D. сынама алу тереңдігі

E. орташаланған сынама салмағы

 

225. Облыстық сан-эпид сараптама лабораториясының қызметкерлері Н. елді мекенінің радиациялық фонын бағалады.

Қалыпты радиациялық фоны аудандарға тән экспозициялық доза қуаты қандай болады?

A. +7-10 – 20-30 мкР/ч

B. 20-30 – 40-60 мкР/ч

C. 40-60 – 60-80 мкР/ч

D. 60-80 – 80-100 мкР/ч

E. 100 – 1000 мкР/ч

 

226. Облыстық сан-эпид сараптама лабораториясының қызметкерлері Н. елді мекенінің радиациялық фонын бағалады.

Қалыпты радиациялық фоны аудандарға тән экспозициялық доза қуаты қандай болады?

A. 7-10 – 20-30 мкР/ч+

B. 20-30 – 40-60 мкР/ч

C. 40-60 – 60-80 мкР/ч

D. 60-80 – 80-100 мкР/ч

E. 100 – 1000 мкР/ч

 

227. Облыстық сан-эпид сараптама лабораториясының қызметкерлері Н. радиобелсенділілігін бағалау мақсатында қоршаған орта нысандарынан сынамалар алды.

Бұл зерттеулер үшін қандай аспаптар қолданылады?

A. рентгенометр

B. дозиметр

C. радиометр+

D. индикатор

E. спектрометр

 

228. Адамның жеке дозалық жүктемесін бағалау үшін иондаушы сәулелерді фотохимиялық, термолюминисцентті және басқа тәсілдермен тіркеуге негізделген дозиметрлер қолданылады. Биологиялық эффектінің шамасы қандай доза болып табылады?

A. экспозициялық

B. сіңірілу

C. органикалық

D. спецификалық

E. эквиваленттік+

 

229. Иондаушы радиацияның сандық сипаттамасы үшін «экспозициялық доза» түсінігі қолданылады, оның өлшем бірлігі (жүйелік және жүйеден тыс) иондаушы радиация әсерінен ауаның иондалу деңгейіне сүйене отырып белгіленген. Экспозициялық дозаның өлшем бірлігі қандай?

A. грей; рад

B. зиверт; бэр

C. беккерель; кюри

D. кулон/кг; рентген+

E. грей; зиверт

 

230. Сәулелік зақымданулардың деңгейі, тереңдігі және пішіні бірінші кезекте сәулелену энергиясының сіңірілген шамасына байланысты болады. Бұл көрсеткішті сипаттау мақсатында сіңірілген доза қолданылады. Оның өлшем бірлігі қандай?

A. зиверт

B. Дж/кг+

C. кулон/кг

D. бэр

E. рентген

 

231. Радиациялық гигиена тәжірибесінде доза қуаты түсінігі кеңінен қолданылады. Бұл белгілі бір уақыт интервалы ішіндегі сіңірілген, эквиваленттік, эффектифті дозалардың осы уақыт интервалыныа қатынасы. Сіңірілген доза қуаты қандай өлшем бірлікпен өлшенеді?

A. рад/сек

B. бэр/мин

C. зиверт/сағ

D. кюри/мин

E. грей/сек+

 

232. Ядрлық айналулардың абсолюттік жылдамдығы белсенділікпен, яғни уақыт бірлігіндегі ядролық айналулар санымен сипатталады. Халықаралық бірлікте радиобелсенді заттың белсенділігі қандай бірлікпен өлшенеді?

A. рентген

B. кюри

C. беккерель+

D. джоуль

E. зиверт

 

233. Қазіргі кезде радиологияда және радиациялық гигиенада адам организміне иондаушы сәулелер әсерінің биологиялық эффектісін сипаттау үшін әртүрлі түсініктер кеңінен қолданылады.

«Белгілі бір сәулелену түрі үшін сәйкесті өлшеу коэффициеніне көбейтілген органдағы немесе тіндегі сіңірілген доза» анықтамасы қандай түсінікке сәйкес келеді?

A. экспозициялық доза

B. эквиваленттік доза+

C. сіңірілген доза

D. эффективті доза

E. фактілі доза

 

234. Қоршаған орта мен өндірістік ортаның кеңінен тараған факторларының бірі әртүрлі физикалық қасиеттері бар сәулелену болып табылады. Ортамен әсерлескенде түрлі мәнді электр зарядтары түзілетін кез келген сәулелену қалай аталады?

A. электромагниттік сәйулелену

B. корпускулярлы сәулелену

C. кванттық сәулелену

D. ионды сәулелену+

E. көрінетін сәулелену

 

235. Қоршаған орта мен өндірістік ортаның кеңінен тараған факторларының бірі әртүрлі физикалық параметрлері бар сәулелену болып табылады.

«Радиация» термині қндай сәулелену түрлері үшін тән?

