Тақырыбы: Темір дәуіріндегі тайпалық одақтар және алғашқы мемлекеттік бірлестіктер
Жоспар
1. Сақтар: қоғамдық құрылыс, саяси өмірі, шаруашылығы, тұрмысы мен мәдениеті.
2.Ғұн тайпаларының одағы, олардың саяси және әлеуметтік -этникалық жағдайы.
3.Үйсін және қаңлы тайпаларының мемлекеттік бірлестіктері.
I-(хронология, ұғым, дерек)
Қауым мүшелері сары және көк түс
| Әйелдердің қоғамдағы орны
| Көктемде жерге алғашқы соқа салушы
| Малшылардың үйретуші ұстазы
| Аспан мен жер астындағы дәнекершісі
| Қаратеңіз, Сырдарияның төменгі ағысы, Амудария
|
№
| Сақ топтарының атауы
| Мекендері
|
| Теңіздің арғы жағындағы сақтар (парадарайа)
| Қара теңіздің солтүстігі, Арал теңізінің маңы. Сырдария мен Әмударияның төменгі ағысы.
|
| Шошақ бөрік киген сақтар (тиграхауда)
| Сырдария орта ағысы, Тянь-Шаньда, Жетісуда.
|
| Хаома сусының дайындайтын сақтар (Хаумаварга)
| Муграб аңғарында өмір сүрді.
| Сақтардың басқа
елдердегі атауы
| Б.з.б. YI 5. Томирис.Кир. Спаргапис (529)
| Б.з.б. 519-518 ж I Дарий тиграхауда көсемі Скунха, Ширак
| Б.з.б. 330-327 ж. А. Македонский Спитамен
|
Б.з.б. YII Скифтік сібірлік «аңдық стиль»
|
Негізі ата баба әруағына сыйыну
| Мәйітті сақтау үшін бальзамдау, мумиялау
| Мәйіттерге қызыл бояу жағу, ал қабір басына от жағу
| Орталық Азия (Моңғолдық, Алтай өңірі) Шығыс Қазақстан тұрақты саяси орталығы жөнінде деректер жоқ
| Ғұндардың
Б.з.д. III ғ. б.з. Y
| Сырдария өңірі Оңтүстік Қазақстан астанасы Битянь қаласы
| Ұлы Жібек жолының Ферғанадан Аралға дейінгі бөлігіне үстемдік үшін күрес. Парфия, Рим, Кушан (империясымен байланыстар)
| Б.з.д. I ғ. Екінші жартысынан б.з. II ғ. Ортасына дейінгі ғұндардың Қазақстан жеріне қоныс аударуы Шығыс Қазақстандағы Юэбань мемлекеті
| Көшпелілердің алғашқы ірі және мықты мемлекеттік бірлестігі. Мемлекеттік басқару құрылымының қалыптасуы, Түркілену үдерісінің басталуы
| Күш қуатының арқасында Қазақстанда саудамен қала өркениетінің дамуы. Халық саны – 650000 адам
| Мемлекеттік жоғарғы билеушілері, саяси құрылысы
| Мемлекет билеушілерінің қалай аталғандығы туралы дерек жоқ. Әскери демократияның басталуы.
| Қаңлылар Б.з.д. III – II ғ.ғ.- б.з. Y ғ.
| Мемлекеттің жоғарғы билеушілері, саяси құрылысы
| Тәңірқұты (Мөде, Чжи – чжи т.б.) Әскери әкімшілік басқару жүйесі
|
Қытай жазбаларында «усун» атауы б.з.б. II ғасырда пайда болды
| Сыма Цянь халқының саны 630 мың
Б.з.б. 138-126 ж.ж. үй саны 120 мың
Б.з.б. 115 ж. Жауынгерлер саны180 мың
|
Тянь- Шань тауларының шығыс алқаптары
| Ыстықкөлдің оңтүстік жағалауы
| Шығыс Түркістанның отырықшы халқымен
|
Үйсіндердің билеушісі гуньмо
(кунби немесе күндей биік әміршісі) деп аталады
| Үйсіндердің мемлекеттік жүйесі
Батыс Орталық Шығыс
| Мемлекет астанасы - Қызыл Аңғар (Чегучен) қаласы
|
Алматы облысы Кеген қыстағына жақын жердегі
Қурайлы өзен бойындағы Ақтас қонысы
| Үйсіндер шаруашылығы
Егіншілік Мал Бау- бақша
|
Археологиялық ескерткіштер
| 1. Б.з.б. III – II ғ.ғ. ертедегі қорымдар (Қапшағай, Өтеген, Қызылауыз, Қызылеспе,Қызылқайнар). Олардың ерекшеліктері - ұорымдар солтүстіктен оңтүстікке қарай тізбектеліп салынған. Әр тізбекте бес, алты оба бар
| 2. Б.з.б. I ғ. орта кезеңдегң қорғандар (Тайғақ, Талғар, Алтынемел, Ақтас) жүйесін, үш обадан тізбектеліп салынған.
