Р Е Ц Е П Т ⇐ Предыдущая12345678910Следующая ⇒ БАЛАҒ А АРНАЛҒ АН ЕРЕСЕККЕ АРНАЛҒ АН ДЛЯ РЕБЕНКА ДЛЯ ВЗРОСЛОГО     (сызып қ ою керек. подчеркгуть.) 19 __________ жыл (год) Рецептің жазылғ ан кү ні Дата выписки рецепта   Аурудың аты-жө ні, жасы   ___________________________________________________________________________ Ф.И.О. больного, возраст _____________________________________________________ Дә рігердің аты-жө ні _________________________________________________________ Ф.И.О. врача _______________________________________________________________   тең ге тиын Rp. тең ге тиын Rp. тең ге тиын Rp.   Дә рігердің қ олы мен жеке мө рі м.о.

Дә рігердің есіне

- Емдеу – профилактикалық мекемесінің шифры типографиялық ә діспен басылады не болмаса мө р қ ойылады;

- рецепт айқ ын, анық, сиямен немесе пасталы қ аламмен латын тілінде жазылады, жө ндеуге болмайды;

- бір бланкада мыналар жазуғ а рұ қ сат етіледі:

- сандық санақ қ а жататын бір дә рі; тегін немесе жең ілдікпен босатылатын бір дә рі; немесе есепке жатпайтын 1-3 дә рі;

- қ ысқ артылғ ан белгілер тек қ абылдағ ан ереже бойынша ғ ана қ олданылады;

- қ атты жә не тө гілмелі заттар – граммен (0, 001; 0, 02; 0, 5; 1, 0) сұ йық заттар – миллилитрмен, граммен жә не тамшылармен кө рсетіледі;

- қ абылдау тә сілі қ азақ жә не орыс тілдерінде жазылады;

- “ішуге арналғ ан”, “белгілі” жә не т.б. осы сияқ ты жалпы нұ сқ аулар орын алмайды;

- рецепт толтырғ анда дә рінің толық қ ұ нын тө леу ү шін немесе не болмаса жең ілдік жағ дайда алу ү шін (ОСМ, балаларғ а, басқ а жағ дайда, тегін);

- қ ажеттілерінің астын сызу керек жә не жең ілдік процентін кө рсету керек;

- дә рігердің қ олы оның жеке мө рімен расталуы қ ажет.

дара дайындалғ ан дә рінің № дә ріхананың мө рі

Қ абылдадым	Ә зірледім	Тексердім	Босаттым

§ 22. Рецептте қ осымша қ ойылатын белгілер

1. Дә ріні тез жасап беру қ ажеттігі болса, дә рігер рецепттің оң жағ ының ү стіне Cito! /тез/немесе Statim /Дереу / деген сө здер жазады.

2. Егер емдеу мерзімі ұ зақ болса, рецептің оң жағ ының ү стіне Repete! /Қ айталау/ деген белгі қ ояды.

 

§ 23. Рецепттің латын тілінде жазу ережесі

Рецепттің латын тілінде жазылатын бө лімі Recipe: /Ал: / деген сө збен басталады. Одан кейін дә рі-дә рмектердің аттары мө лшерімен қ ойылады. Ә р дә рінің аты жаң а жолмен басталады да бас ә ріппен жазылады. Сонымен бірге дә рілік заттардың аттары міндетті тү рде жалғ ауы, ө йткені рецептте сө здердің ө зара байланысуы латын тілі грамматикасына негізделген:

 

Сө здердің ө зара грамматикалық байланысу моделі:

не? қ анша?

Rp: /ал/ Recipe:

дә рілік заттың немесе препараттың аты (Genetivus)

Дә рілік заттың мө лшері /доза/ (Accusativus)

Ненiң?

Rp.: Mentholi 0, 2

Ү ш жә не одан кө п сө зді терминдерде сө здердің орын тә ртібі былай болады:
біріншісі- басың қ ы сө з /дә рінің дә рілік тү рі/; екіншісі- анық тауыш /дә рілік
заттың немесе ө сімдіктің аты/; ең соң ында -сын есімнен болғ ан
анық тауыш

 

 

Мысалы: а) 2 ненің 3 қ андай 1 несі

долананың сұ йық экстракты

G. N N

1. extractum, in

2. Crataegus, i f

3. fluidus, a, um

Nom. extractum Crataegi fluidum; Gen.. extracti Crataegi fluidi

 

б)

 

 

 

 

қ андай? 3 бұ рыш

G.

 

ненің? 2 жалбызының G

 

несі? 1

тұ нбасы

N

 

1. tinctura, ae f

2. Mentha, ae f

3. piperitus, a, um

 

 

Nom. tinctura Menthae piperitae Gen. tincturae Menthae piperitae

Рецепт жолының жазылуы

Рецептте бас ә ріппен жазатын мынадай сө здер: рецепттің ә р жазылу жолындағ ы бірінші сө з, дә рілік ө сімдіктердің аттары, дә рі-дә рмектердің тривиалды аттары, химиялық элементтердің атаулары.