A. иондаушы сәулелену

B. иондаушы емес сәулелену

C. жоғары энергиялы сәулелену

D. радиобелсенді сәулелену

E. кез келген сәулелену+

 

236. Әртүрлі химиялық элементтердің радиобелсенді изотоптарының «өмір сүру» мерзімдері әртүрлі. Радиобелсенді заттар атомдарының жартысы ыдырайтын уақыт аралығы қалайша аталады?

A. Жартылай шығару кезеңі

B. Эффективті кезең

C. Жартылай эффектті кезең

D. Жартылай ыдырау кезеңі+

E. Толық емес ыдырау кезеңі

 

237. Қазіргі кезде радиологияда және радиациялық гигиенада адам организміне иондаушы сәулелер әсерінің биологиялық эффектісін сипаттау үшін әртүрлі түсініктер кеңінен қолданылады.

«Аз уақыт аралығында радиобелсенді заттағы спонтандық ядролық айналулар санының осы уақыт аралығына қатынасы» анықтамасы қандай түсінікке сәйкес келеді?

A. Сәулелену доза

B. Сәулелену қарқындылығы

C. Белсенділік+

D. Жартылай ыдырау кезеңі

E. Ыдырау тұрақтысы

 

238. Бір химиялық элементтің атомдарының бір-бірінен кейбір айырмашылықтары болуы мүмкін.

Бұндай атомдардың қандай жалпы атауы бар?

A. нуклидтер

B. изобарлар

C. изотоптар+

D. изомерлер

E. нуклеидтер

 

239. Химиялық элементтер атомдарының радиобелсенды ыдырауы процесінде түрлі иондаушы сәулелер туындайды. Иондаушы сәулелердің қандай түрлерінің енгіштік қабілеті жоғарырақ және иондаушылық тығыздығы аз?

A. Гелий атомдар ядроларының ағымы

B. Протондар ағымы

C. Электрондар ағымы

D. гамма-сәулелер+

E. рентген сәулелері

 

240. Химиялық элементтер атомдарының радиобелсенды ыдырауы процесінде түрлі иондаушы сәулелер туындайды. Иондаушы сәулелердің қандай түрлерінің иондаушылық тығыздығы неғұрлым жоғары?

A. гамма-сәулелену

B. рентген сәулелену

C. бета-сәулелену

D. протондық сәулелену

E. альфа-сәулелену+

 

241. Жабық иондаушы сәулелену көздерінің түрлері мен қолдану аймағы әртүрлі, олар өнеркәсіпте, медицине мен биологияда, құрылыс индустриясында және т.т. кеңінен қолданылады. Рентген аппараттары жабық иондаушы көздері топтарына жатады?

A. үздіксіз әсер етуші сәулелену көздері

B. кезеңді сәулеленуді генерациялаушы көздер+

C. тұрақты сәулеленуді генерациялаушы көздер

D. тұрақты әсер етуші радионуклидті көздер

E. кезеңді әсер етуші радионуклидті көздер

 

242. Әртүрлі адамдар категориясының сәуле қабылдау деңгейлерін регламенттеу үшін нормативтердің қатаң класстары көрсетілген радиациялық қауіпсіздік нормалары тағайындалған.

Эффективті эквиваленттік доза нормативтердің қай класына жатады?

A. Рұқсат етілген деңгейлер

B. Бақыланған деңгейлер

C. Негізгі дозалық шамалар+

D. Қосымша сәулелену деңгейлері

E. Уақытша сәулелену деңгейлері

 

243. Химиялық элементтер атомдарының радиобелсенді ыдырауы процесінде физикалық қасиеттері әртүрлі иондаушы сәулеленулер туындайды.

Нейтрондық сәулеленулер үшін қандай физикалық қасиеттер тән?

A. Енгіштік қабілеті мардымсыз

B. Иондаушылық қабілеті аз

C. Орта атомдарын тікелей иондау қабілеті бар

D. Енгіштік қабілеті жоғары+

E. Иондаушыл тығыздығы аз

 

244. Табиғатта төзімділіктері жоғары немесе төмен, соған орай ыдырауға бейім химиялық элементтер бар. Белгілі бір ядро түріне тән тұрақты жылдамдықпен өздігінен энергия бөлу процессі қандай түсінікке сәйкес келеді?

A. сәулелену

B. радиобелсенділік+

C. аннигиляция

D. рекомбинация

E. белсенділік

 

245. Әртүрлі химиялық элементтер атомадарының әртүрлі физикалық қасиеттері, соның ішінде түрлі салмақтары бар.

Арнайы атомдық салмақтық бірлік нені білдіреді?

A. Оттегі-16-ның 1/12 салмағы

B. Көміртегі-12-нің 1/12 салмағы +

C. Оттегі-16-ның 1/14 салмағы

D. Көміртек-12-нің 1/14 салмағы

E. Сутек атомының салмағы

 

246. түрлі химиялық элементтер атомдарының бірнеше түрлері болады. Қазыргі кезде олардың екі мыңға жуық түрлері белгілі.

Менделеев таблицасының бір клеткасында тұратын химиялық элемент атомдарының түрлерін қалай атайды?