| 3.Б.з. II - III ғ. кейінгі кезеңдегі қорғандардың ерекшелігі - түгелдей «тізбексіз» қалай болса солай жүйесіз салынған. Қабірлер лақатталып қазылған. (Шолақжиде, Үңгірқора, Қалқан)
|
Тақырыбы: Қазақстан жеріндегі ертефеодалдық мемлекеттер (YI – XIII ғасыр)
Жоспар Түркі дәуіріндегі ертефеодалдық мемлекеттер, олардың ішкі сыртқы жағдайлары
А)Түркі және Батыс түркі қағанаттары
Ә) Түркеш қағанаты
Б) Қарлұқ қағанаты
В) Оғыз мемлекеті
Г) Қимақ және қыпшақ мемлекеттері
Д) Найман және Керей мемлекеттері
Е) Қидан (Қарақытай) мемлекеті
Ж) Қарахан мемлекеті
Түркі халықтарының материалдық және рухани мәдениеті
«Ұлы Жібек жолы», оның халықтар мәдениетінің дамуындағы орны
Мемлекет атауы
| Өмір сүрген кезеңі
| Орналасқан жері
| Астанасы, қаласы
| Мемлекет басшысы
| Шаруашылығы, мәдениеті.
| Түрік қағанаты.
| 552-603 жж
| Шығыста Алтайдан бастап, батыста каспиий теңізіне дейін, оңтүстік-шығыста-Қытаймен, оңтүстік батысты Парсы елдерімен шектеліп келеді.
|
|
|
| Батыс Түрік қағанаты
|
|
|
|
|
| Түркеш қағанаты
|
|
|
|
|
| Қарлұқ қағанаты
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Ерте және ортағасырлардағы мемлекеттер (YI – XIII ғасыр)
| 1.Түрік қағанаты
552-603ж.ж.
| 3. Түркеш қағанаты
704-756 ж.ж.
| 6. Қимақ қағанаты
IX-XI ғ.ғ.
| 7. Қарахан мемлекеті
942-1212 ж.ж.
| 2. Батыс түрік қағанаты
603-704 ж.ж.
| 4. Қарлұқ мемлекеті
756-940 ж.ж.
| 8. Қыпшақ мемлекеті
XI басы – 1219 ж
| 9 Қидандар (Қарақытайлар мемлекеті) 1128-1213 ж.ж.
| Қарахан мемлекеті 942-1212 ж.ж.
| Қарахан мемлекетінің ұүрылуы және қоғамдық құрылысы
| Мемлекеттің саяси жағдайы
| X ғ Жетісу,Шығыс Түркістан -1 бөлігі, Баласағұн, Білге күл Қадырхан немересі Сатұқ (915-955)Қаған -мұрагерлік Тегін, ілік, хандар, бектер, нөкерлер, Жікіл, яғма, қарлұқ, оғыз, ұаңлы, үйсін
| 955 ж. хан баласы Мұса 960 ж. ислам діні. Қашқар қаласы Сүлеймен ілік- Баласағұн Әли Арслан (960-990 жж) Қашғар Шығыс - Жетісу, Шығыс Түркістан - Орта Қашғар Батыс Мауараннахр – Үзгент - Самарқант. 1212 Қарахан
| Қолөнерсәулет өнері. Айша бибі. Бабаджа қатын. 2 бағыт - мал шаруашылығы, егін, бау бақша
| Бумын,552 жылдан, Қара Еске 552 жыл, Мұқан 552-554 жыл, Иштеми
| Батыс қағандық оңтүстік шығысында Іле, Шу өзендерінен бастап, солтүстік - батысында Еділ мен Кубань өзенінің төменгі ағысына дейін солтүстік- шығысында Есіл мен Ертіс өзендерінің жоғарғы ағысы
| Тардуш (Дато) Шегу 610-618 ж.ж., Тон 618 - 630ж.ж.,Ешбар Елтеріс 634 ж.
| Жартылай мал шаруашылығы. Мал жоқ шаруалар жер өндеу кәсібімен айналысқан. Испиджаб, Тараз, Талхир, Алмалық сияқты қалалар дами бастады. Сауда айырбас түрінде болды
| Көшпелі және жартылай көшпелі шаруашылығы. Қыстаулары Іле,Шу, Талас, Сырдария, Түркештердің баспанасы күйіз үй болды. Қыстауда жеркепелерде, тастан, ағаштан, қамыстан жасалған тұрақтарда тұрды.
| Шығыстан Алтайдан бастап, батысқа Каспий теңізіне дейін, оңтүстік - шығыстан -Қытаймен, оңтүстік батысы Парсы елімен шектеліп жатыр
| 10 Наймандар мен Керейлер мемлекеті XII – XIII ғ.ғ. басы
| Соғысқа тұтқынға түскендер
|
I
ІІ Көшіп қоған жерлері
ІІІ
Қыпшақтардың этникалық құрамы YII - YIII ғасырда қалыптасты
| Елбөрілі -қасқырға табыну
Тоқсаба- 9 тайпа
Дурут – 4 тайпа
Истиба- 7 тайпа
|
IY
Y
YI
YII.
