, зерттеуге алынатын объектілердің табиғ аты (топырақ, су, ауа, азық –тү лік ө німдері, биологиялық ү лгілер, т.б) талдау ә дістерінің ерекшеліктері ө з ә серін тигізеді. Пестицидтерді алдынала зерттеу хроматографиялық ә дістермен (ЖҚ Х жә ен ГХ) немесе ИХМ арқ ылы жү ргізіледі. ЖҚ Х скрининг ү шін жә не пестицидтерді ә ртү рлі препараттардан, тағ ам жә не сусындардан, биологиялық сұ йық тық тардан (асқ азан ішіндегілері, зә р) жә не тіндерден анық тау ү шін қ олданылады. Қ андағ ы, объектінің қ оршағ ан ортасындағ ы пестицидтердің мө лшерін анық тауғ а сезгіштігі жоғ ары ГХ ә дісін қ олданады. Пестицидтер молекуласындағ ы фосфор, галоген, сурьма жә не мышьяк атомдарының бар болуын селективті газ хроматографиялық детектрлердің (АФД, ЭЗД, жалынды фотоэлектрлі-ЖФД) мү мкіндіктерін қ олдануғ а болады. Сонымен қ атар ГХ жү йе кө мегімен, бірнеше детектордың кө рсеткен сигналдарын бір уақ ытта алуғ а болады. (кө п ө лшемді хроматография). Ә ртү рлі полярлық тағ ы хроматографиялық колонкаларды ө зара ү здіксіз қ айта қ осу ү шін қ азіргі заманғ ы қ ұ рылғ ылармен жабдық талғ ан талдау ә дістерінің мү мкіндіктерін пайдалануғ а болады. Пестицидтерді талдау кезінде орбитражды тә сіл болып ГХ-МС болып табылады. Аналитикалық техниканың дамуына байланысты масс-селективті детектрленген ЖЭСХ ү лкен маң ызғ а ие болуда, ә сіресе, термолабилді суда еритін заттарды анық тағ анда. Соң ғ ы жылдары ИХМ-мен жү ргізілетін пестицидтердің скринингтік анализі дайындалуда. Пестицидтердің ИХМмен анық таудың ішінде басты гетерогенді қ атты фазалы имуноферментті анализ (ИФА), технология ЕП5А алады. Поляризациялаушы флюоресцентті иммуноанализ пестицидтерді анық тауда кең қ олданылады.
Иллюстрациялы материал Таблица 1. Хроматаграфиялау жағ дайы (АҚ Ш жә не Евроодақ тың стандартты ә дістемесі)
Дебиет 1. Токсикологическая химия: метаболизм и анализ токсикантов: учебное пособие + CD/ под ред. Н.И. Калетиной.-М., 2008. – 1016 с. Переплет. 2. Токсикологическая химия: учебник / под ред. Т.В. Плетеневой. – 2-ое изд. – М., 2008. – 512 с. Переплет. 3. Швайкова М.Д. Токсикологическая химия/ М.Д. Швайкова Киев, «Высшая школа», школа», 1989. – 272 с. 4. Крамаренко В.Ф. Токсикологическая химия / В.Ф. Крамаренко. – Киев, «Высшая школа», школа», 1989. – 272 с. Бақ ылау сұ рақ тары. 1. Жеке пестицидтер тобын (ФОҚ, ХОҚ, карбамин қ ышқ ылы туындылары жә не т.б.) тазалау жә не оқ шаулау ерекшеліктері. 2. Жеке пестицидтер тобын (ФОҚ, ХОҚ, карбамин қ ышқ ылы туындылары жә не т.б.) сандық жә не сапалық талдау ә дістері. 3. Алдын ала талдау ә дістері. Энзиматикалық ә діс жә не оның мағ ынасы. 4. Тү сті реакциялар жә не оларды ЖҚ Х мен байланыстыру. 5. Пестицидтерді биологиялық объектілерден анық тау ү шін ГСХ ны селективті детектормен бірге пайдаланудың болашағ ы.
Тақ ырып 5-6. Диализбен ү йлестірілген, сумен экстракциялау арқ ылы оқ шауланатын улы заттар тобы. Топтың жалпы сипаттамасы. Улылығ ы. Зерттеу объектісін таң дау негізі. Зерттеу объектісінің рН ортасын анық тау ә дістері. Мембраналы фильтрация жә не диализ. ХТТ ә дістері. Мақ саты. Студенттерді диализ қ атысында сумен экстракциялау арқ ылы оқ шауланатын заттар тобымен танысчтыру. Жеке заттарды оқ шаулаудың, талдаудың, токсикологиялық мағ ынасының ерекшеліктері.
|