A. радионуклидтер

B. «егіздер»

C. изомерлер

D. изотоптар+

E. мезондар

 

247. Науқастың кеуде клеткасын рентгендік тексеруде өкпесінің сәуле қабылдауының эквивалентті дозасы 200 мкЗв, омырау безінің – 30 мкЗв құрады (бұл органдар үшін өлшеуіш коэффициенттері = 0,12 және 0,05). Тексерілу кезінде науқас қандай эффективті эквивалентті доза қабылдады (басқа органдар мен тіндерді ескермегенде)?

A. 15,5 мкЗв

B. 20,5 мкЗв

C. 25,5 мкЗв+

D. 30,5 мкЗв

E. 35,5 мкЗв

 

248. Гамма және рентген сәулелерінен қорғану әдістерінің ең тиімдісі арақашықтықпен қорғану болып табылады. Егер сәуле қабылдау объектісінен сәуле көзіне дейінгі 1м қашықтықта доза қуаты 100 Р/сағ құраса, 2м қашықтықта қанша болады?

A. 10 мР/ч

B. 25 мР/ч+

C. 30 мР/ч

D. 45 мР/ч

E. 50 мР/ч

 

249. Гамма және рентген сәулелерінен қорғану әдістерінің ең тиімдісі арақашықтықпен қорғану болып табылады. Егер сәуле көзіне дейінгі 1м қашықтықта экспозициялық доза қуаты 100 мЗв/сағ құраса, қандай қашықтықта 25 мЗв/сағ болады?

A. 1,5 м

B. 2 м+

C. 2,5 м

D. 3 м

E. 3,5 м

 

250. Иондаушы сә»улеленулердің кеңістікте таралу заңдылығын пайдалана отырып сыртқы сәулеленуден қорғанудың негізгі принциптерін тағайындауға болады. Егер сәулелену көзі 10см қашықтықта 1,6 мЗв/сағ қуат шығаратын болса, 1 апта ішінде қандай қашықтықта қосымша қорғаныш құралдарынсыз қауіпсіз жұмыс жасауға болады?

A. 15 см

B. 20 см+

C. 25 см

D. 30 см

E. 35 см

 

251. Радиоизотопты лаборатория лаборанты апта сайын ұзындығы 10см пинцет көмегімен радиоизотоптарды өлшеп орайды. Бұндай қашықтықта доза қуаты 1,6 мЗв/сағ құрайды. Қауіпсіз жұмыс жағдайын қамтамасыз ету үшін пинцет ұзындығы қандай болуы тиіс?

A. 15 см

B. 20 см+

C. 25 см

D. 30 см

E. 35 см

 

252. Сыртқы иондаушы сәулеленуден қорғану қағидаларының негізгісі арақашықтықпен қорғану. Иондаушы сәулелену көзінің қуаты 100 мР/сағ-тан 25 мР/сағ-қа төмендеуі үшін сәулелену көзіне дейінгі арақашықтықты қанша есе ұлғайту керектігін есептеңіз?

A. 1,5 есе

B. 2 есе+

C. 2,5 есе

D. 3 есе

E. 3,5 есе

 

253. Сыртқы нүктелі сәулелену көзінен иондаушы сәулелену қарқындылығы сәулелену көзінен сәуле қабылдаушы объектіге дейінгі арақашықтықтың квадратына кері пропорционалды екендігі анықталған. Экспозициялық доза қуаты 100 мР/сағ-тан 25 мР/сағ-қа төмендеуі үшін сәулелену көзіне дейінгі арақашықтықты қанша есе ұлғайту керектігін анықтаңыз?

A. 2 есе+

B. 4 есе

C. 6 есе

D. 8 есе

E. 10 есе

 

254. Оқу бөлмесінің микроклиматын зерттеу кезінде анықталды: ауа температурасы 24°С, температураның өзгеруі горизонталь бойынша - 2,0; вертикаль бойынша – 2,5; салыстырмалы ылғылдылық 72%, ауа қозғалысының жылдамдығы 0,1 м/сек. Бөлме микроклиматының қандай параметрлері бойынша гигиеналық нормаларға сай емес?

A ауа температурасы, ауа қозғалысының жылдамдығы

B ауа температурасы, салыстырмалы ылғылдылық +

C салыстырмалы ылғалдылық, ауа қозғалысының жылдамдығы

D ауа температурасының өзгеруі горизонталь бойынша, салыстырмалы ылғылдылық

E температураның өзгеруі вертикаль бойынша, ауа қозғалысының жылдамдығы

 

255. Оқу бөлмесінің микроклиматын зерттеу кезінде келесі көрсеткіштер анықталды: ауа температурасы 24°С, температураның өзгеруі горизонталь бойынша 2,0; вертикаль бойынша – 2,5; салыстырмалы ылғалдылығы 70%, ауа қозғалысының жылдамдығы 0,1 м/сек. Ауа температурасының максималды айырмашылығын вертикаль бойынша қалай анықтауға болады?

