1.Өмір тіршілік қауіпсіздігінің қамтамасыз ету заңдары.
"Өмір қауіпсіздігі" - адамның төтенше жағдай кезіндегі өмір сүру ортасы мен қауіпсіз қарым-қатынасының, шаруашылық объектілерінің тұрақты жұмыс істеу әдістерін, табиғи және техногендік сипаттағы төтеншө жағдайларды ескерту мен салдарын жою жәнө осы заманғы зақымдау құралдарының қолданылуы мәселелерін зерттейді. Пәнде мынадай мәселелөрдің жәй-күйі мен жағымсыз факторлары қаралады: тіршілік ортасының жәй-күйі мен жағымсыз факторлары - адамның тіршілік ортасымен қарым-қатынасының қауіпсіздігін қамсыздандыру принциптері, физиология негіздері және оның қызметінің қолайлы жағдайлары; - жарақаттаушы, залалды және зақымдағыш факторлардың адамға әсерінің анатомиялық-физиологиялық факторлары, оларды біргейлестіру принциптері, техникалық қүралдар мен техникалық процесстердің қауіпсіздігін арттыру; - шаруашылық объектілерінің төтенше жағдайдағы жүмыс істеу түрақтылығын зерттеу әдістері; - ТЖ мөн оның салдарын болжау; - Төтенше жағдайда халық пен шаруашылық объектілерінің өндірістік қызметкерлерін қорғау және ТЖ салдарын жою жөніндегі шараларды әзірлеу;
Азаматтық қорғаныс - бүл басқару органдарының мемлекеттік жүйесі және бейбіт, соғыс уақытында халықты, шаруашылық объектілерін және ел аумағын осы заманғы зақымдау қүралдарының, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдай факторларының зақымдағыш (жойқын) әсерінен қорғау мақсатында өткізілетін жалпы мемлекеттік шаралардың жиыны. Шаруашылық объектілері - өнеркәсіптік, ауылшаруашылығы өндірісі мен қоғам қызметінің басқа салалары мүдделеріне пайдаланылатын ғимарат, қарапайым және басқа да қүрылыстар. Ұйым - бағдарламаны немесе мақсатты бірлесіп іске асыратын және белгіленген тәртіптер мен нормалар негізінде іс-әрекет ететін адамдар үжымы.
2.Су тасқынының себептері және оның характеристикасы. Су тасқынының негізгі үш себебі бар: жаңбырдың өте көп жаууы, қардың тез еруі мен тұрып қалған мұздардың жалжуы, теңіз суының жағаға ұруы, өзенге судың көп құйылуы. Әсіресе қар еруі ұзаққа созылғанда өте қауіпті. Елді мекендерде су тасқыны боларда алдын-ала қауіпсіздік дайындығын жүргізі керек. Жергілікті елдің топографиясын, климаттық ерекшеліктерін және тарихын біле отырып, су тасқынының қалай болатынын дәлдікпен білу қиындық туғызбайды. Кішкентай су тасқыны шамамен 10-20 жылда бір рет, үлкен су тасқыны 20-25 жылда бір рет, одан да үлкен бүкіл өзендерді қамтитын 50-100 жылда бір рет және 100-200 жылда бір рет, бүкіл аумақты қамтитын үлкен апаттар болуы мүмкін. Гидрологиялық алдын-ала бақылаудың мынадай жүйесі бар: Қысқа мерзімдік (10-12 тәулік) Ұзақ мерзімдік (2-3 айға дейін) Өте ұзақ мерзімдік (3 айдан жоғары)Су тасқыны кезінде: үйдегі газды, суды, жарықты сөндіру; пештегі жанып жатқан отты өшіру; үйдегі бағалы заттарды үйдің төбесіне немесе жоғары қабатқа шығару; бірінші қабаттағы есік пен терезелерді тақтаймен немесе фанермен қағып тастау; мал тұратын сарайдағы есіктердің ілгішін ашып тастау.
3.Биологиялық қауіп:түсінігі,классификациясы және қауіптілік дәрежесі.
Қауіп – зардап, жарақат немесе басқа зиян әкелетін материал немесе жағдай. «Қауіп» категориясы классификациясының белгілерін таңдау кезінде мыналарды ескеру керек: 1. «қауіп» адамдарға, материалдық және табиғи ресурстарға зиян келтіру ықтималдығы ретінде қарастырылады; 2. қауіпсіздік туралы айтсақ, біз әдетте құрамына адам – потенциалды құрбан ретінде және қауіп-қатер – зиян шектіретін жағдайлар енетін жүйені айтамыз; 3. қауіпсіздікке адам барлық қауіп-қатерлерді ығыстырған, жойған немесе одан қорғанған кездерінде ғана қол жеткізіледі деп болжанады; 4. адамның индивидуалды, әлеуметтік және рухани қажеттіліктерін қанағаттандыруда кедергі болатын барлық әрекеттер қауіп-қатер болып есептеледі; 5. бұл қажеттіліктерді қанағаттандыру құралдары энергияның, заттар мен ақпараттардың нақты ағынымен түсіндіріледі.Қауіпсіздікті қамтамасыз ету құралдары ұжымдық қорғану құралдары (ҰҚҚ) және жеке қорғану құралдары (ЖҚҚ) болып бөлінеді. Өз кезегінде ҰҚҚ мен ЖҚҚ қауіп сипатына, конструктивті орындалуына, қолдану облысына және т.б. байланысты бірнеше топтарға бөлінеді. Кең мағынада алсақ, қауіпсіздік құралдарына адамға қауіптерден қорғаныс болатын барлық іс-қимыл, қызметтерді жатқыза аламыз. Нақтырақ айтсақ, олар – тәрбие, білім, денсаулықты нығайту, тәртіптілік, денсаулық қорғау, мемлекеттік басқару орындары және т.б. Қауіпсіздік құралдары ең басты қасиеттердің бірі – сенімділікке ие болуы керек. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету және еңбекті қорғау бойынша жұмыс беруші мен жұмысшылардың міндеттері мемлекеттің еңбек туралы заңдылықтарында көрсетіледі.
Билет №3