Дунайда- Кудар немесе командар
|
VIII
IX.
«Оғыз» сөзінің пайда болуы әртүрлі пікір бар:
«Уыз»
«Садақтың оғы»
«Өгіз»
| IX - X ғ.ғ. Сырдарияның орта, төменгі ағысында құрылды
| YII ғ. Батыс Жетісуды мекендеген Оғыз тайпалары Түрік қағанатының құрамында болды
| Оғыздардың қоғамдық құрылысы
| Жоғарғы билік
шені - жабғу
| Құл – еркіндер - жабғудың кеңесшілері
| Атабек мұрагерлік тәрбиелеушісі
| Жартылай отырықшы мал шаруашылығы
| Жартылай көшпелі мал шаруашылығы
| Оғыздар кәсібі мен қолөнері
| Құмыра жасады, зергерлікпен де шұғылданды
| Малдың жүнінен: киім, текемет, кілем, арқан, көген, желі.
| Ыдыс, садақтың қабы, қорамсақ
| Малдан алынған өнімді өңдеді
|
I
II
Ябғу, шадтүтік ұлы қаған (тайпа көсемдері, шонжарлар)
|
III
IY
Киім - кешектер
Қару - жарақтар
Құрал - саймандар
Тұрғын үйлер
Шеберлердің әр түрлі материалдардан жасаған бұйымдары
| Қидан - X ғ. Қарақытай 1125 - Елюй Даши - 40 мың түтін. Жетісу. Ғұз ордасы. XII ғ. - 40ж.- Орта Азия
| Қоғамдық құрылысы Хандық - Мұрагерлік - ер, әйел 1143– 7жыл- Іле - 1155 -Табуян Баласағұн. Әскер басы - жауынгер
| Сыртқы жағдайы 1137ж. Қараханды, 1171-1172 - Хорезм жері 1198-1204 – Ауғаныстан 1212
| Қарақытайлар - (1125-1212 жж)
| Наймандар, керейлер, жалайырлар, Монғолия аймағы.
X ғ. Қазақстан өңірі
| YIII ғ. - сегіз тайпа
XII ғ. - Балықты қаласы.
Хан Наркеш - Дайын (1160-1203) Білге, бұйрық, Даян хан 1204 ж
| Керулен –зеніXI-XII ғ. Тарыхан – Битөбе Маркус, Қаршақұз хан
1202 ж
| Орхон, Хилок, Селенгі – өзені Қарақорым таулы қыраты. Жамұқа – 1201 – гурхан. Мұқылай – батыр, шешен.
| Заттарға жүргізілген археологтялық қазба жұмыстары кезінде алынған түрлі материалдар
| Қимақ тайпасы туралы жазба деректердегі мағлұматтар
|
Шрифт зодчего Шрифт зодчего состоит из прописных (заглавных), строчных букв и цифр...
|
Картограммы и картодиаграммы Картограммы и картодиаграммы применяются для изображения географической характеристики изучаемых явлений...
|
Практические расчеты на срез и смятие При изучении темы обратите внимание на основные расчетные предпосылки и условности расчета...
|
Функция спроса населения на данный товар Функция спроса населения на данный товар: Qd=7-Р. Функция предложения: Qs= -5+2Р,где...
|
Шов первичный, первично отсроченный, вторичный (показания) В зависимости от времени и условий наложения выделяют швы:
1) первичные...
Предпосылки, условия и движущие силы психического развития Предпосылки –это факторы. Факторы психического развития –это ведущие детерминанты развития чел. К ним относят: среду...
Анализ микросреды предприятия Анализ микросреды направлен на анализ состояния тех составляющих внешней среды, с которыми предприятие находится в непосредственном взаимодействии...
|
Машины и механизмы для нарезки овощей В зависимости от назначения овощерезательные машины подразделяются на две группы: машины для нарезки сырых и вареных овощей...
Классификация и основные элементы конструкций теплового оборудования Многообразие способов тепловой обработки продуктов предопределяет широкую номенклатуру тепловых аппаратов...
Именные части речи, их общие и отличительные признаки Именные части речи в русском языке — это имя существительное, имя прилагательное, имя числительное, местоимение...
|
|