A. бөлменің әр нүктесіндегі максималды және минималды температура айырмашылығы түрінде

B. + әрбір метр биіктікте вертикаль бойынша максималды және минималды температура айырмашылығы түрінде

C. бөлменің әр нүктесіндегі температура айырмашылығы түрінде

D. әрбір метр биіктіктегі бөлменің сыртқы және ішкі температура айырмашылығы түрінде

E. бөлменің сыртқы және орта температурасының айырмашылығы түрінде

 

256. Оқу бөлмесінің микроклиматын зерттеу кезінде анықталды: ауа температурасы 24°С, температураның өзгеруі горизонталь бойынша - 2,0; вертикаль бойынша – 2,5; салыстырмалы ылғылдылық 70%, ауа қозғалысының жылдамдығы 0,1 м/сек. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы қалай анықталады?

A. + абсолютті ылғалдылықтың максимальды ылғалдылыққа қатынасы ретінде, пайызбен белгіленген есептеу әдісімен

B. максимальды ылғалдылықтың абсолютті ылғалдылыққа қатынасы ретінде, пайызбен белгіленген есептеу әдісімен

C. психрометрмен өлшенеді

D. гигрометрмен өлшенеді

E. 1 см3 ауадағы су буларының граммен берілген санын өлшеу

 

257. Оқу сыныбының микроклиматтық көрсеткіштерін анықтау үшін құралдар кешені дайындалды: термометр, анемометр, барометр, лактоденсиметр, шумомер, психрометр. Жоспарлаған зерттеуді өткізу үшін қажетті болатын құралдар кешенін таңдаңыз:

A. шумомер, термометр, лактоденсиметр, анемометр,

B. барометр, психрометр, шумомер

C. +термометр, барометр, психрометр, анемометр

D. анемометр, шумомер, барометр

E. психрометр, лактоденсиметр, термометр

 

258. 54. Мектеп интернаттың жатын бөлмесінде ауа температурасы - 22 С⁰, атмосфералық қысым -712 мм.сынап бағанасы, ауа қозғалысының жылдамдығы - 0,05 м/сек, салыстырмалы ылғалдығы - 40 %, көмірқышқыл газының мөлшері - 0,01%, жасанды жарықтандыру - 50 лк. Мектеп интернаттың жатын бөлмесінде қандай көрсеткіш гигиеналық талапқа сай емес?

A. температура бойынша

B. ауа қозғалысының жылдамдығы +

C. жарық бойынша

D. атмосфералық қысым

E. көмірқышқыл газының мөлшері

 

259. Ересектер соматикалық бөлімшесінің палатасында орташа ауа температурасы – 22 С⁰, вертикаль бойынша температура айырмашылығы – 4 С⁰, горизонталь бойынша айырмашылығы – 2 С⁰, салыстырмалы ылғалдылық – 40%, ауа қозғалысының жылдамдығы – 0,01 м/с. Аурухана палатасы микроклиматының қай параметрі гигиеналық талаптарға сай келмейді?

A. ауаның орташа температурасы

B. вертикаль бойынша температура айырмашылығы +

C. горизонталь бойынша температура айырмашылығы.

D. салыстырмалы ылғалдылық

E. ауа қозғалысының жылдамдығы

 

260. Дәріс аудиториясында ауаның орташа тәуліктік температурасы 18 С⁰. Таңғы сағаттарда температура 14 С⁰-қа төмендейді, ал күндіз 20-22 С⁰-қа дейін жоғарылайды. Салыстырмалы ылғалдылық 65%, ауа қозғалысының жылдамдығы - 0,1 м/сек.

Температура айырмашылығының бір тәуліктегі рұқсат етілген айырмашылығы қанша болады?

A. 2

B. +3

C. 4

D. 5

E. 6

 

261. Ассманның құрғақ психрометрінің көрсетуі бойынша сылақшы жұмысшылардың жұмыс бөлмесінің температурасы 17 С⁰, ауа Қозғалысы 0,5 м/с, салыстырмалы ылғалдылығы 78%. Субъективті жұмысшылардың денесінің тоңазуы байқалды. Төменгі температура және ауа қозғалысының жоғары жылдамдығы ағзаның жылу алмасу процесін қалай өзгертеді?