Кіші ә ріппен тө мендегі сө здер жазылады: ө сімдік бө лшектерінің тү рлері,

аниондар атаулары, сын есімдер, калий немесе натрий /калий мен натрий органикалық тұ здар/

Мысалы: Recipe: Theophyllini 0, 25

Dimedroli 0, 25

Da tales doses numero 10 in tabulettis

Signa:

Recipe: Decocti radicis Thermopsidis 20, 0 -200 ml

Natrii hydrocarbonatis 4, 0

Liguoris Ammonii anisati 20 ml

Sirupi simplicis 20 ml
Misce. Da. Signa.

§24. Кө п сө зді дә рі-дә рмектердің аттары

Фармацевтикалық терминологияда екі жә не одан кө п сө здерден тұ ратын терминдер қ олданылады. а) Екі сө зді терминдердің тү рлері

1. қ иыса байланысқ ан /не? қ андай? /

2. қ иыспай байланысқ ан /не? ненің? /

Қ иыса байланысқ ан анық тауыш заттың сапасын кө рсетеді:

 

 

басың қ ы сө з

анық тауыш

Зат есім (Nom.) не? / несі? /

Сын есім (Nom.) қ андай?

Мысалы:
қ ұ рғ ақ	экстракт
2/ қ андай 2	не? 1
кеуделік	эликсир
3/ қ андай 2	не? 1
изотоникалық	ерітінді

 

Nom. еxtractum siccum Gen. extracti sicci

Nom. elixir pectorale, Gen. elixiris pectoralis

Nom. solutio isotonica

Gen. solutionis isotonicae

 

3. Фармацевтикалық терминологияда қ иыспай байланысқ ан анық тауыш /ө сімдіктердің жә не дә рілік заттардың атауларында/ жиі кездеседі.

 

басың қ ы сө з	анық тауыш
Зат есім Nom.	Сын есім Gen.
не? /несі? /	+ ненің?
Мысалы: 1/ненің? 2	несі? 1
Cинтомицин	майы (жағ атын майы)
Nom. Unguentum	Synthomycini
Gen. Unguenti	Synthomycini
2/ ненің? 2	несі? 1
Алтей	сиропы
Nom. sirupus	Althaeae
Gen. sirupi	Althaeae
3/ ненің? 2	несі? 1
Вазелин	майы
Nom. Oleum	Vaselini
Gen. Olei	Vaselini

Фармацевтикалық терминдерде қ иыспай байланысқ ан анық тауыш жекеше тү рінде тү рады, ал қ иыса байланысқ ан жекеше немесе кө пше тү рінде.

Мысалы: нитроглицерин таблеткалары - Tabulettae

Nitroglycerini

 

Майлардың атаулары

1. вазелин майы (вазелиновое) 2. мең дуана майы(беленное) 3. майсана майы (кастровое) 4. ментол майы(ментоловое) 5. бұ рыш жалбызы майы (мяты перечной) 6. шырғ анақ (облепиховое)   7. кү нбағ ыс (подсолнечное) 8. терпентин (терпентинное (скипидар)) 9. итмұ рын (шиповника) 10. эвкалипт (эвкалиптовое) 11. бадам (миндальное) 12. зә йтү н (оливковое) 13. шабдалы (персиковое) 14. зығ ыр (льняное) 15. эфир (эфирное)

Oleum (i) Vaselini   ----------- Hyoscyami ----------- Ricini ----------- Mentholi ----------- Menthae piperitae   ----------- Hippophaes   ----------- Helianthi ----------- Terebinthinae   ----------- Rosae ----------- Eucalypti ----------- Amygdalarum ----------- Olivarum ----------- Persicorum ----------- Lini ----------- Citri

 

Ережеден тыс: какао майы - Oleum (i) Cacao

камфорлы май - solutio (onis) Camphorae oleosa (ae)

қ ара май /дёготь/- Ріх (icis) liquida (ae)

в) Ү ш жә не одан кө п сө зді терминдерде сө здердің орын тә ртібі былай болады: Басың қ ы сө зден кейін қ иыспай байланысқ ан анық тауыш тұ рады — қ иыса байланысқ ан анық тауыш соң ында тұ рады.

ненің? 2 ненің? 3 қ андай? 4 несі? 1

Салицил қ ышқ ылының спиртті ерітіндісі

Nom. Solutio Acidi salicylici spirituosa

Gen. solutionis Acidi salicylici spirituosae

 

 

Спирттердің аттары /spiritus, us m, -спирт/

Қ азақ ша аты	Латынша аты
1. бор спирті /бор қ ышқ ылының	Spiritus Acidi borici
спирті/
2. қ ү мырсқ а спирті	Spiritus Acidi formicici
/қ ү мырсқ а қ ышқ ылының спирті/
3. салицил спирті	Spiritus Acidi salicylici
/салицил қ ышқ ылының спирті/
4.этил спирті 5.камфорлы спирт 6.ментол спирті 7.мү сә тір спирті 8.сабын спирті	Spiritus aethylicus (i) Spiritus camphoratus (i) Spiritus Mentholi Solutio (onis) Ammonii caustici Spiritus saponatus (i)

 

 

NB! Мү сә тір – анисті тамшылар. Liquor (oris) Ammonii anisatus (i)

№ 1 жаттығ у Берілген терминдерді латын тіліне аударып, Gen. sing, формағ а айналдыру.

Ү лгі: жү зжылдық тың қ ұ рғ ақ экстракты