A. + конвекция жолымен жылу берудің күшеюімен

B. кондукция жолымен жылу берудің күшеюімен

C. сәулелену арқылы жылу берудің күшеюімен

D. өкпе арқылы жылу берудің күшеюімен

E. зат алмасу процесінің төмендеуімен

 

262. жергілікті жылу көзінен жылу бөлетін өндіріс бөлмелерінің температуралық тәртібіне зерттеу жүргізілді: жылу бөлетін көздің жанында, жұмыс орындарында, терезе және есік жанында, тегіс бөлме ішінде, аз уақыт дем алатын орындарда. Жергілікті жылу көзі бар өндіріс бөлмелерінің температурасын өлшенетін нүктелерді таңда:

A. + жылу көзінің жанында және аз уақыт дем алатын орындарда

B. жұмыс орындарында, терезе және есік маңайында

C. тегіс бөлме ішінде, жылу көзінің жанында

D. бөлменің диагоналы бойынша, терезе және есік маңайында

E. терезе және есік маңайында, аз уақыт дем алатын орындарда

 

263. Бөлменің микроклиматтық жағдайын зерттеу кезінде келесі мәліметтер анықталды: сыртқы (жарық түсетін) қабырғада орналасқан термометр 18⁰ С, қарсы орналасқан ішкі қабырға – 20⁰ С, ішкі бір жақ жанындағы қабырғада (жарық түсіретін қабырғадан 2,5 м қашықтықта) – 19⁰ С. Барлық өлшеу жұмыстары еденнен 1 м биіктікте жүргізілді. вертикаль бойынша температура айырмашылығы – 1,5 С⁰. Ауаның ылғалдылығын анықтау үшін Ассман психрометрі қолданылды, салыстырмалы ылғалдылық – 20%, ауа қозғалысының жылдамдығы – 0,05 м/с. Бөлмедегі температураны өлшей әдістемесі қандай?

A. диагональ бойынша екі нүкте және үш деңгейде: еденнен 15-20 см биіктік, тыныс алу аймағы мен бөлме төбесі

B. диагональ бойынша екі нүкте және екі деңгейде: еденнен 15-20 см биіктік, тыныс алу аймағы

C. бөлменің төрт бұрышында және бөлменің ортасында тыныс алу аймағында

D. + диагональ бойынша үш нүкте және екі деңгейде: еденнен 15-20 см биіктік, тыныс алу аймағы

E. бөлменің ортасында екі деңгейде: еденнен 15-20 см жіне тыныс алу аймағында

 

264. Оңтүстіктің далалық аймақтарында климаттық жағдай ыстық температураның өте жоғары жылдамдықтағы ауа қозғалысымен бірігуімен жүреді. +35°С-тан жоғары ауа температурасы кезінде жоғары жылдамдықпен ескен ауа қозғалысы адам ағзасына қалай әсер етеді?

A. қолайлы, тердің артық бөлінуімен

B. конвекция жолы арқылы артық жылудың бөлінуіне әсер етеді

C. + конвекция жолы арқылы артық жылудың бөлінуінің тежелуіне байланысты ағзаның қызуына

D. сәулелену жолы арқылы жылу беруді жоғарылатады

E. кондукция жолы арқылы жылу беруді жоғарылатады

 

265. Оңтүстіктің далалық аймақтарында климаттық жағдай ыстық температураның өте жоғары жылдамдықтағы ауа қозғалысымен бірігуімен жүреді де, ағзаның күн өтуіне, көбіне дене температурасының жоғарылауына әкеледі. Дене температурасының тез жоғарылау симптомы себеп болатын, ағзаның термореттелу процесінің бұзылыстары қалай аталады?

A. лихорадка

B. оң температуралық баланс

C. + гипертермия

D. фибрилитет

E. субфибрилитет

 

266. Метеорологиялық станциядан алынған мәліметтерді сараптау кезінде желдің басым бағыты – оңтүстік –батыс екені анықталды. Гигиеналық көзқарас бойынша елді мекен ішінде өндіріс кешенін (ӨК) және мектепке дейінгі балалар мекемесін (МДМ) орналастырудың ұтымды жолын көрсет?

A. ӨК – оңтүстік-батыста, МДМ – солтүстік-шығыста

B. + ӨК – солтүстік-шығыста, МДМ – оңтүстік-батыста

C. ӨК - солтүстікте, МДМ – оңтүстікте

D. ӨК – оңтүстікте, МДМ – солтүстікте

E. ӨК және МДМ – солтүстік-шығыста

 

267. Жер бетіне жақын орналасқан көмір кені анықталды. Ол кенді ашық жолмен өндіру жұмысы жүзеге асырылды. Уақыт өте келе жақын жерге елді мекенді орналастырды. Атмосфераға түскен ластаушы заттардың концентрациясы елді мекен аймағында нормадан артық көлемде анықталды. Жағдайды бағалау кезінде, елді мекенді құрылыстау кезінде «жел раушаны» есепке алынбағаны анықталды. «Жел раушаны» дегеніміз не?

А) бір ай ішіндегі желдің жылдамдығының графикалық кесіндісі

B) тұрғындардың картасына түскен жел бағытының проекциясы

C) +бір жыл ішіндегі желдің басым бағытын көрсететін графикалық бейне

D) осы жердегі желдің жиі кездесетін бағыт

Е) желдің бағытының жылдамдығына қатынасы

 

268. «Жел раушаны» кестесіне сәйкес желдің басым бағыты «А» елді мекенінде солтүстік-шығыс екені анықталды. Елді мекен ішінде өндіріс кешенін (ӨК) және емдік-профилактикалық мекемені (ЕПМ) орналастырудың ұтымды жолын көрсет?

A. + ӨК – оңтүстік-батыста, ЕПМ – солтүстік-шығыста

B. ӨК – солтүстік-шығыста, ЕПМ – оңтүстік-батыста

C. ӨК - солтүстікте, ЕПМ – оңтүстікте

D. ӨК – оңтүстікте, ЕПМ – солтүстікте

E. ӨК және ЕПМ – солтүстік-шығыста

 

269. Метеорологиялық станциядан алынған мәліметтерді сараптау кезінде желдің басым бағыты – оңтүстік –батыс екені анықталды. Елді мекен ішінде өндіріс кешенін (ӨК) және мектепке дейінгі балалар мекемесін (МДМ) орналастыру қажет. Құрылысты жүргізу үшін қандай жағдайды есепке алу қажет?

A. + «жел раушанын»

В. тұрғындардың санын

С. желдің жылдамдығын

D. желдің күшін

Е. ӨК-ң зияндылығын

 

270. Мектепке дейінгі мкеменің жатын бөлмесін желдету жазғы мезгілде терезенің желдеткіші арқылы жүргізіледі. Желдету көлемін анықтыңыз, егер желдеткіштің ауданы 1,0 м², желдеткіш маңындағы ауаның қозғалыс жылдамдығы 1,0 м/с (3600 м/сағ) тең болса:

A. 36 м³/сағ

B. 180 м3/сағ

C. 360 м3/сағ

D. 1800 м3/сағ

E. + 3600 м3/сағ

 

271. Ауданы 40 м² және биіктігі 3м болатын оқу бөлмесінің желдетілуі, ауданы 0,2 м² болатын желдеткіш саңылауы арқылы жүргізіледі. Желдеткіш саңылауының жанындағы ауа қозғалысының жылдамдығы 0,5 м/с (1800 м/сағ). Келтірілген жағдайда желдету еселегінің қанша болатындығын анықтаңдар.

A. 1,5

B. 2,0

C. 2,5

D. +3,0

E. 3,5

 

272. Орташа сыныптардың 25 оқушысы бар оқу бөлмесінде қысқы мезгілде бір сабақ үстінде үш рет 5 минуттан жел орайы (сквозное проветривание) ұйымдастырылды. Желдету жұмысын ұйымдастыруды қандай кемшіліктер жіберілді?

A. желдету уақыты жеткіліксіз

B. қысқы мезгілде жел орайын ұйымдастыруға рұқсат берілмейді

C. жел орайын ұйымдастыруға қатаң тыйым салынады

D. +сабақ кезінде жел орайын ұйымдастыруға рұқсат берілмейді

E. орташа сыныптарда жел орайын ұйымдастыруға рұқсат берілмейді

 

273. Қалалық ауруханада келсі бөлімшелер бар: терапия, күйген науқастар үшін травматология, гастроэнтерология және эндокринология. Науқастардың толық жазылуына оңтайлы жағдай тудыру үшін, басқа да жағдайларды есепке ала отырып, әр категориядағы науқастар үшін санмен көрсетілген, әріппен көрсетілген оңтайлы температураны (С^о) анықтаңыз.

1. күйікті науқастар

2. тиреотоксикозды науқастар

3. гастритті науқастар

4. гипотониктер

5. гипертониктер

A +1E, 2А, 3С, 4B, 5D

B 1E, 2C, 3A, 4B, 5D

C 1A, 2D, 3C, 4E, 5B

D 1B, 2E, 3A, 4D, 5C

E 1 D, 2А, 3 E, 4B, 5С

 

274. Қоңыржай климат аймағында орналасқан тұрғын үй бөлмелерінің микроклимат параметрлеріне зерттеу жүргізілді. Зерттеу нәтижелері анықталды: ылғалдылық және ауа қозғалысының жылдамдығы – норманың шегінде, температура көрсеткіштері гигиеналық нормаларға сай емес. Қоңыржай климат аймағында орналасқан тұрғын үй бөлмелерінің температуралық нормасы қандай (С^о)?

A. 18-20

B. 19-21

C. + 20-22

D. 21-23

E. 22-24

 

275. №1 және №2 мектепке дейінгі мекемелердегі балалардың маусымдық сырқаттанушылығын сараптау кезінде, ЖРВИ сырқаты №1 МДМ-де №2 МДМ-мен салыстырғанда 30% жоғары екендігі анықталды.

№1 МДМ-нің санитарлық-гигиеналық жағдайын зерттеген кезде гигиеналық нормалардан ауытқу анықталды. Микроклиматтың қандай көрсеткіші гигиеналық талаптарға жауап бермеген кезде балалар арасында ЖРВИ сырқатының дамуына себеп болуы мүмкін?

A. ылғалдылықтың жоғарылауы, ауа қозғалыс жылдамдығының төмендеуі

B. + ылғалдылықтың төмендеуі, температураның жоғарылауы

C. температураның төмендеуі, ауа қозғалыс жылдамдығының төмендеуі

D. ауа қозғалыс жылдамдығының төмендеуі, атмосфера қысымының төмендігі

E. атмосфера қысымының жоғарылауы, ауа қозғалыс жылдамдығының төмендеуі

 

276. Ас бөлмесіндегі ауа температурасы 24 С^о, температураның өзгеруі горизонталь бойынша - 1,5; вертикаль бойынша – 1,5; салыстырмалы ылғылдылық 60%, ауа қозғалысының жылдамдығы 0,2 м/сек. Бөлме қабырғасы ылғалды. Бөлме терезе арқылы табиғи жолмен желдетіледі. Қандай көрсеткіш бойынша гигиеналық нормаға сай емес?

A. + жоғары температура

B. ауаның салыстырмалы ылғалдылығы жоғары

C. температураның өзгеруі вертикаль бойынша жоғарылауы

D. температураның өзгеруі горизонталь бойынша төмендеуі

E. ауа қозғалыс жылдамдығының жоғарылауы

 

277. Тұрғын бөлменің микроклиматын зерттеу кезінде (ыстық климат) келесі көрсеткіштер анықталды: температура – 23 С^о, ауаның қозғалыс жылдамдығы 0,5 м/с, салыстырмалы ылғалдылығы 78%. Температураның өзгеруі горизонталь бойынша - 1,5; вертикаль бойынша – 1,5. Қандай көрсеткіш гигиеналық нормаға сай емес?

A ауа температурасы, салыстырмалы ылғылдылық

B салыстырмалы ылғалдылық, ауа қозғалысының жылдамдығы

C ауа температурасының өзгеруі горизонталь бойынша, температура

D температураның өзгеруі горизонталь бойынша, ылғалдылығы

E + ауа қозғалысының жылдамдығы, ылғалдылық

 

278. Тұрғын бөлменің микроклиматын зерттеу кезінде (ыстық климат) келесі көрсеткіштер анықталды: температура – 23 С^о, ауаның қозғалыс жылдамдығы 0,5 м/с, салыстырмалы ылғалдылығы 78%. Температураның өзгеруі горизонталь бойынша - 1,5; вертикаль бойынша – 1,5. Ыстық климат жағдайындағы тұрғын бөлмелерге арналған температура (С^о) нормасы қандай?

A. 19-21

B. 20-22

C. 21-23

D. 22-24

E. +23-25

 

279. Болат құятын цехта өндірістік процесс көп көлемде ыстық бөлуімен жүретін өндірістік процестермен сипатталады. Қандай желдету жүйесі цехтың оңтайлы санитарлық жағдайын қамтамасыз етеді?

A. жалпы алмасу және жергілікті сору

B. +аэрация және жергілікті үстелеу

C. жалпы алмасу және аэрация

D. лас ауаны соруы басым болатын сору-үстелеу жүйесі

E. таза ауаның түсуі басым болатын сору-үстелеу жүйесі

 

280. Мектепке дейінгі мекеменің желдетілу жүйесі жұмысының тиімділігіне жоспарлы түрде зерттеу жүргізілді. Осы мақсатта келесі көрсеткіштер анықталып есептелінді: ауалық куб, оттегінің және көмірқышқыл газының көлемі, желдету еселігі, аэрация коэффициенті. Осы көрсеткіштердің қайсысы ауаның санитарлық көрсеткіші болып табылады?

A. ауалық куб

B. + көмірқышқыл газының көлемі

C. оттегінің көлемі

D. желдету еселігі

E. аэрация коэффициенті

 

281. Қыс айында 24 оқушысы бар орташа сынып бөлмесінде бір ауысымда10 минуттан үш рет жел орайын ұйымдастырды. Бөлмеде жел орайын ұйымдастыру сұрағын шешетін негізгі көрсеткіштер қандай?

A. оқушылар саны, бөлме ауданы

B. бөлме ауданы және үзіліс ұзақтығы

C. жыл маусымы және бөлме температурасы

D. + сыртқы ауа температурсы, үзіліс ұзақтығы

E. бөлме температурасы, үзіліс ұзақтығы

282. Барлық ғылымдар сияқты әскери гигиенаның өзінің алдына қойған мақсаты және міндеті бар. Әскерлерді гигиеналық қамтамасыздандыру саласында медициналық қызметтің алдында қойған мақсаты бар?

А) әскерді азық-түлікпен қамтамасыздандыру

Б) жеке құрамды сапалы сумен қамтамасыздандыру

В) жеке құрамды жеке қорғаныс құралдарымен қамтамасыздандыру

Г) сумен қамтамасыздандыру және тамақтану бекеттерін жазу

Д) + ескертпелі және ағымды санитарлық қадағалау жүргізу

 

283. Әскерді гигиеналық қамтамасыздандыру бойынша жүргізілетін медициналық шаралар әскери іс-қимылдарға байланысты анықталады. Қорғанысты ұрыс кезінде қандай шаралар жүргізіледі?

А) әскерді сумен және азық-түліктермен қамтамасыздандыру

Б) жеке құрамды жеке қорғаныс құралдарымен қамтамасыздандыру

В) +жеке құрамды орналастыруға санитарлық қадағалау жүргізу

Г) науқастар мен жараланғандарға медициналық көмек көрсету

Д) дене жүктемесінің мөлшерін анықтау және шаршаудың алдын алу

 

284. Әскерлерді гигиеналық қамтамасыздандыру саласында медициналық қызметтің негізгі жұмысы жеке құрам арасында ескертпелі және ағымды санитарлық қадағалау жүргізу болып табылады. Ал соғыс кездерінде қандай қадағалаудың түрі өзінің маңызын жоғалтады?

А) кезекті

Б) ағымды

В) алдын алу

+Г) ескертпелі

Д) экспериментальды

 

285. Әскердің оқу-жаттығу мақсатында жүргізілген әскери шаралар арасында жаяу сапта жүру түрі де қолданылды.Жаяу сапта жүріп қозғалу кезінде бірінші аз үзіліс қандай уақыт аралығына жүзеге асырылады?

+А) 1 сағ

Б) 1,5 сағ

В) 1,8 сағ

Г) 2 сағ

Д) 2,5 сағ

 

286. Әскери қызметкерлердің денсаулығын қорғау және нығайтудың негізгі принциптерінің біріне ұтымды тамақтануды ұйымдастыру болып табылады. Жеке құрамның тамақтануына қадағалу жүргізуге қандай шара кіреді?

А) дайын тағамның дер кезінде жеткізілуі

Б) құрғақ паектардың бөлімдерге уақытында жеткізілуі

В) тағамдық өнімдердің азық-түліктер сақтайтың қоймада сақталуын қамтамасыздандыру

+ Г) мәзір- сұрыптама құру кезінде медициналық қызметтің қатысуы

Д) тамақтанудың далалық нормасы бойынша жеке құрамды азық-түліктермен қамтамасыздандыру

 

287. Әскери қызметкерлердің денсаулығын қорғау және нығайтудың негізгі принциптерінің біріне ұтымды тамақтануды ұйымдастыру болып табылады. Зымыран жанар-жағар май бөлшектерімен жұмыс істейтін әскери қызметкерлердің тағамы қандай құрамдас заттармен байытылуы қажет?

А) көмірсулармен

Б) майлармен

+В) ақуыздармен

Г) крахмалмен

Д) тағамдық қоспалармен

 

288. Қазіргі замануи дамыған кезде барлық әскер түрі және бөлімі үшін радиолокациондық станциялардың (РЛС) қажеттілігі жоғарылауда. Гигиеналық көзқарас бойынша қандай РЛС-ғы еңбек жағдайы қауіпсіз болып табылады?

А) жылжымалы РЛС

Б) автокөліктерде орнатылған РЛС

В) автоприцептерге бекітілген РЛС

Г) ұшақтарға орнластырылған РЛС

+Д) стационарлық РЛС

 

289. Жеке құрам орналасқан бөлменің желдетілу жүйесінің жұмысын қадағалау кезінде ауаның санитарлық көрстекіштерін анықтау қажет болды. Бір сағат ішінде бір адам үшін қажетті ауа алмасу жиілігі қалай аталады?

А) физиологиялық көлем

+Б) ауалық куб

В) желдету көлемі

Г) функциональдық куб

Д) алмасу жиілігі

 

290. Жеке құрамның оқу-жаттығу жүргізетін бөлмесінің желдетілу жүйесінің жұмысын қадағалау кезінде ауаның санитарлық көрстекіштерін анықтау қажет болды. Сағатына метр кубпен бағаланып, бөлмеге берілетін немесе шығарылатын ауа көлемі қалай аталады?

А) желдету жиілігі

+Б) желдету көлемі

В) жиі желдету

Г) ауалық куб

Д) физиологиялық мөлшер

 

291. Жоспар бойынша салынатын әскери қалашықтың түсініктеме жазбасын сараптау кезінде ластанған ауаны шығару үшін қолданылатын жасанды желдету жүйесінің жұмысы бағалауға тапсырма берілді. Белгілі бір уақыт аралығында бөлмеге берілетін ауа мөлшері қандай көрсеткішке тәуелді?

А) атмосфералық ауадағы СО₂ концентрациясына

Б) бөлмедегі ауа алмасу жиілігіне ратности воздухообмена в помещении

В) бөлменің кубатурасына

Г) желдетілу көлеміне

+Д) бөлмедегі СО₂ концентрациясының рұқсат етілген көлеміне

 

292. Жоспар бойынша салынатын әскери қалашықтың жобасын сараптау кезінде құрылыс тығыздығын бағалауға тапсырма берілді. Құрылыс тығыздығы территорияның қанша көлемін алады?

А) 7-9%

Б) 10-11%

В) 12-13%

Г) 13-14%

Д) +14-15%

 

293. Жеке құрам арасында сарбаздар бас ауыруға, көңіл-күйінің нашарлауына шағым а